Covid-19’a bağlı tüm ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de artarken, veriler hakkındaki şeffaflık soruları da gündeme geldi. New York Times gazetesinin yayınladığı bir haberde İstanbul’da mayıs-nisan dönemindeki ölümlerin önceki yıllara kıyasla yaklaşık yüzde 30 daha fazla olduğu ve bunun şeffaflık konusunda şüpheler ortaya çıkardığını söyledi.
“New York Times: Verilerle Açıklanan Arasında 1.100 Fark Var”
9 Mart ile 12 Nisan tarihleri arasındaki ölümlerin incelendiği haberde e-devlet sistemi üzerinden erişilebilen “İstanbul Vefat Bilgisi Sorgulama” verileri ele alındı.
Buna göre, belirlenen tarih aralığında, son iki yılın ortalamalarıyla karşılaştırıldığında İstanbul’da normalden 2.100 fazla ölüm gerçekleşti. İstanbul özelindeki salgın verilerine ulaşamadığını belirten New York Times, 10 Nisan tarihinde açıklanan Türkiye geneli 1.006 Covid-19 kaynaklı ölümü ilk sayıdan çıkardı.
Böylelikle arada yaklaşık 1.100 fark olduğu belirtildi. Haberde her ne kadar bu ölümlerin hepsinin Covid-19 kaynaklı olmayabileceğini açıklansa da, büyük bir kısmının salgına bağlı artış olması gerektiğine değindi ve Türkiye’nin şeffaf olmadığını söyledi.
Sağlık Bakanı olan Fahrettin Koca, tüm verilerin aynı zamanda DSÖ ile “şeffaf“ bir şekilde paylaşıldığının açıklamasını yaparken, Koronavirüs vakalarına bağlı olarak artmadığını iddia etti. “Bakanın açıklaması şüpheleri gideriyor mu?”
Sağlık Bakanı’nın paylaştığı 1 Ocak-20 Nisan tarihli veriler, New York Times’ın yaptığı 9 Mart-12 Nisan tarihli araştırmanın kapsamının dışına çıkıyor. Ayrıca ülke genelinde ölümlerin beklenenden az olması, İstanbul’daki artışa açıklık getirmiyor.
Diğer yandan bakan, Covid-19’a bağlı ölümlerin başka illere sevk edilmemesi kararını İller İdaresi’nin 26 Mart’ta, Hıfzıssıha’nın ise 30 Mart’ta aldığını açıklıyor.
İstanbul Valisi de, 4 Nisan’da Twitter’da yaptığı bir paylaşımda, Covid-19 dışındaki nedenlerle vefat edenlerin cenazelerinin başka illere sevk edilebileceği belirtiliyor.
Ancak New York Times’ın haberinde kullandığı veriler, Türkiye’de ilk Covid-19 kaynaklı can kaybının duyurulduğu 17 Mart’tan bir hafta öncesine kadar uzanıyor. 26 Mart’taki karar dikkate alınsa bile, bu tarihten önce de İstanbul’daki ölümlerde artış gözlemlenebiliyor.
Ayrıca, Covid-19 haricindeki nedenlerle vefat edenlerin başka illere sevk edilmesinde bir engel bulunmuyor. Bu durumda 26 Mart tarihinden sonra İstanbul’da yaşanan artışın büyük oranda Covid-19’a bağlı ölümlerden kaynaklanacağı çıkarımını da yapmak mümkün oluyor.
