Birleşik Krallık’ta ülkenin en büyük ticari yayıncılık şirketi olan Reach’e bağlı çalışan haberciler, önerilen maaş zammını adil bulmadıkları için grev kararı aldılar. Reach, National Mirror, Express ve Star gazetelerinin yanı sıra 100’den fazla bölgesel haber markası ağıyla ülkenin en büyük ticari yayıncılık şirketlerinden biri. Şirket, çalışanlarına %3 ya da en az yıllık 750 GBP maaş zammı teklif etti. Haberciler, bu zammın artan yaşam maliyetleri karşısında çok düşük olduğunu belirtirken sektördeki gelir adaletsizliğini de tartışıyorlar. Dev medya kuruluşlarının yıllık kârları ve medya patronlarının gelirleri karşısında habercilere önerilen ücret artışının adaletsizliğine dikkat çekiliyor.
Reach yayıncılık şirketine bağlı kuruluşların çoğunda Ulusal Gazeteciler Sendikası (National Union of Journalists,, NUJ) örgütlü durumda. Maaş zammına ilişkin hoşnutsuzluk kış aylarından bu yana dile getiriliyor ve şirketle görüşmeler devam ediyordu. Sonunda şirket içindeki NUJ üyeleri arasında grev kararı oylandı ve %80 olumlu oyla greve gitme kararı alındı. Grevden yana verilen oyların bu kadar yüksek olması, medya çalışanlarının bu ücret düzenine güçlü bir biçimde “hayır” demesi olarak yorumlanıyor.
Tüm Birleşik Krallık’ta binden fazla gazeteci 31 Ağustos Çarşamba günü grevdeydi. 14 ve 15 Eylül tarihlerinde grevlere devam edilmesi planlanmıştı. Ancak Eylül ayında planlanan grevler, Kraliçe II. Elizabeth’in ölümü nedeniyle Ekim ayına ertelendi. Grev kararına katılan kurumlardan biri de Galler’in en büyük ulusal medya kuruluşu olan ve Wales Online, Western Mail ve South Wales Echo gibi başlıkları bünyesinde barındıran Media Wales’ti. 31 Ağustos tarihinde Media Wales binası önündeki grev hattındaydım. Grev kararını ve sektörde ücret dağılımına ilişkin şikâyetleri NUJ temsilcileri ile konuştum, medyadaki tartışmaları derledim.
“Adil ücret” istiyoruz!
NUJ Media Wales Birim Sözcüsü (Mother of the Chapel) Abbie Wightwick, görüşmelerden istedikleri sonucu alamadıkları için üzülerek grev kararı aldıklarını söylüyor. Meslekte 20 yıldan fazla deneyimi olan Wightwick, “Hiçbirimiz zengin olmayı hayal ederek bu işe başlamadık. Ancak daha iyi koşullarda yaşamayı hak ediyoruz. Artan hayat maliyetleri karşısında insanca yaşamımız için yeterli olan ücreti almayı talep ediyoruz,” diyor. Wightwick, kış aylarından bu yana görüşmeleri sürdürdüklerini, en son geçen hafta yapılan görüşmede yeni bir artış teklif edilmediği için grev kararı aldıklarını anlatıyor.
Geçen yıl verilen zam, %1 ya da yıllık en az 350 GBP idi. Ancak bu yıl ülkede açıklanan enflasyon oranı yaklaşık %10. Ukrayna’da yaşanan savaşın ardından özellikle enerji fiyatları ve buna bağlı olarak yaşamsal harcamalardaki artış ülkenin en önemli gündemini oluşturuyor. Haberciler, yaşam standartlarının giderek düştüğüne işaret ederek bu maaş artışını kabul etmeyeceklerini söylüyorlar.
Haberciler hem ücret artışının adil olmadığına, hem de genel olarak medya şirketleri içindeki ücret dağılımının adaletsizliğine dikkat çekiyorlar. NUJ yetkilileri, üyelerinin halkı bilgilendirmek için oynadıkları hayati ve stresli rol karşılığında oldukça “mütevazı” ücretler aldıklarını belirtiyor ve “Eylül ayında hissedarlarına 14 milyon sterlinlik yarım yıl temettü ödemesi yapabilen bir şirketin gazetecilerin maaşlarını iyileştirmek için daha fazlasını yapabileceğine inanıyoruz” diyorlar.
Medya patronlarının kazançları tartışılıyor
Reach’in düşük ücret artışı teklifi sektördeki gelir uçurumunu da tartışmaya açmış görünüyor. Reach gibi monopol medya şirketlerinin yıllık kârları ve bu kuruluşlardaki üst düzey yöneticilerin aldıkları yüksek ücretlerle haberciler ve diğer medya çalışanlarına önerilen ücretler arasındaki büyük farka dikkat çekiliyor. Nisan ayında Press Gazette, medya patronlarının ücretlerine ilişkin bir analiz yapmış ve Reach Medya Grubu’nun Genel Müdürü Jim Mullen’ın kendi medyasında çalışanlardan 104 kat daha fazla maaş aldığına dikkat çekmişti. “Hangi medya şirketi, çalışanlarına ne kadar ödüyor?” başlıklı haberde, CEO’ların ortalama çalışanlarından kaç kat daha fazla kazandıkları hesaplanmıştı. Çalışanlarına %3’lük zam öneren Reach Medya Grubu, üst düzey çalışanlarla ortalama çalışan arasındaki ücret farkının en yüksek olduğu dördüncü kuruluş olarak sıralanıyor. En yüksek fark, 240 katlık bir uçurumla Future Medya Grup’ta görülüyor. Gazete daha önce de “Haber Medyasının Zenginler Listesi” (News Media Rich List) başlıklı bir araştırma yayınlayarak en çok kazanan 50 medya patronunu sıralamıştı.
Adaletsiz ücret dağılımına dikkat çekmek
Reach Medya Grubu’nda yer alan ve NUJ’un örgütlü olduğu gazetelerden biri olan Daily Mirror da Britanya’da bir süredir grev yapan Network Rail, Royal Mail ve BT gibi şirketlerin patronlarının aldıkları ücretleri ilk sayfasında tartışmaya açtı. Gazete, Graham Hiscott imzalı geniş haberinde “para babası” (fatcat) patronların ortalama işçi ücretinin 86 katına kadar kazandıkları belirtiliyordu. Haber, aynı zamanda siyasal iktidara da doğrudan bir eleştiri içeriyordu. Bu haberin grev tartışmalarını alevlendirdiğini söylemek yanlış olmaz. Reach’teki NUJ üyeleri, Daily Mirror’ın haberinin ardından işverenlerini “ikiyüzlülük”le suçladı ve kurumun “halkın ve çalışanlarının gözündeki itibarının” ciddi biçimde erozyona uğradığını söyledi.
Birleşik Krallık’ta NUJ’a bağlı habercilerin grevi, düşük ücret artışına itiraz etmenin daha ötesinde, -pek çok ülkede yaşanan- medya sektöründe adaletsiz ücret dağılımını ifşa etmesi açısından oldukça anlamlı görünüyor. Genellikle bu ücret piramidinin en altında yer alanlar da yerel medya çalışanları oluyor. Greve, The Mirror, Express ve Sunday Mail gibi büyük kuruluşların yanı sıra Manchester Evening News, Liverpool Echo, Bristol Post ve Birmingham Mail gibi yerel gazetelerin katılımı bu açıdan da önem taşıyor. İskoçya’da da The Scotsman ve Edinburgh Evening çalışanları, grev kararı aldılar. Ekim ayında ücret tartışmaları ve grevler yeniden ülkenin gündeminde olacak.
