ABD ile İran arasındaki gerginlik enerji fiyatlarını doğrudan etkiliyor. Dünya petrol sevkiyatının beşte birinin yapıldığı Hürmüz’deki gerilim petrolü yüzde 4 artırdı.
İranlı yetkililer, Trump’ın mesajında İran’la savaşın yakın olduğunu ancak kendisinin savaş istemediğini ve Tahran’la görüşmek istediğini aktardı. Trump’ın İran’a görüşme talebine cevap vermek için kısa bir süre tanıdığını belirten yetkililer, buna karşılık İran lideri Ayetullah Ali Hamaney’in ABD yönetimiyle görüşmeye izin vermediğini, ancak Trump’ın mesajını Hamaney’e ileteceklerini söylediklerini ifade etti.
İranlı yetkililer, Umman üzerinden Trump’a verdikleri cevapta, İran’a karşı saldırının bölgesel ve uluslararası sonuçları olacağı konusunda uyarıda bulunduklarını sözlerine ekledi.
ENERJİ FİYATLARINDAKİ RİSK ARTIYOR
ABD ile İran arasında Ortadoğu’da artan gerginlik, dünyanın en büyük petrol sevkiyat noktası olan Hürmüz Boğazı’ndan dünyanın dört bir yanına gerçekleşen petrol ve doğalgaz sevkiyatı üzerinde tehdit oluştururken, enerji fiyatlarında artış riskini beraberinde getirdi.
İran’ın ABD’ye ait bir insansız hava aracını (İHA) düşürmesi ve ABD Başkanı Donald Trump’ın sosyal medya üzerinden paylaştığı, “İran çok büyük bir hata yaptı!” açıklamasının ardından, dün Brent petrolün fiyatı yüzde 4,61’lik artışla bu yılın en yüksek günlük yüzdelik artışını kaydetti.
ABD Enerji Enformasyon İdaresi’nin (EIA) verilerinden derlenen bilgilere göre, İran ve Umman arasında yer alan, Basra Körfez ile Umman Körfezi’ni birbirine bağlayan Hürmüz Boğazı dünyanın en büyük petrol sevkiyat noktası olarak nitelendiriliyor.
KÜRESEL PETROL TÜKETİMİNİN YÜZDE 21’İNİ OLUŞTURUYOR
Hürmüz Boğazı’ndan geçen yıl günlük ortalama 21 milyon varillik petrol sevkiyatı gerçekleşirken, bu miktar geçen yılki küresel petrol tüketiminin de yüzde 21’ini oluşturdu.
Geçen yıl Hürmüz Boğazı’ndan geçen toplam petrol miktarı, deniz yoluyla yapılan küresel petrol ticaretinin üçte birini oluştururken, küresel sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ticaretinin geçen yıl dörtte birinden fazlası da buradan gerçekleşti.
Dünyanın en büyük ham petrol ihraç eden ülkesi olan Suudi Arabistan, Hürmüz Boğazı’ndan en fazla ham petrol ve petrol ürünleri ihracatı yapan ülke olurken, LNG ihracatında 13 yıldır art arda dünya lideri olan Katar, bu boğazdan en çok enerji ihracatı gerçekleştiren ülkeler arasında bulunuyor.
BOĞAZ’DAN TAŞINAN PETROLÜN YÜZDE 76’SI ASYA’YA GİDİYOR
Hürmüz Boğazı’ndan geçen petrol ve LNG ise en çok “küresel imalatın motoru” olarak nitelendirilen Asya ülkelerinden Çin, Hindistan, Japonya, Güney Kore ve Singapur’a gidiyor.
Veriler, geçen yıl Hürmüz Boğazı’ndan geçen ham petrol ve petrol ürünlerinin yüzde 65’inin söz konusu ülkelere gittiğini ortaya koyarken, boğazdan taşınan petrol ve petrol ürünlerinin yüzde 76’sının da Asya kıtasına ulaştığını gösteriyor.
ABD ve İran arasındaki gerginliğin artması veya Hürmüz Boğazı’nın kapatılması olasılığı, küresel enerji arzında gecikmeler, petrol ve LNG sevkiyat maliyetlerinin artmasını gündeme getirirken, dünya genelinde enerji fiyatlarının yükselmesi riskini artırıyor.
ABD-İRAN GERİLİMİ TIRMANIYOR
Eski ABD Başkanı Barack Obama’nın mimarlığını yaptığı ve Temmuz 2015’te imzalanan İran nükleer anlaşması sayesinde Hürmüz Boğazı’ndan enerji sevkiyatı son döneme kadar istikrarlı şekilde devam ederken, ABD ile İran arasındaki siyasi tansiyonun artması Hürmüz Boğazı’nın önemini bir kez daha ortaya koydu.
ABD Başkanı Donald Trump’ın İran nükleer anlaşmasını iptal etmesi ve Washington Hükümeti’nin Tahran üzerindeki yaptırımları yeniden yürürlüğe koyması, iki ülke arasındaki tansiyonu artırdı.
Yaptırımlar nedeniyle İran ekonomisinin bel kemiğini oluşturan petrol endüstrisi ve ihracatı üzerinden baskı oluşturan ABD, Tahran Hükümeti üzerinde “sıfır tolerans politikası” uyguluyor.
Öte yandan, İran ise yaptırımların devam etmesi halinde Hürmüz Boğazı’nı kapatarak ABD’nin bölgede müttefiki olan Suudi Arabistan, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerin petrol ihracatını sekteye uğratabileceği uyarısında bulunmuştu.
Ayrıca, Suudi Arabistan’da petrol tesislerine ve Umman Körfezi’nde petrol tankerlerine yapılan saldırılarda ABD’nin İran’ı hedef göstermesi iki ülke arasındaki tansiyonu giderek artırıyor.
ABD ile İran arasındaki gerginliğin tırmanması, petrol fiyatlarında yükselişe neden olurken, 2020’deki ABD Başkanlık seçimleri yolunda petrol fiyatlarının düşük olmasını isteyen Trump için olumsuz bir tablo oluşturuyor.
