Pusuda saklanan bir tanrı: Bilindik ilahi ve tanrı öğretilerinin dışında kalan iddialı bir filmle karşı karşıyayız. Yönetmenin daha önceki filmi Mr.Nobody ile akıllara kazınan gerçek-sanrı arasındaki paralellik bu kez bambaşka bir fantastik yapım ile karşımıza çıkıyor.
Tanrı içimizde! Üstelik Belçika’da pusu kurup bizlerle adeta oyun oynamakta! Peki, insanoğlunun bilinçaltında oluşturduğu veyahut öğretilmiş kutsal tanrı figürünün çok dışında bir tanrının varlığı gözler önüne serilse ne olurdu?
Sanırım birçoğumuz tüm algılarımıza kalın bir duvar indirip, görünenin yalnızca sanrılarımız olduğunu dahi iddia edebilirdik. Tam da burada Belçikalı Yönetmen; ” Jaco Van Dormael” akıllara bin bir türlü soru işareti bırakan kutsal ‘’İyi-Baba’’ tanrı formunu yıkmakta hiç zorlanmıyor. Kendi benliğinden başka hiçbir şey düşünmeyen, egoları uğruna yeryüzünde her türlü kötülüğü yaptırtıp adaletsiz bir evren yaratan, tüm işinin insanoğlunun akıl almaz çaresizliği ve acısıyla mutlu olmayı başarabilen bir tanrı… Bir erkek figürü olarak karşımıza çıkmakta olan Baba Tanrı, oldukça geçimsiz ve şiddetten adeta kendini alıkoyamayan bundan zevk duymayı başarabilen bir anti-kahraman olarak karşımıza çıkmıştır.
Yalnız her şey planlandığı gibi gitmez. Odasına kapanıp adeta günlük, ölüm-doğum, afet-tufan gibi işleriyle meşgul olan tanrımızın akıbeti pekte istediği gibi sonuçlanmaz.
Evin küçük kızı Ea içerisinde bulunduğu baskı ve otoritenin karşısında yer alıp, safını vicdanına ve evrene yepyeni bir soluk getirecek mesajlardan yana kullanır. Cesur kızımız öncelikli olarak Tanrı babanın belirlemiş olduğu tüm insanların ölüm tarihlerini telefon mesajlarıyla bir bir göndermeyi ilk görevi olarak sayıyor. Sonrasında Abi Mesih’in topladığı 12 havarisinin yanına 6 havaris daha katarak, dış dünyaya adımını atacağı bu kutsal görevi hiçte geciktirmiyor. Yepyeni Bir Ahitle! Yönetmenimiz buradan itibaren kamerasını 6 havarise ve dünyada olup biten ölüm tarihi içerikli mesajların ve şaşkınlık içerisinde bekleyen insanoğlunun manzarasına çeviriyor.
Peki, böyle bir mesajın gelmesi gerçek yaşamda insanoğlunda ne gibi bir etki yaratır?
Kuşku yok ki hepimiz birbirimize bakıp iç geçirmekten kendimizi alıkoyamazdık. İlahi adaletin ve merhametinin bir nebze sorgulamasını yapmaktan, varoluşumuzun gayesine dair somut düşünsel temeller oluşturmamak mümkün olmazdı. Filmde bu konuyla ilgili yönetmen çeşitli sekanslar sunmaktan kaçınmamış. Yönetmen, ölümüne 63 yıl olmasına sevinen, kendini uçaktan ve evin balkonundan rahatlıkta bırakan bir hippinin kaçınılmaz eğlencesini, diğer yandan senelerce yaşlı babasına bakmış bir genç kadının ölümüne 14 gün kalmasının trajedisini kuşkusuz bizlere göstermiştir. Aynı zamanda, içsel bir sorgulamaya sürüklemekten ihmal etmeyi kaçınmamıştır.
Peki ya Tanrı Kadın olsaydı?
Yönetmen bu sorunun cevabını da eksik etmemiş, özellikle filmin son sahnesinde gökyüzünde parıldayan ışıl ışıl doluşan bulutlarla, Baba Tanrının yarattığı tüm yıkıcı etkiyi yok ederek yepyeni güzellik dolu bir gökyüzü ve yaşam yaratarak noktalamıştır.
Semavi dinlerin kökenleri incelendiğinde insanoğlunun algıladığı tanrı formunun bir erkek olduğu adeta kaçınılmaz bir hale gelmiştir. Filmde de çeşitli ironi ve iğnemelerle Eril – Erkek egemen doğası ve tanrı algısına güçlü vurumlar yapmıştır. Keskin vuruşlar öyle bir hale gelmiştir ki adeta yüzyıllardır tüm öğretiler ve fermanlar veren tanrının, yalnızca tarihsel dönemlerin ürünü veyahut inanca dair bir ihtiyacın karşılığı olarak yarattığımız kutsal baba olarak karşımıza çıkarmıştır.
Bir sahnede Kızı Ea’yı arayan ve tüm bu kaosu durdurmak için sokaklarda berduşa dönen Tanrı, kendisine yardım eden bir adama İsa’nın dahi kendisini yanlış anladığını söylemiştir. Bir nebze inanmak istediğiniz ve zihninizin yarattığı bir gücü, sizler var edip onu sizler kudretlendirdiniz demek istemiştir. Yani kendi yarattığınız ve olmasını istediğiniz mutlak ‘’iyi’’ ve ‘’adaletin’’ bir tanrısal formülizasyon yükleyip yaşamayı tercih ettiniz sonucuna çıkarmıştır.
Neye uğradığını şaşıran genç adam özümsediği tüm kutsalların yok olabileceğinin tehdidiyle saldırıya geçmiştir. İnançlar insanoğlunu ayakta tutabilen, güç ve varoluşunu en sağlam şekilde temellendiren yegâne kavramıdır. Bir ideoloji, bir din, bir kedi, bir doğa bir amaca ve anlama hizmet eden her türlü inanç insanın kendisinde istemsiz bir güç olarak ortaya çıkar. Bu gücün karşısına ortaya konulacak anti-güç, yüksek bir farkındalık ve bilinçle yüzleşmemizi sağlar.
Bu gerçeküstü komedi 2016 Altın Küre’de Yabancı Dilde En İyi Film olarak Yönetmenin sinematografik kariyerini taçlandırmıştır. Mr.Nobody filmiyle akıllara kazınan Jaco Van Dormael, bu eşsiz hiciv dolu komedisiyle de hafızalarda yer etmeyi başarmıştır.
