Türk Hava Yollarında 5M isimli taşeron şirket bünyesinde çalışan işçiler sendikalaşarak 3 gün içinde çoğunluğu sağladı. Öz Taşıma İş’in yetki başvurusunda bulunmasının ardından şirket yöneticileri 10 işçiyi işten çıkardı. İşten atılanlar arasında şirketin daha önce ödül verdiği çalışanlar da var.
3 bini aşkın işçinin çalıştığı 5M firmasında çalışma koşullarının iyileştirilmesi, ücretlerinin artırılması gibi taleplerle Hak-İş’e bağlı Öz Taşıma İş’te örgütlenmeye başladı. İşçilerin yüzde 60’ının 3 gün içerisinde üye olmasıyla birlikte Öz Taşıma İş yetki başvurusunda bulundu. Sendikalaşmayı engellemek isteyen şirket yöneticileri ise işten atmalara başladı.
İşten atılan işçilerden Tuncay S. “16 saat çalıştığımız zamanlar oluyordu. Bayramlarda çalışıyorduk ama fazla mesai ücretleri verilmiyordu. Maaş bordrolarına ulaşamıyorduk. Bu sebeple sendikalaştık” dedi.
“İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması” içerikli Kod 49’dan işten çıkarıldıklarını ifade eden Tuncay S, “Bu sebeple tazminat da ödenmedi, işsizlik maaşı da bağlanmıyor. Sendika avukatlarına vekaletlerimizi vereceğiz, pazartesi günü dava açacağız” dedi.
“Ödüllü işçiyi işten attılar”
İşten çıkarılanlardan biri de 10 yıldır çalışan, Kargo Apron Ekip Lideri Yasin Turan. Turan, “5 yıldır ekip yöneticisiyim. 5 yılda genel müdür yardımcılığı seviyesinde iki ödül aldım, milyon avroluk projelerin içinde bulundum. Bu emeğe rağmen bizi cezalandırdılar” dedi.
Yıllardır yapılan sözleşme kapsamında taşeron çalıştıklarını dile getiren Turan yaşadıkları sorunları şöyle anlattı: “Önce taşeron firmada özlük haklarımız için faaliyet yürüten arkadaşlarımız yaşadığımız tüm sorunları tek tek yöneticilere anlattı. Yöneticiler bu sebepler makul, biz de üzerine çalışacağız dediler. Fakat hiçbir şekilde iyileştirme olmadı. Sonrasında kurumsal bir mail de gelmedi, sadece WhatsApp grubundan ‘Hayırlı olsun devam ediyoruz’ diye bir mesaj geldi. Biz yaşadığımız sorunları dile getirdiğimizde bize ‘Afrika’da işçilere şu kadar yevmiye veriyorlar’ diyorlar. Ama iş kalitesine geldiğinde Avrupa standartlarını istiyorlardı.”
“Kadrolu çalışmak istiyoruz”
Kadrolu olarak çalışmak istediklerini ifade eden Turan “2013’e kadar bizim yaptığımız işleri THY’nin kendi kadroları yapıyordu, şimdi bütün işi taşeron personel yapıyor” dedi.
Öte yandan yaptıkları işin risk de barındırdığını dile getiren Turan şöyle devam etti: “İş kazası geçiren personel var. Biri 12 aydır evde. İstanbul Havalimanından Çam Sakura Hastanesine iki buçuk saatte gitti. Özel sağlık sigortası var ama sadece yatarak tedavide kullanılıyor. Eğer ilk götürülen yer devlet hastanesi ise sonra özele de götürmüyorlar. 12 aydır evde yatıyor arkadaş. Şirket hiçbir şekilde sormuyor. Personelin SGK’den aldığı para 4 bin lira. Arkadaşlarının desteği olmazsa nasıl geçinecek?”
“Az kazanıyoruz, geçinemiyoruz” diyen Turan şunları söyledi: “Bir muhabbete şahit oldum. Bir personel ‘Çocuk pişik oldu’ diyor, diğeri ‘niye’ diye sorunca ‘Bezi değiştirdim, kaliteli beze param yetmiyor’ diyor. İnsanlar çocuğuna bez alırken bile marka ayrımı yapıyor. Biz bunu istemiyoruz. Kargo başkanına 200 bin, şefe 90 bin, THY personeline 60 bin prim dağıtılırken, taşerona 20 bin lira dağıtılıyor. Bunlar insanların zoruna gidiyor. İki yıl boyunca çalıştık pandemide. Kovidden ölen arkadaşımız oldu. Kovid olan 5M personeli işe geliyordu ama Turkish Gound Services (TGS) ve THY personeli evden çalışıyordu. Hiçbir değerinin olmadığını göz göre göre göstermeye başlatıldığı zaman bir şeyler değişti artık.”
“Hakkımızı arayacağız”
Tüm bu sebeplerle sendikalaştıklarını belirten Turan, “Bunu görmek yerine yönetimin aldığı karar yılanın kafasını ezmek… 3 bin arkadaş da kendi işiymiş gibi sahip çıkıyor. Bir tane kargo kalmasın diye verilen mücadeleyi görmeniz gerekiyor. Devlet kazansın, THY kazansın diye düşünüyor. Sadece sendikaya üye oldular diye 10 işçi işten atıldı. İşten atılanlar arasında vardiya amirleri, ekip liderleri ve posta başları ve işçiler var. Hâlâ ‘Üye olursanız atılırsınız, 52 kişilik bir liste var elimizde’ diyorlar” dedi.
49 maddeden işte atıldıklarını hatırlatan Turan, “Attıkları insanların hiçbiri teçhizat kullanmıyor. Bu maddeden atınca işsizlik maaşı bağlanmıyor, tazminat ödenmiyor. Hepsinin çocuğu var, kirası var, ödemeleri gereken kredileri var… Tamamıyla yıldırma politikası. Dava açacağız ama dava 1.5 yıl sürüyor. 1.5 yıl boyunca iş bulamazsak ne ev kirası ne faturaları ödeyebiliriz. 10 personelin bir ihtarı bile yok. 10 personel de SGK’nin attığı mesajla öğrendi. Bazılarının da ailesini arayıp söylemişler. Adamın annesine oğlunuz işten atıldı diye bilgi veriliyor” diye konuştu.
Ayrıca THY’de örgütlü bazı Hava-İş temsilcilerinin de ‘Sendikaya üye olmayın, hiçbir şey yapamaz, bayramdan bayrama çikolata paketi dağıtıyorlar’ gibi söylemlerde bulunduğunu belirten Turan, “Yıllardır verilen mücadelenin ekmeğini yiyorlar ama böyle laflar kullanıyorlar” dedi.
“Ödemeler TGS üzerinden yapılıyor”
Airport Haber Genel Yayın Yönetmeni Ali Kıdık, 14 Kasım Pazartesi günü “THY Kargo’da 5M Bilmecesi” başlığıyla yazdığı yazıda yaptıkları araştırmada şirketteki usulsüzlükleri gündeme getirmişti.
Şirketin ortaklık yapısının sürekli değiştiğini belirten Kıdık’ın yazısında öne çıkanlar şu şekilde:
• “Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü apron kartı vermeyince TGS devreye giriyor ve alt taşeron kisvesi adı altında 5M çalışanlarına apron-terminal kartı veriliyor. THY’nin burada TGS’yi hülle olarak kullandığı anlaşılıyor.
• “İşi kılıfına uydurmak için de THY, TGS ile protokol imzalıyor ve bu protokol gereği 5M ödemeleri TGS üzerinden yapılıyor. Oysa hiçbir şekilde TGS’nin işle ilgili bir ihalesi yok.”
• “Şirket sürekli adres değiştiriyor. Her defasında personeli değişik adreslerde sigortalı yapması tazminatlardan kaçmak olarak değerlendiriliyor.”
• “Şimdi sormak gerekiyor. Bu kadar zikzak yapan, süreklik ortaklık yapısı değişen bir şirket ile THY hangi amaçla çalışmaktadır? TGS’nin yapacağı işler 5M adlı şirkete nasıl ve neden verildi? Çalışanların sürekli mobbing şikayetinde bulunduğu bu şirket denetlenmekte midir?”
