Muhalif basını susturmak için AKP ve MHP’nin meclise sunduğu “Dezenformasyon yasası” kabul edildi.
AKP ve MHP’nin Meclis’e sunduğu 40 maddelik “Basın Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”nin görüşmeleri sona erdi. Meclis Adalet Komisyonu’nda dün kabul edilen 15 maddenin ardından geriye kalan 35 madde görüşülerek, komisyonda kabul edildi.
Teklifin kabul edilen maddelerine göre, internet haber siteleri de süreli yayın tanımı kapsamına alınıyor.
İnternet haber sitesi, İletişim Başkanı, İletişim Başkanlığı, Basın Kartı Komisyonu, medya mensubu, enformasyon görevlisinin tanımı da düzenlemede yer buluyor.
İnternet haber sitelerinde, faaliyet gösterdiği iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, iletişim telefonu ve elektronik tebligat adresi, yer sağlayıcısının adı ve adresi, kendilerine ait internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan doğrudan ulaşabileceği şekilde ve ‘iletişim’ başlığı altında bulundurulacak.
İnternet haber sitelerinde bir içeriğin ilk kez sunulmaya başlandığı tarih ve sonraki güncelleme tarihleri, her erişildiğinde değişmeyecek şekilde içeriğin üzerinde belirtilecek.
Basın duyurularının ve yargı organlarınca verilen yayın yasağı kararlarında beyanname artık başsavcılık yerine Basın İlan Kurumu’na verilecek.
Kayıt için verilen beyannamede elektronik tebligat adresi de gösterilecek.
İnternet haber sitelerine, ‘yükümlülükleri yerine getirmesi için’ üç ay süre veriliyor
Kanun teklifinin yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyet gösteren internet haber siteleri, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde yükümlülüklerini yerine getirmek zorunda olacak.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yayımlanmakta olan süreli yayınlarla ilgili başsavcılıklarında bulunan kayıtlar, Basın İlan Kurumu’na üç ay içinde devredilecek.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce usulünce verilmiş olan basın kartları, gerekli şartları taşımaları kaydıyla geçerliliğini korumaya devam edecek.
Maddelere yönelik muhalefetin önergeleri kabul edilmez iken en fazla tartışmalı madde olan 29. maddeye dair de muhalefet tekliften çıkarılması gerektiğini savundu.
Basın İlan Kurumu, sansüre uymayan haber sitelerini ‘ezecek’
Basın İlan Kurumu, yayın durdurma yaptırımına uymayan internet haber sitesinden iki hafta içinde karara uymasını veya ‘gerçeğe aykırı’ olduğu iddia edilen bilgilerin düzeltilmesini isteyecek.
İsteğin yerine getirilmemesi durumunda Basın İlan Kurumu, ‘internet haber sitesi vasfının kazanılmadığının tespiti amacıyla’ asliye ceza mahkemesine başvuracak. Mahkeme, en geç iki hafta içinde kararını verecek.
Başvurunun kabul edilmesi halinde internet haber siteleri için sağlanabilecek resmi ilan ve reklam ile çalışanlarının basın kartına ilişkin hakları ortadan kalkacak. İnternet haber sitesi için sağlanan hakların ortadan kaldırılması, bu kanun veya ilgili mevzuat uyarınca öngörülen yaptırımların uygulanmasına engel olmayacak.
‘Bilgi yayana’ hapis cezası
‘Halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığıyla ilgili gerçeğe aykırı’ olarak tarif edilen ‘bilgiyi’, ‘kamu barışını bozmaya elverişli’ olarak tanımlanan şekilde ‘yayan’ kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Failin, suçu gerçek kimliğini gizleyerek veya ‘bir örgütün faaliyeti çerçevesinde’ işlemesi halinde söz konusu ceza yarı oranında artırılacak.
‘Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma’ suçu nedeniyle verilen bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kararları temyiz edilebilecek.
Erişime engellemede kolaylık
Erişim Sağlayıcıları Birliğinin görev alanı, erişimin engellenmesi kararlarıyla birlikte içeriğin çıkarılması kararlarının uygulanmasına yönelik diğer kanunlarda yer alan düzenlemeleri de kapsayacak şekilde yeniden belirleniyor.
Birlik ile erişim sağlayıcılar arasında kararların bildirimi noktasında doğru ve hızlı bir şekilde veri akışının sağlanmasını teminen gerekli yazılım ve donanımın, erişim sağlayıcılar tarafından kurulması yükümlülüğü getiriliyor.
Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne, kendisine gelen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesine yönelik mahkeme kararlarını, elektronik posta yoluyla ilgili içerik veya yer sağlayıcılarına bildirme yetkisi veriliyor.
Teklifle, yurt içi yurt dışı ayrımı kaldırılıyor, başkanın engelleme yetkisinde yeknesaklık sağlanıyor.
HDP’li vekil Koç: “Haber yapan gazeteciler hapse atıldı”
Teklifte yer alan 29. madde üzerine konuşan Halkların Demokratik Partisi (HDP) Komisyon üyesi Abdullah Koç, toplumun yararına olabilecek hiçbir teklif getirilmediği eleştirisinde bulunarak, şöyle konuştu: “Çünkü siz korku iktidarı haline gelmiş durumdasınız. Örnekler çoktur. Van’da üç kişi gözaltına alındı. Süleyman Soylu, ‘Teröristler’ dedi. Bu insanlar helikopterden atıldı. Bunun haberini yapan da cezaevine atıldı. Demokrasiyi rafa kaldıran iktidardan bahsediyoruz. 20 gazeteci şu an gözaltında. Birkaç kişi kurumlarında sigortasız çalıştığı için ‘örgüt üyesisiniz’ deniyor. Türkiye’de düşünceye yönelik kırıntı kaldıysa yok etmeye yönelik teklif getiriyorsunuz.”
Emre: “Çok az sayıda muhalif basını susturmak istiyorsunuz”
Cumhuriyet Halk Partisi Milletvekili Zeynel Emre de temel hak ve özgürlüklerin korunmasıyla kamu düzenin korunması arasında denge aranması gerektiğini belirterek, “Neden ihtiyaç duyuldu böyle ceza içeren maddeye? Bugün çok az sayıda muhalif basını da susturmak istiyorsunuz. Basının yüzde 95’i zaten yandaşınız. Azıcık basının bile fikirlerini öne sürmesine tahammül etmiyorsunuz. Bu ancak diktatörlük olan ülkelerde olur. Bu madde bu şekliyle yasalaşsın, yarın içinizdeki gazeteciler tutuklanır. Yalanı mı diyorsunuz? Yalanı en çok devlet söylüyor” dedi.
Özel: “29. madde bu teklifin can damarı”
“Bu husustan bal gibi gazeteci yargılanacak” diyen CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel de, şu değerlendirmeleri yaptı: “Siz ‘Türkiye’de haber yaptığı için yargılanan yok, o kişi halkı yanıltıcı bilgiyi yaydığı için yargılanıyor’ diyeceksiniz… 29. madde bu teklifin can damarı. 29. madde olmasa belki bu teklif olmaz. Artık Fahrettin Altun’un gazeteci saydıklarından geri kalanların mesleklerini yapabilecekleri imkân bırakmamaktadır.”
AKP vekilinden “Düzenleme gazetecilerle ilgili değil” iddiası
Teklif sahibi AKP Milletvekili Ahmet Özdemir, “Burada basından bahsetmiyoruz. Sanki gazetecilere dair düzenleme gibi lanse edildi. Öyle bir şey yok. Basın bu suçun içinde değil” savunması yaptı.
Teklifin geri kalan maddelerine dair de muhalefetin eleştirileri ve verdiği önergeler dikkate alınmadan AKP ve MHP oylarıyla kabul edildi. Söz konusu teklifin önümüzdeki haftalarda Genel Kurul’da görüşmeleri tamamlanması ardından yasallaşacak.
