AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu’na faiz kararı konusunda verdiği talimatlar sonrası TL döviz karşısında değer kaybetmeye devam ediyor.
Dövizdeki artış yurttaşları yoksulluğa sürüklerken, Hazine’nin iç ve dış borcu da kur farkı nedeniyle ekim ayında 88 milyar lira arttı.
Borç 2,2 trilyon TL’ye yükseldi
CHP TBMM Grubu’nun haftalık ekonomi raporuna göre, Hazine’nin iç ve dış borçları ekimde 88 milyar TL daha artarak 2,2 trilyon TL’ye yükseldi. Borç stokunda ekimde yaşanan artışın tamamı kur farkından kaynaklandı. Hazine’nin borç stokunun 906,7 milyar liralık kısmı TL, 1,3 trilyon lirası da döviz ve altın cinsinden alınmış borçlardan kaynaklanıyor.
240 milyar dolar kamu borcu
Cumhuriyet’ten Mustafa Çakır’ın haberine göre döviz cinsi Hazine borçlarının dolar cinsinden tutarı 143,4 milyar doları buluyor. Bu tutarın 112 milyar dolarlık kısmı dışardan, 31,4 milyar doları ise içeriden alınan döviz cinsinden borçlardan oluşuyor.
Kasımda döviz kuru ekime göre yüzde 31 oranında arttı. 143,4 milyar dolarlık döviz cinsinden borcun TL karşılığının kasım ayına göre 431 milyar TL artarak 1,7 trilyon liraya ulaştığı, borç stokunun ise 2,7 trilyon lirayı bulduğu tahmin ediliyor. Hazine’nin 143 milyar dolarlık borcuyla birlikte, Merkez Bankası da dahil diğer kamu kuruluşlarının dış borçları dikkate alındığında kamunun toplam 240 milyar dolarlık bir döviz borcu bulunuyor.
Dolar kurunun 9,48 TL’den 12,5 TL’ye yükselmesi kamunun döviz cinsinden borç yükünün TL karşılığını 725 milyar lira artırarak 3 trilyon liraya çıkardı. Dış borçlarla birlikte bakıldığında Hazine’nin toplam borç stokunun yüzde 60’ı döviz cinsinden alınmış borçlardan kaynaklanıyor.
2021’de 141 milyon dolarlık özelleştirme yapıldı
AKP’nin uygulamalarıyla özelleştirme Türkiye’de kamunun elindeki arsa-arazilerin satışına dönüştü. Rapora göre, bu yıl 141,2 milyon dolarlık özelleştirme yapıldı. Bu özelleştirmenin 123,8 milyon dolarlık kısmı arsa-arazi satışlarından oluştu. Bu gelirin 14,8 milyon doları ise sosyal tesislerin satışından elde edildi. Hazine’nin 2 trilyon liradan fazla borç artırdığı 2003-2021 döneminde, 62,5 milyar dolarlık da özelleştirme yapıldı. Bu tutar bugünkü kurlarla 781 milyar TL’lik bir büyüklük oluşturuyor.
Takibe alınan krediler 2 milyar TL arttı
Bankaların zamanında tahsil edemediği için takibe aldıkları krediler ise 2 milyar TL daha artarak 156,1 milyar TL’ye kadar çıktı. TL’nin hızlı değer kaybı yüzünden finans piyasalarının sarsıldığı son iki ayda bankaların batık alacaklarında 7 milyar liralık artış yaşandı.
Bankaların batık durumdaki alacakları eylül sonunda 149 milyar lira düzeyinde bulunuyordu. Rapora göre, TL yıl başından bu yana dolara karşı yüzde 40,5, Avro karşısında yüzde 35,6 değer kaybetti.
