AKP ve MHP’nin “Sosyal medya yasası” Meclise sunuldu: ‘Dezenformasyon’ adı altında sansür

AKP ve MHP’nin “dezenformasyonla mücadele” adı altında getirdiği kanun teklifi, Meclis Genel Kuruluna sunuldu. 40 maddeden oluşan teklifin yasalaşması durumunda, Türk Ceza Kanunu’nun 217. maddesine “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçu eklenecek. Maddeye göre “Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis” cezasıyla cezalandırılacak.

Haber kaynağı gizlenirse ceza artacak

Ayrıca suçun, “Failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde” işlenmesi halinde verilen ceza yarı oranında artırılacak. Gazetecilere yaptıkları haberler nedeniyle verilecek cezalar için muğlak ifadeler kullanılması tartışmaları da beraberinde getirdi. Bir yandan haberlerdeki suç tanımı için kullanılan “kamu düzeni”, “ülkenin güvenliği”, “kamu barışı”, diğer yandan ceza artışı gerekçesi olarak sunulan “Failin kimliğini gizlemesi” ve “örgüt faaliyeti” gibi muğlak ifadelerinin ne anlama geldiği gazeteciler arasında tartışıldı. “Failin kimliğini gizlemesi”nin haberi yapan gazetecinin kimliğini mi haber kaynağını mı yoksa her ikisini de mi tarif ettiği anlaşılamadı. İkisini de kapsaması durumunda gazetecilerin haber kaynaklarını gizleme durumunda kalması, “üst düzey bir yetkili” gibi ifadeler kullanması veya ürettiği metinde kendi ismini vermemesi ceza artışına neden olacak.

Haber siteleri de gazete gibi denetlenecek

İnternet haber siteleri de Basın Kanunu kapsamına alınarak, ‘süreli yayın’ kategorisinde kabul edilecek. Böylece haber siteleri savcıların yanı sıra Basın İlan Kurumunun da denetimine tabi olacak. Basın İlan Kurumundan resmi alan alabilecek olan haber siteleri, gazetelerde olduğu haberlerin nedeniyle BİK tarafından denetlenecekleri için haberleri üzerinden ilan cezası da alabilecekler. Haber siteleri yayımladıkları içerikleri 2 yıl boyunca muhafaza etmek zorunda olacaklar. ‘Haber siteleri yoluyla işlenen suçlar’la ilgili ceza davalarının dört ay içinde açılması gerekecek. Yine süreli yayınlarda olduğu gibi haber siteleri de cevap ve düzeltme yayımlama zorunluluğuna tabi olacak. Haber sitelerine yayın durdurma cezası düşünüldüğünden, aykırı bilgilerin düzeltilmemesi veya eksiklerin giderilmemesi durumunda süreli yayın kapsamından çıkarılacaklar.

Komisyonda 9 kişiden 5’ini iletişim başkanlığı seçecek

Basın Kartı Komisyonu 9 kişiden oluşuyor. Komisyonda İletişim Başkanlığını temsilen iki üye ile yine İletişim Başkanlığının sürekli basın kartı sahipleri, basın kartı sahipleri, iletişim fakültesi dekanları arasından seçeceği birer üye yer alacak. Geriye kalan 4 üye ise ulusal radyo ve televizyonları çalışanlarının yer aldığı en fazla üyeye sahip meslek kuruluşu, en fazla basın kartına sahip süreli yayın alanında kurulan bir meslek kuruluşu, en fazla basın kartına sahip Ankara, İstanbul ve İzmir dışında kurulan bir meslek kuruluşu, en fazla basın kartına sahip işçi sendikası tarafından seçilecek.

Önceki davalık olmuştu, yeni yönetmelik çıkacak

Öte yandan basın kartı konusunda geçici bir madde ile İletişim Başkanlığının basın kartlarını şekli, medya kuruluşlarında aranacak şartlar, komisyon üyelerinin belirlenmesi, başvuru türleri ve istenecek belgelerle ilgili İletişim Başkanlığının yönetmelik çıkarmasının öngörüldüğü kaydedildi. İletişim Başkanlığı çıkardığı son yönetmelik, basın kartı verme ve iptal konusundaki muğlak ifadeler nedeniyle basın örgütlerinin Danıştaya açtığı davada durdurulmuştu.

Yandaş vakıflara da basın kartı dağıtılacak

Basın kartı verilebilecek kişilerin arasına, “Medya alanında faaliyet göstermeleri şartıyla, sendikalar ile kamu yararına faaliyette bulunduğu Cumhurbaşkanı kararıyla tespit edilen dernek ve vakıfların yöneticileri” de eklendi.

MİT faaliyetlerine yönelik içerikler katalog suçlar kapsamına dahil edilecek

Yasa teklifiyle Milli İstihbarat Teşkilatı’nın faaliyetleri ve personeline yönelik “suç teşkil eden içerikler”, katalog suçlar kapsamına dahil edilecek.

“Katalog suçlarla daha etkin mücadele” adı altında yurt içi yurt dışı ayrımı kaldırılacak. Yani “yurt dışındaki bir intihara yönlendirme içeriğine müdahale edebilen Başkan, yurt içindeki intihara yönlendirme içeriğine de müdahale edebilecek”.

Ayrıca teklifin 29. maddesinde yer alan “Suçun, failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilen ceza yarı oranında artırılır” maddesinin “İsmini açıklamak istemeyen üst düzey yetkili” gibi haberler için de uygulanabileceği ifade ediliyor.