ABD Yüksek Mahkemesi, kürtajı anayasal hak olarak gören 1973 tarihli “Roe-Wade kararı”nı 6’ya karşı 3 oyla iptal etti. Yüksek Mahkemenin kararıyla ABD’de kürtaj hak olmaktan çıkarılarak eyaletlerin alacağı kararlara bırakıldı. Kararın ardından kadınlar sokaklara çıkma çağrısı yaparken, polisin Yüksek Mahkeme önünde yapılacak bir eylemi engellemek için yığınak yaptığı öğrenildi.
Kadınların kazanılmış haklarına yönelik bir saldırı da ABD’den geldi. ABD Yüksek Mahkemesi, ülke genelinde kürtaj hakkını anayasal olarak garanti altına alan 1973 tarihli “Roe-Wade kararını” iptal etti.
Kadınların birçok kentte sokaklara çıkarak savunduğu kürtaj hakkına ilişkin verilen karar Yüksek Mahkemedeki 9 yargıçtan 6’sının onayıyla alındı. Erkek egemen sistemin kadınların bedenleri üzerindeki en fazla söz söylediği konuların başında gelen kürtaj hakkının iptal edilmesinin ardından kadınlar ve Amerikan Sivil Haklar Birliği (ACLU) sokaklara çıkma çağrısı yaptı.
Mahkemenin muhafazakâr yargıçlarından Samuel Alito tarafından kaleme alınan karar görüşünde “Roe-Wade kararının”, “açıkça yanlış” olduğu ve kaldırılması gerektiği ileri sürüldü. 2006 yılında George W. Bush tarafından atanan Alito’nun görüşünde, Roe-Wade kararının “gerekçesinin son derece zayıf” ve “toplumsal anlamda zararlı sonuçları olduğu” öne sürüldü.
Karara hayır oyu veren yargıçlar Stephen Breyer, Sonia Sotomayor, Elena Kagan, yazdıkları ortak şerhte, “Bugünün kararının bir sonucu kesin kadın haklarının ve özgür ve eşit vatandaşlar olarak statülerinin kısıtlanması” değerlendirmesinde bulundu. Yargıçlar, bu karar sonrası “Döllenme anından itibaren bir kadının konuşmaya hakkı yok” dedi.
Kürtaj hakkının gasp edilmesine onay veren yargıçlardan üçünün Donald Trump döneminde atandığı öğrenildi.
Bu kararın ardından, 13’ü kesin olmakla birlikte toplamda 26 eyaletin kürtajı yasaklayabileceği düşünülüyor.
eşcinsel evlilik yasaklansın tartışması başlatıldı
Kürtaj hakkının gasp edilmesinin ardından doğum kontrol yöntemleri ve eşcinsel evliliklere ilişkin anayasal güvencenin de kaldırılması tartışması başlatıldı. Clarence Thomas isimli yargıç, doğum kontrol yöntemlerinin kullanılması ve eşcinsel evliliklere ilişkin anayasal düzenlemenin geri çekilmesi gerektiğini söyledi.
Roe V. Wade kararı nedir?
Kürtaj hakkı yaklaşık yarım yüzyıldır ABD’de en çok hedef alınan konu başlıklardan biri. Anayasal kürtaj hakkını koruyan Roe v. Wade ve ona müteakip 1992 tarihli bir kararı, 1969’da yasal takma adı “Jane Roe” ile tanınan Norma McCorvey davasına konu olmuştu. O tarihlerde, McCorvey kürtaj istedi ancak annenin hayatını kurtarmak için gerekli olmadıkça kürtajın yasadışı olduğu Teksas’ta yaşadığı için isteği gerçekleşmedi.
Avukatları, Teksas’ın kürtaj yasalarının anayasaya aykırı olduğunu belirterek yerel bölge avukatı Henry Wade’e karşı ABD federal mahkemesinde dava açtı. Teksas’taki bir mahkeme ise mağdurun lehine karar verdi. Teksas daha sonra doğrudan ABD Yüksek Mahkemesi’ne başvurdu.
Ocak 1973’te Yüksek Mahkeme, McCorvey’in lehine karar vererek, anayasanın hamile bir kadına kürtaj olup olmamayı seçme hakkını koruyan “mahremiyet hakkı” sağladığına dair kararı 7’ye 2 çoğunlukla verdi.
1992’de görülen bir başka dava ise ABD Yüksek Mahkemesi’nin dönüm noktası niteliğindeki bir başka davasıydı. Çoğunluk görüşüne göre, mahkeme, Roe v. Wade’de (1973) verilen kürtaj hakkını onayladı ve kürtaj haklarına ilişkin çeşitli hükümleri yeniden tanımladı.
Pew Araştırma Merkezi tarafından 2021 yılında yapılan bir ankete göre, ABD’li yetişkinlerin yüzde 59’u kürtajın bütün durumlarda veya çoğu durumda yasal olması gerektiğini belirtirken yüzde 39’u ise yasaklanmasını savunuyor.
