Açık denizlerde yakalanan silah yüklü gemilerin ardı arkası kesilmiyor. Ortadoğu’da çatışmalar sürerken, son yıllarda Akdeniz’de yakalanan tonlarca silah yüklü “yüzen bomba” olarak adlandırılan birçok geminin çıkış adresi ise Türkiye.
Yunan Sahil Güvenliği, Girit Adası açıklarında durdurulan “Andromeda” adlı yük gemisinde 410 ton patlayıcı nitelikte madde bulunduğunu açıkladı. Libya’ya gideceği yönünde bilgi alınması üzerine 6 Ocak’ta durdurulup, Girit Adası’na çekilen Tanzanya bandıralı gemide arama yapıldı. Yapılan aramada, aralarında amonyum nitrat, elektrikli olmayan fünyelerin de olduğu malzemelerle yüklü 29 konteyner ve 11 boş sıvılaştırılmış petrol gazı tankı buldu.
El konulup, Girit’teki Iraklio limanına çekilen gemiye yüklemenin ise, Türkiye’de yapıldığı belirlendi. Konşimento belgelerine göre, gemideki kargo, İskenderun ve Mersin limanlarından yüklendi ve varış noktaları Cibuti ve Umman’dı.
Ancak Yunan sahil güvenlik yetkilileri, yapılan ilk incelemede kaptanın gemi sahibinden yükü boşaltmak için Libya’nın Mistrata kentine gitmesi yönünde emir aldığının ortaya çıktığını ifade etti. Geminin kayıt defterinde Cibuti ve Umman bölgelerine dair herhangi bir harita bulunmadığı belirtildi.
Gemini 8 kişilik mürettebatı tutuklandı, Perşembe günü savcının önüne çıkmaları bekleniyor.
‘HAREKET HALİNDEKİ BİR BOMBA’
Atina-Makedonya Haber Ajansı’nda (AMNA) yer alan habere göre, Yunan sahil güvenlik yetkilileri, gemiyi “insanlar ve deniz yaşamı üzerinde öngörülemez yıkımlara sebep olabilecek hareket halindeki bir bomba” olarak nitelendirdi. Sahil Güvenlik yetkilisi Tuğamiral Iaonnis Argiriou, “malzemenin taş ocağında kaya parçalamaktan bomba üretimine ve terör eylemlerine kadar pek çok amaçla kullanılabileceğini” söyledi.
Birleşmiş Milletler (BM) ve Avrupa Birliği (AB) 2011’den bu yana Libya’ya silah ambargosu uyguluyor. Libya’da devam eden iç savaş nedeniyle bu ülkeye silah satışı ve tedariki yasak.
Akdeniz’de yakalanan silah yüklü gemilerin sayısı, Ortadoğu’da süren siyasi ve askeri krizle birlikte son yıllarda iyice arttı. Ancak yakalanan bu silah yüklü gemiler, buzdağının sadece görünen kısmı. Bölgede birbirinden farklı siyaset yürüten ve farklı cephelerde yer alan devletlerin birbirlerine yönelik hamleleri olarak yakalanan silah yüklü gemilerin dışında, destek verilen rejim ya da güçlere hala silah sevkiyatlarının yapıldığı biliniyor.
‘ANA GEÇİT’ TÜRKİYE
Son yıllarda kamuoyuna yansıyan silah yüklü gemilerin yakalanmasına dair bazı örneklerde, gemilerin başlangıç ya da ara durağı olarak gözükmesi Türkiye’yi bu silah ticaretinde önemli bir noktaya oturtuyor.
İngiliz Conflict Armament Research (CAR) kuruluşunun araştırmalarına göre, Suriye ve Irak’taki DAİŞ ve diğer cihatçı örgütlerin, patlayıcı yapımı için kullandıkları malzemelerin büyük bir kısmının Türkiye’den sağlandığı ve “ana geçit”in Türkiye olduğu iddiaları yer almıştı.
YEMEN’E GÖNDERİLEN SİLAHLAR TÜRKİYE’DEN
Son yıllarda ele geçirilen silah yüklü gemiler şöyle:
İsrail donanması, 4 Kasım 2009 tarihinde Akdeniz’de silah yüklü bir gemi ele geçirdiğini duyurdu. Antigua bandıralı gemide yapılan aramada silah yüklü olduğu belirlendi. Geminin Mısır’dan Kıbrıs’a, oradan da Lübnan ve Türkiye’ye gitmek üzere yola çıktığı kaydedildi.
Ocak 2013 tarihinde ise Yemen’de, ülkenin deniz sahasında bir gemiye operasyon yapıldı. Yemen sahil güvenlik ekipleri ile ABD Donanması’nın ortaklaşa gerçekleştirdiği operasyonda gemide yapılan aramada, uçaksavar füzelerinin de bulunduğu patlayıcılar ve silahlar bulundu. Geminin İran’dan yüklendiği belirlendi.
Yemen’de 7 Mart 2013 tarihinde silah yüklü bir gemi yakalandı. Bab el-Mendeb boğazındaki Sevabi adasında, “Cihan 2” adlı yabancı bandıralı bir gemiye bir balıkçı teknesine silah indirirken operasyon yapıldı. Mürettebatı gözaltına alınan gemiye el konuldu.
Hangi ülkeden yüklendiği açıklanmayan yakalanan bu gemiden sadece 4 ay sonra 9 Temmuz 2013’te, Yemen’de başka bir silah yüklü gemi ele geçirildi. Yakalanan silahların Türkiye menşeli olduğu Yemenli yetkililerce açıklandı.
SİLAH SEVKİYATI YAPILAN BİR DİĞER ÜLKE LİBYA
Tarihler 10 Kasım 2013’ü gösterdiğinde ise bu kez Ege’de silah yüklü bir gemi ele geçirildi. Yunan sahil güvenlik ekipleri, Kardak kayalıkları yakınlarında durdurulan Sierra Leone bandıralı “Nour M.” adlı yük gemisinde yaptığı aramada 20 bin AK-47 Kalaşnikof tipi silah ve büyük miktarda patlayıcı ele geçirdi.
ŞİRKETİN ADI WİKİLEAKS BELGELERİNDE GEÇTİ
Libya’ya gittiği belirlenen silah yüklü geminin bir Türk firmasına ait olduğu ortaya çıktı. Hilal Groups’a ait “TSS Silah ve Savunma sanayi Dış Tic. Ltd.Şti.” olan firmanın ismi, 2009 tarihinde yayınlanan WikiLeaks belgelerinde geçmiş ve firma silah kaçakçılığı yapmakla suçlanmıştı.
Söz konusu WikiLeaks belgelerinde, ABD Sofya Büyükelçiliği’nin Hilal Groups’a ait olan TSS Silah ve Savunma Şirketi’nin Suriye ve Yemen’e deniz yoluyla silah taşıdığını, elindeki taşımacılık belgelerinin de sahte olduğunu konusunda Bulgaristan Dışişleri Bakanlığı’nı uyardığı görülüyor.
‘PLASTİK MADDE’ YERİNE SİLAH
Yine 1 Eylül 2015 tarihinde Girit adası açıklarında Bolivya bandıralı “Xantat1” adlı bir yük gemisi Yunan Sahil Güvenlik Güçleri tarafından durdurulup, aramadan geçirildi. Yapılan aramada gemideki konteynerlerda yüklü miktarda silah bulundu. Resmi evraklarında “plastik madde” taşıdığı belirtilen geminin, Türkiye kıyılarından hareket ederek Libya’ya gitmekte olduğunun belirlendi.
O dönem konuya ilişkin açıklama yapan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tanju Bilgiç, “Gümrük beyannamesinde gemiye Libya’ya yönelik çimento karıştırıcı aracın yanı sıra Beyrut limanında teslim edilmek üzere Sudan polis teşkilatına yasal olarak ihracat izni verilmiş 492 bin tabanca mermisi ile Lübnan’a ihraç olunan 4 bin 900 yivsiz av tüfeği ile hasır komodin cinsi eşyanın yüklendiği anlaşılmaktadır. Yivsiz spor ve av tüfekleri ise pek çok ülkede olduğu şekilde ülkemizde de 5201 sayılı kanun ile belirlenen ve ihracı Milli Savunma Bakanlığı’nın ön iznine tabi olan silahlar kapsamında olmayıp, anılan ülkelere ihracı tamamen yasal çerçevede gerçekleştirilmektedir” demişti.
‘COOKİE BOY’ İSİMLİ GEMİ DE SİLAH YÜKLÜ ÇIKTI
Bu olayın ardından İzmir limanından 4 Şubat 2016 tarihinde hareket eden ve Lübnan’a gitmekte olduğu söylenen Togo bandıralı “Cookie Boy” isimli bir gemi, Girit adası açıklarında Yunan sahil güvenliği tarafından durduruldu. Gemide yapılan denetimde çok sayıda silah ve patlayıcı bulundu.
NİJERYA TÜRKİYE’DEN GELEN SİLAH YÜKLÜ GEMİYE EL KOYDU
Bu yılın 24 Mayıs’ında ise, Nijerya gümrük polisi, Türkiye’den yola çıktığı belirtilen silah yüklü bir gemiyi Lagos limanında yakalayıp el koydu. Gemide çok sayıda pompalı tüfek ve ateşli silah gereçleri bulundu. Nijeryalı yetkililer, geminin Türkiye’den yola çıktığını açıkladı. Etnik gerilimlerin yaşandığı Nijerya’da, radikal dinci Boko Haram örgütünün ülkenin kuzeydoğusunda neden olduğu şiddet olaylarıyla mücadele ediliyor.
SEVKİYATA DAİR ORTAYA ÇIKAN SES KAYDI
2014’te Tayyip Erdoğan’ın başdanışmanı Mustafa Varank ile Türk Hava Yolları (THY) Özel Kalem Müdürü Mehmet Karakaş arasında geçtiği ileri sürülen bir telefon görüşmesine ilişkin ses kaydı ortaya çıkmıştı. O kayıtta Varank’ın Nijerya’ya uçakla silah taşımayı tartıştığı gündeme gelmişti. Silahların Boko Haram örgütüne gittiği iddiaları ciddi tartışmalara sebep olmuştu.
Karakaş, o görüşmede “Mustafa sana bir konu arz etmiştim bizim taşıma hususuyla ilgili” sözlerini sarf ettiği Varank’tan aldığı “Hakan bey ile bir araya gelemedik de ondan dönemiyorum sana” yanıtı üzerine şunları söylüyordu: “Onlarca malzeme taşıyorum, Nijerya’ya gidiyor şu anda… Müslümanları mı Hıristiyanları mı öldürecek, vebal altındayım haberin olsun.”
CHP Aydın Milletvekili Metin Lütfi Baydar, bu görüşmeyi de hatırlatarak, Nijerya gümrük polisinin yakaladığı, Türkiye’den yola çıktığı belirtilen silah yüklü gemiye ilişkin yazılı soru önergesi vererek, konuyu 28 Mayıs’ta Meclis gündemine taşıdı.
MADENCİLİKTE KULLANILAN PATLAYICILAR
Nijerya’da yakalanan silah yüklü gemi gibi 25 Mayıs 2017’de de bu kez Yunan yetkililer, Türkiye’den Sudan’a hareket eden ve patlayıcıyı taşıdığı belirlenen Malta bandıralı bir yük gemisi hakkında inceleme başlattı. Yapılan aramada gemide bulunan patlayıcıların daha çok madencilikte kullanılan türde olduğu anlaşıldı.
mezopotamyaajans
