Suriye’de 2011 yılında başlayan iç savaşla birlikte etkinleşen ve dünyaya korku salan IŞİD için sonun başlangıcı, Kuzey ve Doğu Suriye’nin Kobanê kentine yönelik 2014 yılında başlattığı saldırılar oldu. Kuzey ve Doğu Suriye’de Ocak 2014’te Efrîn ve Cizîre ile birlikte rejim güçlerinden alınan Kobanê’de “Demokratik Özerklik” ilan edildi. IŞİD, Şengal saldırısından sonra 15 Eylül 2014’te her iki kantonun arasında yer alan Kobanê’ye üç koldan saldırı başlattı. Kobanê’ye saldırarak halkların devrimini boğmak isteyen IŞİD, tarihin en büyük direnişlerinden biriyle karşılaştı. Kobanê halkının 134 gün süren direnişi, IŞİD’in sonunu getirdi.
IŞİD’in ileri düzey teknolojik silahlarla giriştiği saldırıya karşı sınırları anlamsızlaştırarak engellemelere rağmen Kobanê’ye geçen binlerce kişi, direnişe katılarak savaşın seyrini değiştirdi. Kobanê’de direnenler, kentin karşında bulunan Pirsûs (Suruç) sınırını boydan boya insan zinciriyle kaplayanlar tarafından desteklendi, direniş her geçen gün büyüdü.
Abdullah Öcalan’dan çağrı
IŞİD’in 15 Eylül 2014’te saldırıları ile başlayan, Kobanê’nin YPJ, YPG ve Fırat Volkanı Operasyon Odası savaşçıları öncülüğünde özgürleştirildiği 26 Ocak 2015 tarihine kadar süren 134 günlük direniş boyunca yaşanan bazı önemli gelişmeler şöyle:
22 Eylül: PKK Lideri Abdullah Öcalan, “Kobanê’nin düşüşü, tüm Kürdistan’ın düşüşü demektir. Herkes bu gerçekliğe göre hareket etmeli” diyerek, tüm Kürtlere birlik olma ve yaşamını savaş durumuna göre örgütleyip, direnişi büyütme çağrısı yaptı. Kobanê’nin, Kürt sorununun çözüm anahtarı olduğunu söyleyen PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın bu mesajı sonrası, dört parçadaki Kürtler yönünü Kobanê’ye çevirdi. Kürtler, Kobanê şahsında Kürtlük ve Kurdistan’ı sahiplenmek için tek ses oldu.
26 Eylül: Mürşitpınar Sınır Kapısı’nda toplanan binlerce kişi, sınır kapısının yanındaki telleri kaldırarak, gruplar halinde Kobanê’ye geçmeye başladı.
1 Ekim: Dicle Haber Ajansı (DİHA) ve İMC TV’nin kaydettiği görüntülere, IŞİD’liler ile askerlerin ortaklaştığı yansıdı.
7 Ekim: Kobanê’deki katliam tehlikesine karşı sınıra yürüyen on binler, sınır boyunca köylere dağılarak nöbete geçti.
Erdoğan: Kobanê düştü, düşecek!
7 Ekim: AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan Dîlok’ta yaptığı bir konuşmada, Kobanê’ye dair sarf ettiği “düştü, düşecek” sözleri, birçok kentte binlerce kişinin yer aldığı protestolara sahne oldu. 6-8 Ekim 2014’te polis ve askerlerin protestolara yönelik silahlı saldırılarının yanı sıra HÜDA PAR üyeleriyle yaşanan çatışmalar sonucu 46 kişi yaşamını yitirdi.
31 Ekim: IŞİD’e karşı mücadele kapsamında Federe Kurdistan Bölgesi’nden gelen ve üç gün sınır hattı güzergahında bekletilen pêşmerge güçleri, Kobanê’ye gitmek üzere Mürşitpınar Sınır Kapısı’ndan geçti.
1 Kasım: İlan edilen Dünya Kobanê Günü’nde, on binlerce kişi Kobanê için direniş nöbetinin tutulduğu Mehser köyüne aktı.
6 Kasım: Sanatçıların insan zinciri eylemi sırasında sınırın her iki tarafına yapılan gaz bombalı ve gerçek mermili saldırıda, Toplumsal Özgürlük Platformu aktivisti ve Marmara Üniversitesi Yüksek Lisans öğrencisi Kader Ortakaya (28) yaşamını yitirdi.
3 Aralık: Kobanê’de IŞİD’e karşı savaşan YPG/YPJ’ye destek olarak gönderilen 150 kişilik ikinci pêşmerge gücü de Kobanê’ye ulaştı.
19 Ocak: IŞİD’in püskürtülmesiyle Kobanê’nin en stratejik noktalarından Miştenur Tepesi’ne YPG bayrağı ve PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın fotoğrafı asıldı.
26 Ocak: Karanlığa teslim olmayan Kobanê’de, 134 gün süren direniş sonucunda tüm dünyaya korku salan IŞİD’e diz çöktürüldü ve kent özgürleştirildi.
IŞİD’in yenilgisi rahatsızlık yarattı
Bütün dünyanın verilen emsalsiz direnişle tanıdığı ve dayanışma içerisine girdiği Kobanê’de verilen direniş, aradan geçen 9 yılda sayısız makaleye, habere, onlarca belgesele, öyküye, kitaba ve filme konu oldu. Kobanê’nin ardından IŞİD, hakim olduğu diğer kent ve bölgelerde de adım adım yenilgiye uğratıldı. Demokratik Suriye Güçleri’nin (QSD), IŞİD’in elindeki son toprak parçası olan Baxoz’u özgürleştirmesi ile IŞİD coğrafik olarak yenilgiye uğratıldı. IŞİD’in çıkarıldığı yerlerde halklar, “Üçüncü Yol” stratejisiyle Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi çatısı altında yeni yaşamı birlikte inşa etmeye başladı. IŞİD’i yenilgiye uğratan Kürtlerin giderek büyüyen kazanımları, Türkiye’nin rahatsızlığını arttırdı. IŞİD ve El Nusra gibi yapılar ile hayata geçiremediği planlarını eğitip donattığı ÖSO-SMO denilen paramiliter güçler ve doğrudan kendisi sahaya inerek hayata geçirmeye başladı.
IŞİD’i canlandırma saldırıları
Cerablus, Ezaz ve Bab’ı ele geçiren Türkiye ve desteklediği paramiliter güçler, 20 Ocak 2018’de Efrîn’e saldırdı ve girdikleri kenti tamamen yağmaladı. Yüzlerce sivil kaçırılıp işkence edildi, kaçırılan onlarca sivilin akıbeti ise henüz belirsiz. Efrîn’den bir yıl sonra 9 Ekim 2019’da bu kez Serêkaniye ve Girê Spî kentlerine saldıran Türkiye ve desteklediği paramiliter güçler, bu kentlerde de yüzlerce sivilin ölümüne neden oldu. Türkiye’nin Kuzey ve Doğu Suriye’deki hareketliliğinin artması ile paralel IŞİD yeniden saldırılara başladı. IŞİD, 2019’da coğrafi olarak yok edilse de bugün Türkiye ve birçok ülkenin desteğiyle yeniden hareketlilik gösteriyor.
Saldırılara rağmen yeni yaşam inşası
Kente dönük saldırılar, özgürleştirilmesinin 9’uncu yıl dönümü yaklaşırken arttı. 2024 yılının ilk 25 gününde Kobanê’ye dönük 13 farklı günde yapılan en az 20 hava saldırısında onlarca kişi yaralandı. Alt yapıyı hedef alan saldırılar sonucunda yüzlerce köy elektriksiz kalırken, 2014 yılında IŞİD saldırıları sonucunda tamamen yıkılan ancak kentin özgürleştirilmesinin ardından yeniden inşa edilen Kobanê kent merkezindeki Miştenûr Hastanesi binası bir kez daha tamamen yıkıldı. Kentin özgürleştirilmesinden bu yana geçen 9 yılda yapılan saldırılara karşı geri adım atmayan Kobanê halkı, 2014-2015 yıllarında IŞİD’e karşı verdiği mücadele ruhuyla bir yandan ketlerini koruyor, bir yandan da Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi çatısı altında yeni yaşamı inşa ediyor.
