Son üç yılda işçi başına 21,9 milyon TL net kâr eden TÜPRAŞ yeni TİS döneminde ilk 6 ay için yüzde 15,6 zam teklifinde bulundu. İşçiler, “Tepkimizi gösterecek hareketliliğe ihtiyacımız var” diyor.
2024 yılını 18 milyar 315 milyon 157 bin lira net kârla kapatan, üç yıllık geçen sözleşme döneminde işçi başına 21 milyon 974 bin lira kâr elde eden Koç Holdinge bağlı TÜPRAŞ yönetimi, toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde işçilere üç yıllık sözleşme ve yüzde 15.75 zam dayattı. İki yıllık sözleşme ve yüzde 84 zam talep eden Petrol-İş üyesi işçiler Koç’un bu dayatmasına tepkili.
Petrol-İş’in örgütlü olduğu TÜPRAŞ’ın İzmir, Kocaeli, Kırıkkale ve Batman rafinerilerinde çalışan işçileri kapsayan toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin beşinci oturumu yapıldı. Türkiye’nin en zengini konumunda bulunan Koç Holding, TÜPRAŞ işçilerine 3 yıllık sözleşme ve ilk altı ay için yüzde 15.75 zam dayattı. Koç Holding, diğer altı aylar içinse enflasyon oranında zam teklifinde bulundu.
Türkiye’nin en büyük birinci sanayi kuruluşu, Avrupa’nın en büyük yedinci, dünyanın ise en büyük otuz altıncı rafineri şirketi olan TÜPRAŞ, Türkiye akaryakıt ürünleri pazarının yüzde 51’lik payına sahip. Kimyasal kategorisinde 2024’te ihracat şampiyonu olan TÜPRAŞ’ın sadece 2024 yılında elde ettiği net kâr 18 milyar 315 milyon 157 bin lira. Toplam 6 bin 2 çalışanı bulunan TÜPRAŞ’ın bir yıldaki işçi başı net kârı 3 milyon 21 bin lira. TÜPRAŞ’ın aydaki işçi başı net kârı ise 252 bin lira.
TÜPRAŞ’ta geçen dönemki sözleşme üç yıllık imzalanmış, işçiler yüzde 40 zam almıştı. Üç yıllık sözleşme döneminde ise TÜPRAŞ 133 milyar 206 milyon 206 bin lira net kâr elde etti. TÜPRAŞ’ın üç yıllık dönemde iş başına elde ettiği kâr 21 milyon 974 bin lira oldu. TÜPRAŞ bu üç yıllık dönemde işçi başına bir ayda 1 milyon 831 bin lira net kâr elde etti.
‘Şimdiden somut olarak tepki göstermemiz lazım’
Koç Holdingin bu dayatmasının kabul edilemez olduğunu söyleyen TÜPRAŞ İzmit Rafinerisinden bir işçi, “Şaka gibi. Sözleşmelerde verilmeyen zamlar, üç yıllık sözleşme ve gerçek olmayan enflasyon oranlarıyla 2019’dan bu yana iyice yoksullaştık. İzmir’deki Socar ve Star Rafinerisi işçileriyle ücret farklarımız iyice açıldı. Yüzde 15.75, 2024’ün ikinci 6 ayının enflasyon oranı. Sonrası için de enflasyon teklifiyle geliyorlar bize. Bu sıfır zamla çalışın demek” diye konuştu.
İş yerlerinde bu duruma karşı şimdiden tepki gösterilmesi gerektiğini belirten işçi, “Grev hakkı olmaması, yapılan eylemlerin işveren üzerinde caydırıcı ve belirleyici olmamasına neden oluyor. Sonuçta üretim durmadıkça sadece iş yeri önünde beklemek, slogan atmak, pankart açmak ya da kendi imkanlarımızla sosyal medyada boykot etmek çok da etkili olmuyor. Bizim bunları bilerek şimdiden tepkimizi gösterecek bir hareketliliğe ihtiyacımız var” dedi.
‘Yasakları aşacak mücadele mümkün’
Çalışma Ekonomisi Doktoru Avukat Murat Özver Tüpraş işçilerinin iş kolunun İLO ve anayasa açısından hayati sorun çıkaran alanlardan tanımlandmadığını hatırlatıyor. Özveri, “Anayasa Mahkemesi bankacılık iş kolunda grev yasaklarını Anayasa’ya aykırı bulurken, petrokimya iş kolundaki yasakların Anayasa’ya aykırı bulmamasının kendi içerisinde bir çelişki oluşturduğunu da haklı olarak söylüyor” ifadeleriyle bu duruma dikkat çekiyor.
Özveri, “Çok dikkatli, bıçak sırtı bir süreçten geçmeleri gerekiyor ve tabii bu onların da sorunu değil tek başına. Her işçi eyleminde olduğu gibi eğer Türkiye’de tüm konfederasyonlar, tüm işçi örgütleri grev hakkı ekseninde bu hakkın yeniden var edilmesi mücadelesine destek vermezlerse o zaman ister istemez belli bir iş yerindeki işçilerin ekonomik haklarıyla sınırlı bir mücadele alanına hapsedilmiş oluyorsun ve bu sürekli kendini tekrarlıyor. Oysa sorun Türkiye’de gerçek anlamda uluslararası hukuka uygun sendika hakkını, grev hakkını, toplu pazarlık hakkını var edecek yeni bir haklar dizini, yeni bir haklar manzumesini inşa edebilmek.” diyor.
