TMMOB’ye bağlı Maden Mühendisleri Odası, “6 Şubat 2023 Depremleri Ön İnceleme Raporu” başlıklı bir rapor yayımladı. 9 Şubat’ta oluşturulan heyet bölgeye giderek arama kurtarma faaliyetlerini yerinde inceledi. Raporda, bölgedeki çadır ve tuvaletin en büyük sorun olduğuna dikkat çekildi. Arama kurtarma çalışmalarında sivil toplumun engellendiğinin, AFAD’ın arama kurtarma çalışmalarına çok geç başladığının altı çizildi.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne (TMMOB) bağlı Maden Mühendisleri Odası, “6 Şubat 2023 Depremleri Ön İnceleme Raporu” başlıklı bir rapor yayımladı. 9 Şubat’ta oluşturulan heyet bölgeye giderek arama kurtarma faaliyetlerini yerinde inceledi.
Yayımlanan raporda, bölgedeki çadır ve tuvaletin en büyük sorun olduğuna dikkat çekildi. Arama kurtarma çalışmalarında sivil toplumun engellendiğinin, AFAD’ın arama kurtarma çalışmalarına çok geç başladığının altı çizildi. AFAD’ın çalışmalardaki tutumu “AFAD ve halk nezdinde madencilerin çok başarılı kurtarma çalışmalar yürüttükleri, bulundukları yerlerde diğer arama-kurtarma ekiplerinin geri plana çektirilerek kurtarma faaliyetlerinin madencilere devredildiği, ancak kurtarma çalışmasında canlı çıkartıldığı sırada AFAD ekiplerinin devreye girerek görüntü alıp sosyal medyada paylaşmaları kurtarma çalışmaları sırasında AFAD yetkililerinin yanlış tutum ve davranışları sonuç almada eksiklikler yaşanmasına neden olmuştur” ifadeleriyle eleştirildi.
“En temel sorun AFAD’ın geç harekete geçmesi oldu”
Adana, İskenderun, Antakya, Kırıkhan, Nurdağı ve Gaziantep il ve ilçelerinde yapılan inceleme, gözlem ve görüşmelerde edinilen ilk bulgular şöyle oldu:
En temel sorun depremin büyüklüğüne karşı Hükümetin dolayısıyla AFAD’ın geç harekete geçmesi olmuştur. Bu nedenle arama kurtarma çalışmalarında son derece önemli olan ilk 1,5 gün kaybedilmiş, deprem bölgelerine, özellikle ilçelerde ikinci gün öğleden itibaren kurtarma çalışmaları başlatılmıştır.
“Sivil toplumun çalışmaları engellendi”
Her türlü afet çalışmasında tek kamusal yetkili olan AFAD bir yandan gerek kapasite gerek zamanında ve etkin kararlar alma konusunda son derece yetersiz kalmış, diğer yandan sivil toplumun çalışmalara katılımını engelleyerek vahametin artmasına yol açmıştır. AFAD’ın bu başarısızlığına rağmen çeşitli organizasyonlar ve sivil toplum hem arama kurtarma çalışmalarında hem de gerekli yardımları temin etme konusunda önemli katkıları sağlamıştır.
“Çadır ve tuvalet sorunlarının oldukça acil ve öncelikli sorun”
Kurtarma çalışmalarında kullanılacak makine ve ekipman eksikliği, kurtarma çalışmalarının son derece yavaş yürütülmesine neden olmuştur. Depremin ilk dört gününde koordinasyon sorunu hala çözülememiş olduğu gibi barınma ve iaşe sorunları da büyük ölçüde devam ettiği görülmüştür.
İaşe sorunlarının 3. Günden itibaren azalmaya başladığı, ilk 4 gün çadır sorunun çözülememiş olduğu, özellikle yıkımın büyük olduğu Antakya’da çadır ve tuvalet sorunlarının oldukça acil ve öncelikli sorun olduğu, bu durumun salgın hastalık riski taşıdığı, arama kurtarma çalışmalarının 5. günden itibaren, canlı bulgusu olan yerler dışında faaliyetin enkaz kaldırma faaliyetine dönüştüğü görülmüştür.
Ekipman yetersizliği, AFAD’ın yanlış tutum ve davranışları
Tüm özverili çalışmaya rağmen makine ve ekipman yetersizliği nedeniyle çalışmalarda istenen sonucun elde edilemediğini, Özellikle Antakya ve Kırıkhan’da mobil iletişimin sorunun 5. Günde giderilememiş olmasının kurtarma ve yardım çalışmalarını ciddi olarak etkilediği, geçen bunca zamana karşın seyyar mobil yapı güçlendirilememiş, iletişim altyapısı geliştirilememiş olmasını sorgulanması gerektiği, AFAD ve halk nezdinde madencilerin çok başarılı kurtarma çalışmalar yürüttükleri, bulundukları yerlerde diğer arama-kurtarma ekiplerinin geri plana çektirilerek kurtarma faaliyetlerinin madencilere devredildiği, ancak kurtarma çalışmasında canlı çıkartıldığı sırada AFAD ekiplerinin devreye girerek görüntü alıp sosyal medyada paylaşmaları kurtarma çalışmaları sırasında AFAD yetkililerinin yanlış tutum ve davranışları sonuç almada eksiklikler yaşanmasına neden olmuştur.
AFAD’ın kontrolsüz kayıtsız faaliyetleri bazı yerlerde aynı enkazlarda çifte çalışmaya neden olmuştur.
“Talimat gelmeden olmaz!”
Maden kurtarma ekipleri çalışmalarını tamamladıklarında ihtiyaç olan başka il ve ilçelere gitmek istediklerinde “talimat gelmeden olmaz” gerekçesiyle bekletilmekte olup bu durum kurtarma çalışmalarını geciktirmekte ve engellemektedir.
“AFAD’ın yöntemi daha fazla can kaybına neden oluyor”
Yine AFAD, enkazın en üst tarafından delik delerek kişiye ulaşma yöntemi hem daha zor gerçekleşmekte hem de can kaybına neden olmaktadır. Oysa madenciler enkaz içerisinde madencilik yöntemleriyle tahkimatlarla alt katlardan galeri açarak ilerlemekte, hedefe daha hızlı ve zarar vermeden ulaşabilmektedirler. Ancak bu farklı müdahale tarzı nedeniyle AFAD, bazı yerlerde madencilerin arama kurtarma yöntemlerine müdahale etmiş, sonuçta daha fazla yurttaşın kurtarılması mümkün olmamıştır.
