Sınır Tanımayan Gazeteciler’in (RSF) 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde yayımladığı araştırmaya göre kadın basın mensupları, dünya genelinde tutuklu gazetecilerin yüzde 12,7’sini (69 kadın, 474 erkek) oluşturuyor.
Ancak kadın gazeteciler cezaevlerinde azınlık olmalarına rağmen, Ocak 2023’ten bu yana medya çalışanlarına verilen en uzun dokuz cezanın beşini (yüzde 55) aldılar.
Belarus, Burma ve Burundi kadın gazetecileri 10 yıl veya daha fazla hapis cezasına çarptıran ülkeler. Sadece Belarus 2023’te üç kadın gazeteciyi; Maryna Zolatava (Tut.by), Lyudmila Chekina (Tut.by) ve Valeryia Kastsiouhova’yı (Belarussian Yearbook) 10 ila 12 yıl arasında hapis cezasına çarptırdı.
RSF yaşanan gelişmeler için “Halihazırda dünyanın en büyük gazeteci hapishaneleri arasında yer alan Belarus ve Burma, haber verme özgürlüğünü savunan kadınları ağır bir şekilde cezalandırıyor. Daha önce hiç bu kadar çok sayıda kadın gazeteci, böylesi sert bir baskıya maruz kalmamıştı” dedi.
Burundi’de Floriane Irangabiye beş yıldan aradan sonra hapis cezasına çarptırılan ilk kadın gazeteci konumunda. Ocak 2023’te 10 yıl hapis cezası verildi. Irangabiye, aynı zamanda ülkenin hapisteki tek gazetecisi.
“Ulusal toprakların iç güvenliğini tehdit ettiği” iddiasıyla hüküm giyen radyo sunucusu, Ruanda merkezli ve hükümeti eleştiren bir medya kuruluşu olan Radio Igicaniro için çalışıyordu. Irangabiye, Ruanda ile Burundi arasındaki gerginliklerin arka planında hüküm giydi. Geçtiğimiz Şubat ayında cezası Yüksek Mahkeme tarafından onandı.
Ocak 2024’te Burma cuntası gazetecilere yönelik baskısını bir adım daha ileri götürerek gazeteci Shin Daewe’yi ömür boyu hapse mahkum etti. Şubat 2021’deki darbeden bu yana hiçbir gazeteciye bu kadar ağır bir ceza verilmemişti. Halihazırda, yedisi kadın olmak üzere 62 medya çalışanı Burma’da hapis. Bu durum cuntanın basın özgürlüğüne yönelik keyfiliğinin ve acımasızlığının boyutlarını gözler önüne seriyor.
İran’da dört kadın gazeteci hapis
Son olarak, İran’da “Kadın, Yaşam, Özgürlük” hareketinin kurulmasından bu yana gazetecilere yönelik baskı dalgası büyümeye devam ediyor. Ekim 2023’te Mahsa Amini’nin ölümünü haberleştiren gazeteciler Nilüfer Hamedi ve Elahe Muhammedi, 12 ve 13 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Cezaların birleştirilmemesi ilkesi uyarınca cezaları altı ve yedi yıla indirildi. Geçtiğimiz Ocak ayında da 15 ay hapis yattıktan sonra serbest bırakıldılar. Ancak temyiz başvurusunun ardından yeniden hapsedilmeleri yönünde risk var.
Aralarında Kasım 2021’den bu yana tutuklu bulunan 2023 Nobel Barış Ödülü sahibi Nergis Muhammedi’nin de bulunduğu dört kadın gazeteci halen İran’da tutuklu bulunuyor.
