Ocak ayında öne çıkan ekonomi ve işçi gündemleri – Direnişteyiz.org

Ekonomide bu ay yaşanan “gelişmeler” ve işçi gündemleri direnişteyiz.org derlemesi ile; 

2022 yılının ilk ayı tamamlanmak üzere. Ocak ayının son çeyreğine girerken, ekonomik ve işçi gündemlerini geçtiğimiz yılın son aylarla birlikte direnisteyiz.org verileri üzerinden değerlendirmeye aldık.  

• 21 Ekim’de TC Merkez Bankasının politika faizini 200 baz puan azaltarak %16’ya indirmesi ile süre gelen cereyan, halkımızın sırtındaki yükü gün geçtikçe arttırıyor.  Devamında 18 Kasım’da gelen 100 Baz puan faiz düzeltmesi ile birlikte politika faizi %15’e düşürülmesi üzerine 2021 yılının son ayında TC Merkez Bankası 2014 yılından bu yana ilk defa piyasa satım yönünde müdahalede bulundu. 

Yani Devlet piyasaya müdahale için hazinesindeki dövizleri bozdurmak zorunda kaldı. Bu süreçten sonra haberini yapacağımız vergi ve devlet kaynaklı zamlar için bu veriyi aklınızda tutabilirsiniz.  

• Ekonomide Çin modeli yurt genelinde yankılanan bir model olmaya başladı.

Resmi görevlilerin övgü dolu sözlerle bahsettiği bu modellemenin, emekçideki karşılığının alım gücü azalması olduğu halk tarafından aşikar. 

Tüm bu döngü devam ederken, Çin modeli ile ucuzlayan ülkede hızlı değer kaybeden TL için önlem almak adına hükümet  tarafından 21 Aralık tarihinde  “Kur Korumalı TL Mevduatı” icat edildi.  

Fon için kısa yoldan izahatı; elinizdeki birikiminizin değerini korumak için döviz saklamanız durumunda elde edeceğiniz kazancı, devlet güvencesi altında TL ile elde etmeniz olarak özetleyebiliyoruz.  

Döviz cinsinden katılım fonlarının, TL mevduatına dönüşmesi durumunda katılım fonu sahiplerine devlet hazinesi destek sağlayacak.  Birikimi olmayan halkımıza düşen görev ise, vergileri ile ülke yatırımcısını döviz karşısında ezdirmemektir.  

• Tüm bunların sonucunda da bütçe 2021 yılında 192,2 Milyar TL açık ile kapandı. Bu açığın baskın bir çoğunluğunu ise  Merkezi yönetim bütçesinin Aralık ayındaki 145,74 Milyar TL açığı oluşturmakta. 

Bu tarihi ekonomik atılımların devamında halkımız 2022 yılının Ocak ayını nasıl geçirdi? 

• -1 Ocak sabahına halk zamlar ile uyandı, 150 kw tüketim sınırı ile hesaplanan yeni elektrik tüketiminde, %50-%125 arasında değişen yeni zam yürürlüğe girdi.  
• TÜİK verilerine göre Yurtdışı Üretici fiyat endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %87.6 artarak rekor kırdı. Bir önceki aya göre ise artış  %26,6. Enflasyon göstergelerinin tamamında rekor kırarak artan fiyatların tamamı , henüz yeni asgari ücret zammı asgari ücretlinin hesabına yatmamışken yürürlükte.  
•  BOTAŞ açıkladığı yeni zam tarifesi ile birlikte, Sanayi elektriğinde %50, meskenler için %25 zammın yürürlüğe girdiğini açıkladı. Zam için BOTAŞ resmi açıklamasında, enerji tedariğinde yaşadıkları zorlukların bir çoğunu halka yansıtmadıklarını ve zor günler geçirdiğini beyan etmişti.  

Bunlar yaşanırken, BOTAŞ’ın yaz aylarında gelen doğalgaz zamları döneminde depolarını boşaltmış olduğu yönünde iddialar mevcut. Kurum bu iddiaların aslını yansıtmadığını beyan etmekte. Şirket, Ocak ayında 5 Milyar 625 milyon olan sermayesini, 14 Milyar  357 Milyon TL’ye çıkarttı.  

• TC Merkez Bankası geçtiğimiz günlerde Konut fiyatlarına ilişkin Fiyat indeksini paylaştı. Konut fiyatlarındaki yıllık artış  %50.5 ile rekor kırdı. Enflasyondan arındırılmış artış ise 19,7 olarak açıklandı.                            
• TÜİK verilerine göre enflasyonda yayılım endeksi rekoru kırıldı. Döviz kurulunun dalgalanma yaşadığı Aralık ayında enflasyon sepetindeki ürünlerin yaklaşık %90’ında fiyat artışı görüldü. Sepetteki 415 üründen 364’ünün fiyatında artış gözlendi.             

Türkiye’de Alternatif Bank’ın sahibi Joseph Abraham ise  bu konu hakkında, artan döviz  ve oynak kur karşısında zorlandıklarını belirtti. Türkiye’de satın alma için iştah olmadığından yakınan Abraham, kur risklerini düşürmek konusunda endişelerini dile getirdi.  

Bizim ülkede denizin üstünde yürüsen “Yüzme bilmiyor” derler, Mr. Abraham sizin de işiniz zor.  

Tüm bunlar devam ederken, birçok kente  “geçinemiyoruz” şiarıyla eylemler yapıldı. İşçi sınıfı 2022’nin ilk ayında da ücretleri için, daha iyi çalışma koşulları için eylemdeydi: 

• MESS grup sözleşmesinde ülke gerçekleri ile örtüşmeyen zamma imza atılmasını kabul etmeyen Birleşik Metal İş üyesi Çimsataş işçilerinin direnişe çıktı. Toplu İş sözleşmesini protesto etmek için iş bırakma eylemi yapan işçiler Çimsataş tarafından işten çıkartılırken, bir yandan da işçilere gönderilen bir SMS ile iş bırakma eyleminden doğan(!) 5 milyon TL zararın işçilerden tazmini edileceği yönünde tehdit edildiler.

https://direnisteyiz31.org/cimsatas-iscileri-anlatiyor-taleplerimiz-icin-direnise-devam-edecegiz

• Trendyol şubelerinde dağıtım yapan araçlı kuryeler, 2022 yılı için yapılan ve Mart ayından itibaren uygulanacak olan %11 zammı protesto etmek için kontak kapattılar. TÜİK verilerine göre enflasyon %36, ENAG verilerine göre %82.65 iken, kuryelere %11 zam dayatılıyor.  

Trendyol’da düşük maaş ve yetersiz zamma karşı iş bırakma eylemi başladı https://t.co/TxTN7QTcbJ

— direnişteyiz (@direnisteyizorg) January 24, 2022

• Sivas Divriği’de üretim yapan Çiftay firması işçilere yüzde 51 zam önerdi. Maden işçileri ise taban ücretleri düşük olduğu için bu oranın üzerine 1000 lira seyyanen zam ve yakacak yardımı talep etti. Üç gün süren direnişin ardından işçiler yüzde 51 oranında maaş zammına ilaveten, banka maaş promosyonu, gıda ve yemek farkı ücretleri ile yakacak yardımı olarak her ay 750 TL alacak.

• Acıbadem Hastanesi Ataşehir merkez şantiyesinde uzun yemek kuyruklarından, hijyenik olmayan, soğuk, doyurucu ve besleyici olmayan yemeklerden şikayet eden işçilerin tüm şikayetlerine rağmen şartlarda herhangi bir iyileşme sağlanmayınca, inşaat işçileri eyleme çıktı. İşçilerin iş durdurması sonuç verdi. Öğlen yemeği yerine şantiyeye yeni yemek getiren şantiye yönetimi yemek sorununun çözülmesi için de işçilere söz verdi. Yönetim işçilerle toplantı yaptı.

https://direnisteyiz31.org/acibadem-hastanesi-insaati-iscilerinin-niteliksiz-yemege-karsi-eylemi-yonetime-adim-attirdi

• Finans Merkezi şantiyesinde çalışan Rönesans Holding ve Nisa Elektrik firmalarına bağlı işçiler hak gasbına uğramıştı. İnşaat İş ve Dev Yapı İş sendikaları 10 Ocak’ta Finans Merkezi şantiyesi önünde eyleme geçeceğini duyurmuştu. İnşaat İş Sendikası, eylemden önce patronların iletişime geçtiğini ve işçilerin haklarının ödendiğini belirtti.
• Gebze TOSB’ta bulunan Farplas fabrikasında işçiler açıklanan ücret zammına karşı iş durdurdu. Bunun üzerine fabrikanın CEO’su, yeniden değerlendirme yapılıp işçilerle görüşüleceğini açıklayarak 1 hafta süre istedi. Bu sırada Farplas fabrikasında Birleşik Metal İş Sendikası örgütlendi. 1 haftalık sürenin ardından Farplas patronu hukuksuzca işten çıkarmalara başladı. İşçiler bunun üzerine fabrika önünde 26 Ocak’ta (bugün) direnişi başlatacaklarını açıkladı.