Salgın sürecinde işten çıkarma yasağı lafta kaldı. İşverenler yasak kapsamı dışında bırakılan Kod-29’la sadece 2020’de 177 bin işçiyi işten çıkardı. İşçilerin çoğunluğunun ortak noktası ise sendikalı olmaları.
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) yayımladığı bültende salgın sürecinde oldukça yaygınlaşan ve işverenin sendikalı işçilere karşı sopa olarak kullandığı Kod-29’la günde ortalama 500 işçinin çıkarıldığını açıkladı. DİSK-AR’ın rakamlarına göre 2020 yılında 177 bin işçi, ayda ortalama 14 bin 722 işçi Kod-19’la bahanesiyle işten çıkarıldı. Bültende şu ifadelere yer verildi: “Kamuoyunda Kod-29 olarak bilinen ve işçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından İş Kanunu’nun 25-II maddesinde yer alan ‘Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri’ gerekçesi ile feshedilmesi çalışma yaşamının kanayan bir yarasıdır.”
İşten çıkarma yasağı yalan oldu
DİSK-AR yayımladığı bültende elde ettikleri rakamlara CİMER başvurusu üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan elde ettiklerini belirterek şu rakamlara yer verdi: “Bilindiği gibi Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) işten çıkarma veya ayrılma kodlarına ilişkin verileri yayımlamıyor. DİSK-AR tarafından CİMER başvurusu ile SGK’den elde edilen verilere göre 2020 yılında 176 bin 662 işçi Kod-29 nedeniyle işten çıkarıldı. 34 bin 145 kadın ve 142 bin 517 erkek işçi Kod-29 bahanesiyle işten çıkarıldı. Böylece Kod-29 ile işten çıkarılanların sayısı ayda ortalama 14 bin 772 ve günde ortalama 491 kişi oldu.” Bültende Kod-29 ile ilgili şu bilgilere yer verildi: “Kod-29 ile işten çıkarılan işçiler kıdem tazminatı ve ihbar öneli/tazminatı alamıyorlar. Ayrıca Kod-29’dan çıkarılan işçiler İşsizlik Sigortası Fonu’ndan işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. İşverenlerin uzun yılardır, işçilerin kıdem ve ihbar tazminatı haklarını gasp etmek için başvurdukları bu yöntem, Covid-19 döneminde uygulanan işten çıkarma yasağını delmek için de kötüye kullanılıyor. İş Kanunu’nun 25-II maddesi işten çıkarma yasağının istisnalarından birini oluşturuyor.”
***
Sendikaya karşı Kod-29 silahı
Salgın sürecinde işten çıkarma yasağı getirilmesine rağmen, iktidarın işverenden yana tavrı yasağın kolayca delinebilmesine neden oldu. İşverenin on yıllardan beri süregelen sendika düşmanlığı salgın sürecinde iyice alenileşti. Hangi fabrikadan işçilerin sendikalaştığı haberi gelse ardından aynı işçilerin Kod-29 ile işlerine son verildiğini duyduk. Yurdun neredeyse her ilinden sendikalaştıktan sonra Kod-29 ile işten çıkarılan işçilerin haberleri geldi. İşverenler hiçbir kanıt sunmasına gerek kalmadan işçileri Kod-29 ile işten çıkardı.
