Anayasa Mahkemesi, ekoloji mücadelesi için önemli bir karar verdi. Mahkeme, Karaburun’da yapılan RES’lere karşı mücadele eden yurttaşların adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine hükmetti
Anayasa Mahkemesi (AYM) Karaburun’da yapılan RES’lere karşı mücadele eden yurttaşların adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verdi. AYM’nin bu kararı çevre ve ekoloji mücadeleleri açısından önemli bir karar olarak değerlendirildi.
Karaburun’un RES’lere karşı mücadelesi
Karaburun yarımadasında yaşayan yurttaşlar, yıllardır rüzgâr enerji santrallerine (RES) karşı mücadele ediyorlar. Yarımada yüzölçümünün yüzde 70’inden fazlası RES projeleri için şirketlere tashih edilirken RES’lerin yayılımını Karaburun’un Özel Çevre Koruma Alanı ilan edilmesi bile durdurmadı.
RES’lere verilen “çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) olumlu” kararlarının iptali davaları 2014 yılından bu yana Karaburunlu yurttaşlar ve Karaburun Kent Konseyinin öncülüğünde devam ediyor.
AYM’den hak ihlali kararı
AYM, geçtiğimiz günlerde Karaburun’daki RES davaları ile ilgili önemli bir ihlali kararı verdi.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, Sarpıncık RES projesi için verilen ÇED olumlu kararı için, 2015 yılında Karaburunlu yurttaşlar tarafından açılan davada, İzmir 5. İdare Mahkemesi, proje sahası ve civarında yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda projeyi iptal etmişti.
Mahkemenin bu kararının bakanlık ve yatırımcı firma tarafından temyiz edilmesi üzerine, dosyayı inceleyen Danıştay 14. Dairesi, 2016 yılında verdiği kararda, yerel mahkemenin kararını bozmuş ve Karaburunlu yurttaşların davasını, itiraz yolu kapalı olacak şekilde kesin olarak reddetmişti.
Bu gelişme üzerine, adil yargılanma haklarının ihlal edildiği gerekçesi ile Anayasa Mahkemesi’ne başvuran Karaburunluların başvurusu, AYM tarafından kabul edildi.
AYM 29 Eylül 2020 tarihli kararında Danıştay 14. Dairesi kararının dava açan halkın adil yargılanma hakkını ihlal ettiğini belirterek, bu ihlalin düzeltilmesi için yeniden yargılama yapılmasına hükmetti.
ÇED davası açmak zorlaştırılmıştı
Karaburunlu yurttaşlar adına davayı takip eden ve AYM başvurusunu yapan avukat Cem Altıparmak AYM’nin vermiş olduğu adil yargılanma hakkının ihlali kararının çevre ve ekoloji mücadelesi için oldukça önemli bir karar olduğunu dile getirdi.
2014 yılında İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda yapılan bir değişikle çevre davalarının ağırlığını oluşturan ÇED kararlarının iptali davalarının da “İvedi Yargılama usulü”ne göre değerlendirilmeye başlandığını belirten Altıparmak, şunları söyledi:
“Bu düzenlemeyle çevre davalarında dava açma süreleri, cevap süreleri, temyiz süreleri kısaltıldı ve en önemlisi temyiz makamı olan Danıştay’a, uygun görmediği kararı bozup tekrar yargılama yapılması için yerel mahkemeye göndermek yerine, davayı esastan ve kesin olarak yani her türlü itiraz yolu kapalı olarak reddetme yetkisi verildi.”
“Coğrafyayı görmeden coğrafyanın kaderini belirleyecek kararlar alınamaz”
“Biz o dönemde bu değişikliklerin hukuk devleti denetiminin altını oymaktan başka bir sonucu olamayacağını, yatırımların hızlanması uğruna doğanın gözden çıkarıldığını ve çevrenin dava yolu ile korunmasına ciddi zarar vereceğini söylemiştik. Çünkü Danıştay’daki hakimler hukuk alanında ne kadar uzmanlaşmış olursa olsunlar, çevre davaları gibi alan bilgisinin, akademik uzmanlığın ve sahada inceleme yapmanın öne çıktığı davalarda, sahayı görmeden, şüpheli bulduğunuz bilirkişi incelemesi yerine yeniden inceleme yaptırmadan, sadece Bakanlığın ve yatırımcı firmaların iddialarını dikkate alarak, masa başında karar vermeleri doğru değil.
O coğrafyayı görmeden coğrafyanın kaderi hakkında karar vermeniz, adil yargılanma hakkının açıkça ihlali anlamına geliyordu ve yargının objektif tarafsızlığını da ortadan kaldıran bir düzenlemeydi. Takip ettiğimiz bu dava da işte bu düzenlemenin adeta bir laboratuvarı oldu.”
“Eleştirilerimizin haklılığını AYM de tescil etti”
Eleştirilerinin haklılığının AYM kararı ile de tescillendiğini ifade eden Altıparmak, “Bu kararla birlikte AYM, hak ihlali gerekçelerini ortadan kaldıracak şekilde yeniden yargılama yapması için, dosyayı Danıştay’a gönderdi. Artık Danıştay’dan gelecek olan kararı bekliyoruz. Çevre davalarında adil yargılanma hakkımızın, gerekçeli karar hakkımızın korunması açısından oldukça önemli bu karar, çevre ve ekoloji mücadelesi içinde yer alan herkese Karaburunlu yurttaşlardan küçük bir armağan olsun” dedi.
