Yap-İşlet-Devret modeliyle yapılan Kütahya’daki Zafer Havalimanı, garanti yolcu sayısı nedeniyle kamunun sırtında kambur haline geldi. 2020 için 1 milyon 279 bin 352 yolcu garantisine karşılık sadece 7 bin 429 yolcu havalimanını kullandı. İşletmeciye aradaki fark için devlet kasasından 6 milyon 738 bin euro ödenecek. Korona öncesi 2019’da da 1 milyon 232 bin yolcu garantisine karşılık sayı sadece 82 binde kalmıştı.
Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle yapılan ve 25-29 yıl yolcu garantisi verilen köprü, otoyol ve havalimanlarının kamuya yükü her geçen yıl daha da artıyor. Kütahya, Afyon ve Uşak illerine hizmet vermek üzere YİD modeli ile yaptırılan Zafer Havalimanı bu durumun en çarpıcı örneklerinden biri haline geldi.
Uluslararası Şeffaflık Derneği’nin çalışmasına göre, 29 yıl 11 aylık işletme süresinde Hazine, Zafer Havalimanı için IC İÇTAŞ şirketine 205 milyon 281 bin 118 euro garanti bedeli ödeyecek. 2018 yılında dönemin Ulaştırma Bakanı Cahit Turhan, garanti yolcu sayısına ulaşılamadığı için 2012-2017 yılları için şirkete toplam 26 milyon 691 bin 626 euro ödendiğini açıklamıştı.
GARANTİ YOLCU SAYISININ 20’DE 1’İNE ANCAK ULAŞILIYOR
2019’da 1 milyon 232 bin yolcu garantisi verilen havalimanının hizmet verdiği yolcu sayısı 82 binde kalırken, garantiye göre gerçekleşme oranı yüzde 6.6 oldu. 2020 yılı için iç hatlardaki 501 bin 706 yolcu garanti edilmişti, bu rakam 4 bin 945’te kaldı. Dış hatlarda ise 351 bin 194 yolcu garantisi sadece 2 bin 484 kişide kaldı. 2020 için toplam 1 milyon 279 bin 352 yolcu garantisine karşılık sadece 7 bin 429 yolcu havalimanını kullandı.
ÖDEME ERTELENSİN ÖNERİSİNE AK PARTİ’DEN RET
İşletme süresi 29 yıl 11 ay olan havalimanı için uçmayan yolcular nedeniyle 21 Mart 2044’e kadar para ödenecek. Cumhuriyet’ten Hazal Ocak‘ın haberine göre ise TBMM KİT Komisyonu üyesi CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi’ne (CİMER) başvurarak söz konusu havalimanını işletmekte olan şirket ile Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü arasında yapılan sözleşmede mücbir sebeple ilgili bir maddenin yer alıp almadığını sordu. Yavuzyılmaz’a gelen yanıtta mücbir sebeplere ilişkin bir maddenin yer aldığı belirtildi ancak sözleşme ayrıntıları “bilgilerin saklı tutulması hükmü” çerçevesinde paylaşılmadı. Bunun üzerine KİT Komisyonu üyesi CHP’li milletvekilleri, komisyon başkanlığına bir önerge verdi. CHP’liler, sözleşmedeki “mücbir sebepler gereği” koronavirüs salgınının göz önünde bulundurularak 2020 yılında garanti edilen yolcular için ödenmesi gereken toplam 6 milyon 738 bin 310 euronun 2044 yılı sonrasına ertelenmesi ya da borcun silinmesinin DHMİ’ye önerilmesini istedi. Önerge, AKP’li milletvekillerinin oylarıyla reddedildi.
YAVUZYILMAZ: KORONA ÖNCESİ DE DURUM FARKLI DEĞİLDİ
Zafer Havalimanı için verilen garanti yolcu sayısında geçen yılki hata payının yüzde 99’u bulduğunu belirten Yavuzyılmaz “AKP’liler diyor ki, ‘2020 yılında koronavirüs vardı, o yüzden böyle oldu’. Ama gerçek bu değil. 2020 yılı öncesinde durum farklı değil. Bu hata payıyla devam ederse, havalimanına neredeyse hiç uçak inmediği, kalkmadığı, yolcusu bulunmadığı halde 2044 yılına kadar şirketin kasasına 208 milyon euro tutarında Hazine garantili para girecek. Zafer Havalimanı bütünüyle kamu zararıdır. Bu soyguna dur demek için bu sözleşmeyi yapan yetkililerle ilgili suç duyurusunda bulundum” dedi.
