Türkiye’nin ekonomi alanındaki baş belası cari açıktır. Bu ne demek; yani bu ülke ürettiğinden fazlasını tüketiyor.
Bu yıl cari açık beklentisi 57 milyar dolar civarıdır. İlk dört aylık veriler bu rakamı doğruluyor.
Türkiye’nin 2018 bütçe gelirleri toplamı 696 milyar TL’dir. Dolar bugün için 4.8 TL. Cari açık ise 57 milyar dolar. Buna göre bütçe açığının TL karşılığı 274 milyar TL’ye geliyor. Yani cari açığın TL toplamı yıllık bütçenin yarıya yakını…
Bu hesabı neden yaptım? Düşünün bir, kamu harcamalarının tamamı bütçe gelirlerinden yapılıyor. Memur ve işçi maaşları, yatırımlar, sosyal harcamalar vs.
Devam edeyim…
Cari açık büyük bir delik. Kapanması da mümkün görünmüyor.
Öyle ya, açığın kapanması için üretimi arttırmak ve ihracatı büyütmek lazım.
Ama yetmez.
Bizim ülkemizde şöyle bir açmaz var: Üretimi arttırdığımızda ithalat da artıyor. Çünkü ürettiğimiz malların ana parçaları dışardan ithalat yoluyla geliyor…
Geriye ne kalıyor? Yabancı yatırımcıları ülkeye çekmek. O da bu dönem pek olası değil. Yabancı yatırımcı siyasi ve ekonomik güvenceyi görmek ister. Türkiye’nin karnesi bu alanda pek iyi değil.
Bir de turizm gelirlerini arttırmak lazım. O işi de yeni kabineyle turizm işletmecisine devrettik. Reis diyor ya; devleti şirket yönetir gibi yönetmek lazım. Tam da bu anlayışa uygun kabinemiz oldu…
Dönelim yine yabancı yatırımcıların kaygılarına.
Kurulan son kabine kuşkularını fazlasıyla arttırdı. Mehmet Şimşek ve Naci Ağbal uluslararası finans çevrelerinin beklentilerine yanıt verebiliyordu. Yeni kabinede bu iki isim yok.
Piyasalar bu gelişmeye karşı anında tepki verdi. Ülkeden yabancı sermaye çıkışı artıyor. Dolar ise 5 TL seviyesini görecek gibi…
Maliye ve hazine bakanlıkları birleştirildi. Ve bu bakanlıklar Damat Berat’a bağlandı.
Biraz geçmişe gidelim. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İngiltere’de finans kuruluşlarıyla yaptığı görüşmeleri anımsayalım.
Erdoğan faizleri düşüreceğiz, merkez bankasını da kendime bağlayacağım demişti. Bu açıklamalar uluslararası finans çevrelerini ürkütmüştü. İşi düzeltmek ise Mehmet Şimşek ve Naci Ağbal’a kalmıştı. İki bakan, Erdoğan’ın peşinden İngiltere’ye gitti. Faizler düşmeyecek, merkez bankasının özerkliği değişmeyecek, güvencesini verdiler. Bu açıklamalar harareti biraz olsun düşürmeye yetmişti…
Şimdi bu iki bakan yok. Damat Berat var. Aslında Erdoğan var. Ve Erdoğan daha dün yine faizleri düşüreceğinden söz etti…
Hasılı döndük başa…
Kabine açıklandığından beri şu düşünce hep kafamda yuvarlandı durdu: Neden Berat Albayrak?
Sanki bu sorunun yanıtı kafamda şekilleniyor gibi.
Şöyle açayım; Türkiye’ye beş ayda kaynağı belirsiz 7.1 milyar dolar para girişi olmuş. Gerçi bu bile cari açığını azaltmaya yetmemiş…
Mesele bu değil. Asıl soru şudur; kaynağı belirsiz para ne demek? Bu soruyu ekonomiyi iyi bilen Hakkı Taşdemir hocama sordum. Güldü ve “kara paradır oğlum, yani kayıt altına alınmayan paradır” dedi.
Burdan devam edeyim…
Sanki birileri diğer birilerine “şu iç ettiğin ya da ettiğiniz paraları ekonomiye dahil et ya da edin bakalım” dedi. Ve birileri de buna tamam ama benim kontrolümde olursa dahil ederim karşılığını verdi…
Belli ki anlaşma gerçekleşti…
Peki bu kara paranın ya da kaynağı belirsiz paranın miktarı ne? Yüz, ikiyüz, beşyüz….milyar dolar olarak tabii…
Ekonomiyi iyi düzeyde izlemeye çalışırım. Yanıtını veremediğim tek soru ise; bu resmî verilere göre ülke nasıl batmıyor, olmuştur. Oysa batması gerekir…
Bir garip ülkede yaşıyoruz. Ne bilime uyuyor, ne de hurafeye.
Bu yazdıklarımdan şöyle bir sonuç çıkmasın: Kara da olsa paramız var. Bundan bize de düşer.
Bu paradan işçiye, kamu emekçisine, çiftçiye, fakire fukaraya düşmez kardeşim. Çünkü sen resmî ekonomiye dahilsin. Resmî verilerde sana ayrılacak kuruş pay yok. Hatta daha fazla fedakârlık istenecek senden.
Kaynağı belirsiz paranın sahibi var. Unutma ülkenin borcu 450 milyar dolara dayandı.
Bu borç ödenecek…
