İran’da başörtüsü takma zorunluluğunu sertleştiren yasal düzenleme meclis komisyonundan geçti. Düzenleme, başörtüsü takmayanlara 15 yıla kadar hapis cezası verilmesinin önünü açıyor.
Öte yandan geçtiğimiz günlerde, başörtüsü kuralını denetlemek üzere yeniden devriyeye başlayan ‘ahlak polisi’nin sadece uyarıda bulunacağını, gözaltının söz konusu olmayacağı açıklanmıştı. Öyle gösteriyor ki, kadınların direnişinin durulması veya tam kazanımla sonuçlanmaması, şeriatçı İran yönetiminin karşı saldırıya geçmesine neden oluyor.
Bir taraftan “ahlak polisi”nin sadece uyarıda bulunacağını, gözaltı yapmayacağını söyleyerek, beklemeye geçen direnişin göğsünü sıvazlıyor. Diğer yandan da başörtüsü kurallarını sertleştiriyor.
Son hali verilen tasarı, İslami kıyafet kurallarına uyulmaması halinde sert cezalar öngörüyor. Buna göre yasağın birden fazla ihlal edilmesi durumunda para cezaları verilebilecek. İhlalin tekrarlanması ve istisnai durumlarda ise 15 yıla kadar hapis ve en az 5 bin euro para cezası kararı alınabilecek. Tasarıya göre yasaları ihlal edenler toplumun geniş kesimleri tarafından bilinen, ünlüler olursa cezaları daha da ağırlaştırılacak. Geçen yılın sonbahar aylarında ülke genelinde düzenlenen başörtüsü karşıtı eylemlerde, kadın hareketiyle dayanışma göstererek yasakları protesto eden çok sayıda film yapımcısı gözaltına alınmıştı.
Kadınların mal varlıklarına el koyma
Kadınlar iş yerinde başörtüsü takmazlarsa resmi yardımlardan da mahrum bırakılabilecek. Taslak ayrıca 15 yıla kadar meslekten men cezası da öngörüyor. Yargı, kişilerin suçlu bulunması halinde mal varlıklarının onda birine el konulmasına karar verebilecek. Yabancı kadınlar yasalara uymadıkları takdirde ülkeden sınır dışı edilebilecek.
Başörtüsüz fotoğrafların internette yayınlanması da cezalandırılacak. Başörtüsü yasaklarını ihlal eden kadınların ülke dışına çıkmalarının yasaklanması da tasarıda yer alan diğer bir madde. Ayrıca kadınların başörtüsüz girişlerine izin veren alışveriş merkezleri, restoranlar veya benzer işletmeler yargı kararı ile kapatılacak. Peçeli kadınlara hakaret edenler ise altı ay hapis ve 74 kırbaç cezasıyla cezalandırılacak.
Yasada kadınlar ve erkekler için “kötü kıyafet” tanımı
Yasa tasarında ayrıca kadınlar için ‘kötü’ bulunan giysiler de sıralandı. Bunun örnekleri olarak, kısa kollu gömlekler veya yırtık kot pantolonlar gösterildi. Tasarıda erkekler için ise kısa paçalı pantolonlar veya atletler ‘kötü’ giysiler olarak sınıflandırıldı.
Yasa tasarında, İslami kıyafet kurallarını uygulamakla görevli bakanlıklar ve güvenlik birimleri ayrıntılı talimatlarla yükümlü kılınıyor. Vatandaşlar ve polislerin ihlalleri kolaylıkla ihbar edip raporlaştırmalarının da önü açılıyor.
Yasa tasarısı, İran’da 2022 sonbaharında başörtüsü zorunluluğuna karşı düzenlenen protesto gösterilerinin ardından hazırlanmıştı. İran’da geçen yıl Mahsa Jîna Amini adlı genç kadının kurallara uygun örtünmediği gerekçesiyle ‘ahlak polisi’ tarafından gözaltına alınıp hastanede yaşamını yitirmesinin ardından ülke genelinde eylemler düzenlenmişti.
