Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, kamuoyunun yoğun kınamaları ve başarısız sıkıyönetim girişimi nedeniyle yaklaşan görevden alma oylaması karşısında siyasi hayatta kalma mücadelesi verirken, başkanlık ofisi perşembe günü yeni bir savunma bakanı atadığını duyurdu.
Yoon, salı gecesi Güney Kore’de 44 yıl sonra bir ilk olan sürpriz sıkıyönetim açıklamasıyla siyasi kaosa yol açtı. Milletvekilleri Ulusal Meclis’te kararı asker ve polisin zor gücü kullanmasına rağmen oyladılar ve sıkıyönetimin kaldırılması yönünde karar aldılar. Çarşamba sabahı erken saatlerde Yoon sonucu kabul etti ve askerleri geri çağırdı.
Ancak bundan önce 300’e yakın askerin, çoğu helikopterle yasama meclisine geldiği ve bazılarının kubbeli ana binaya girmek için camları kırdığı bildirildi.
O sırada Kim Yong-hyun tarafından yönetilen Savunma Bakanlığı, Yoon’un sıkıyönetim emrinin bir parçası olarak askerleri gönderdi. Kim çarşamba günü istifasını sundu. Yoon’un diğer önemli yardımcıları da istifa etmeyi teklif etti, ancak Yoon henüz istifalarını kabul edip etmeyeceğini açıklamadı.
Yoon’un ofisinden yapılan açıklamaya göre, açıklamadan bu yana ulusun karşısına çıkmayan Yoon, Kim’in yerine Güney Kore’nin Suudi Arabistan Büyükelçisi Choi Byung-hyuk’u atadı. Genelkurmay Başkanı Chung Jin-suk sabah brifinginde Choi’nin Güney Kore’de konuşlu ABD kuvvetleriyle doğrudan çalışma deneyimi olan emekli bir ordu komutanı olduğunu söyledi.
Meclis, baş denetçi ve savcılar hakkındaki gensoru önergelerini kabul etti
Ayrıca muhalefetin kontrolündeki Ulusal Meclis’in de perşembe günü, başkanlık ofisinin taşınması ve first lady Kim Keon Hee ile ilgili soruşturmalardaki rolleri nedeniyle devlet baş denetçisi ve üç üst düzey savcı hakkında gensoru önergelerini kabul ettiği bildirildi.
Görevden alma önergeleri Denetim ve Teftiş Kurulu Başkanı Choe Jae-hae, Seul Merkez Bölge Savcılık Ofisi Şefi Lee Chang-soo ve Lee’ye bağlı savcılar Cho Sang-won ve Choi Jae-hun’a karşı verildi.
Önergelerin kabul edilmesiyle birlikte, Anayasa Mahkemesi görevden alınmalarını onaylayıp onaylamayacağına karar verene kadar dördü de görevlerinden uzaklaştırılmış olacak. İlk kez bir Denetim ve Teftiş Kurulu başkanı parlamento tarafından görevden alınıyor.
Halk Yoon’un görevden alınmasını istiyor
Yoon’un sıkıyönetim hamlesine duyulan öfke anında vatandaşlar protesto için sokaklara dökülmüş ve Ulusal Meclis’te toplanmıştı. Realmeter tarafından perşembe günü yayınlanan anket verileri Güney Kore halkının büyük bir çoğunluğunun Yoon’un görevden alınmasından yana olduğunu gösterdi; %73.6’sı başkanın görevden alınmasını desteklerken %24’ü buna karşı olduğunu söyledi. 18-29 yaş arası katılımcıların %85,1’i Yoon’un görevden alınmasını isterken, 70 yaş ve üzeri katılımcıların %48,8’i görevden alınmanın gerekli olduğunu söyledi.
Bu arada Hyundai Motor’un sendikası Yoon’u protesto etmek için kısmi grev ilan etti. Sendika üyelerinden, otomobil üreticisinin ana üretim üssü olan güneydoğudaki liman kenti Ulsan’da düzenlenecek bir mitinge katılmak üzere perşembe ve cuma günleri iki saatlik bir greve katılmalarını istedi.
Yasama organına hakim olan muhalefet partileri çarşamba günü Yoon’un görevden alınması için bir önerge sundu. Yerel medyanın perşembe günü ülkenin en büyük muhalefet partisi olan Demokrat Parti sözcüsü Cho Seung-rae’ye dayandırdığı habere göre, bu konuda cumartesi günü saat 19.00’da bir oylama yapılacak.
Kendi partisi de Yoon’un görevi bırakmasını istiyor
Yoon’un ani ve iyi planlanmamış hamlesi siyasi yelpazenin her kesiminden eleştiri aldı. Güney Kore siyaseti liberal ve muhafazakâr kamplar arasında keskin bir şekilde bölünmüş olsa da, Başkan’ın kendi partisinden milletvekillerinin de sıkıyönetime karşı oy kullandığı ve Yoon’a tepki gösterdiği görüldü.
Yoon’un Halkın Gücü Partisi (PPP) lideri Han Dong-hoon, azil sürecinin devam etmesine izin vermek yerine başkandan görevi bırakmasını ve partiden ayrılmasını isteyeceğini söyledi. Han, sıkıyönetim kararına derhal karşı çıktı ve çarşamba sabahı parti toplantısında Yoon’un “anayasaya aykırı eylemlerinden” sorumlu tutulması gerektiğini söyledi.
Ancak eski başsavcının PPP içinde hala destekçileri olduğu için görevden alınması kesin değil. Perşembe günü PPP Taban Lideri Choo Kyung-ho, partinin Yoon’u görevden alma çabasıyla işbirliği yapmayacağını ve milletvekillerini buna karşı oy kullanmaya ikna etmek için çalışacağını söyledi.
ABD’den eleştiri
Güney Kore’nin başlıca müttefiki ABD, Yoon’un sivil ve siyasi hakları askıya alma girişimini açıkça eleştirdi. Dışişleri Bakan Yardımcısı Kurt Campbell bu hafta katıldığı bir forumda Yoon’un “fena halde yanlış değerlendirdiğini” söyledi ve sıkıyönetim uygulama girişimini “son derece gayrimeşru” olarak nitelendirdi.
Siyasi analist ve Güney Kore siyaseti uzmanı Se-Woong Koo, sıkıyönetim fiyaskosunun neden olduğu belirsizliğin ortasında, “Ülke, inanılmaz jeopolitik belirsizliklerin yaşandığı bir dönemde, keşfedilmemiş bir bölgeye giriyor” dedi.
Nikkei Asia’ya konuşan Koo, “Ulusal Meclis’in Yoon’u görevden alma hakkı var ama bunun yolu zor olacak, iktidar partisi milletvekillerinin Yoon’un görevden alınmasını destekleyip desteklemeyeceği henüz belli değil” dedi.
Polis soruşturma başlattı
Bu arada Yonhap haber ajansına göre, polis perşembe günü, Yoon Suk Yeol’un bu hafta sıkıyönetim ilan ederek vatana ihanet ettiği suçlamasıyla ilgili bir soruşturma başlattı.
Soruşturma, iki şikayetin yapılmasının ardından Ulusal Polis Teşkilatı Ulusal Soruşturma Ofisi’ne bağlı güvenlik soruşturma ekibine verildi.
Şikayetlerden biri muhalefetteki Kore’nin Yeniden İnşası Partisi tarafından, diğeri ise 59 aktivistten oluşan bir grup tarafından yapıldı.
Şikayetlerde Yoon’un yanı sıra eski Savunma Bakanı Kim Yong-hyun, Genelkurmay Başkanı General Park An-su ve İçişleri Bakanı Lee Sang-min de Salı günü sıkıyönetimin ilan edilmesi ve ardından kaldırılmasındaki rolleri nedeniyle vatana ihanet ve diğer ilgili suçlamalarla itham edildi.
Savcılık ve Üst Düzey Yetkililer için Yolsuzluk Soruşturma Ofisi de Yoon’u vatana ihanetle suçlayan şikayetler aldı ve kendi soruşturmalarını mı yürüteceklerini yoksa polise mi devredeceklerini gözden geçiriyorlar.
