Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliğiyle zeytinlikler maden talanına açıldı. Yönetmeliğe göre sahanın “faaliyet bittiğinde rehabilite edilmesi” şartı aranacak.
AKP hükümetinin Zeytin Yasası’nı işlevsiz kılacak yönetmelik değişikliği Resmi Gazete’de yayımlandı. Tam da termik santraline kömür almak için yok edilmek istenen Akbelen Ormanı’nda bilirkişi keşfinin olduğu gün çıkarılan bu yönetmelik değişikliğini, İkizköy Çevre Komitesi “Bilirkişilere ‘Zeytin yasasını siz kafanıza takmayın’ mesajı vermek için çıkarılmış adresi teslim yönetmelik” olarak yorumladılar.
Zeytinliklerin 3 kilometre yakınında zeytin işleme tesisi dışında toz çıkaran hiçbir tesise izin vermediği için birçok maden ve enerji projesinin iptalini sağlayan Zeytin Yasası, Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliğiyle işlevsiz kılındı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının hazırladığı “Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”teki değişikliğine göre;
“Ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetlerinin tapuda zeytinlik olarak kayıtlı olan alanlara denk gelmesi ve faaliyetlerin başka alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda madencilik faaliyeti yürütecek kişinin faaliyetlerin bitiminde sahayı rehabilite ederek eski hale getireceğini taahhüt etmesi şartıyla Genel Müdürlük tarafından belirlenen çalışma takvimi içerisinde zeytin sahasının madencilik faaliyeti yürütülecek kısmının taşınmasına, sahada madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ilişkin geçici tesisler inşa edilmesine kamu yararı dikkate alınarak Bakanlıkça izin verilebilecek.”
Akbelen’deki bilirkişi keşfi gününde adrese teslim yönetmelik
Aylardır Akbelen Ormanı’nın kömür ocağı yapılmasına karşı direnen İkizköylüler, yönetmelik değişikliğinin Akbelen’deki bilirkişi keşfine denk gelmesini bilirkişileri yönelik bir mesaj olarak yorumladılar.
Zeytin Yasası kapsamında maden, enerji ve benzeri hiçbir zeytincilik dışı faaliyete izin verilmeyeceğine dikkat çeken İkizköy Çevre Komitesinden Deniz Gümüşel; “Bu kanun maddesini tamamen ihlal edecek şekilde bir yönetmelikle zeytinlik alanlar maden işletmesine açılmak isteniyor. Bu daha önce de defalarca denendi ve kamuoyunun yoğun baskısı ile geri çekilmek zorunda kaldı” dedi.
Gümüşel; bugün bilirkişi keşfi yapılacak Akbelen Ormanı davasında da kömür madeni işletmesi için YK Enerji AŞ’ye verilmek istenen alanda, ormanla içiçe geçmiş en az 100-150 dönümlük zeytinlik alan olduğuna dikkat çekti.
Gümüşel, “Akbelen Ormanı’nı çevreleyen 1500 dönüm de zeytinlik var. Davada iptal edilen bilirkişi raporunda zeytinlik alanlardan hiç bahsedilmediği için İkizköy avukatları itiraz etmişler, diğer itiraz noktaları ile birlikte bu da dayanak olarak bilirkişi raporu mahkemece iptal edilmişti” dedi.
Yönetmelik değişikliğine tepki gösteren hukukçular değişikliğin Anayasa’ya aykırı olduğunu söylediler.
“Zeytinlik mahvedilip kömür lobisinin önü açılıyor”
Türkiye Barolar Birliği Kent ve Çevre Hukuku Komisyonu üyesi Antalya Barosu avukatlarından Tuncay Koç: “Yapılan bu yönetmelik değişikliği kanuna aykırı olduğu için normlar hiyerarşisine göre uygun değildir. Mahkeme açılacak bir davayla iptal edeceğini düşünüyorum. Aynı zamanda anayasaya da aykırıdır. İçerik yönünden ise zeytinciliği mahvedip kömür lobisinin önünü açan, küresel iklim krizinde kömürden çıkış yerine kömürü doğa pahasına teşvik eden korkunç bir karardır. Üstelik Yırca köyünün başına gelenler ortadayken bu verilen karar gerçekten Türkiye tarımını da yok edecek bit karardır. Sadece kömür lobisini enerji şirketlerini kurtaran ama Türkiye’nin geleceğini yok sayan bir karardır. Bu son dönmede yaşadığımız enerji kömür şirketlerin iktidarda ne kadar güçlü olduğunun da açık bir kanıtıdır. Bu kanun dışı ve doğa düşmanı yönetmeliğin bir an önce iptal edilmesi gerek. Bir yönetmelikle kanun değiştirilemez, kanunun üstüne bir yönetmelik maddesiyle çıkılmaz. Bu nedenle zeytincilik kanunu hala yürürlüktedir.”
Danıştay daha önce iptal etmişti
Zeytin Kanununa aykırı şekilde yapılan yeni yönetmelik değişikliğinin daha önce de yapıldığını ve Danıştay tarafından iptal edildiğini belirten İzmir Barosu Avukatlarından Şehrazat Mercan, “Daha önceki yönetmelik değişikliğin iptali davasında ben 126 müvekkilimle dava açmıştım. Odalar, Türkiye Ziraatçılar Derneği ve UZZK’da dava açmıştı. Danıştay Dairesi önce yürütmeyi durdurma talebimizi reddetmişti. İdari Dava Daireleri Kurulu bu red kararını kaldırıp yürütmeyi durdurma vermişti. Çok büyük ve yaygın ses çıkararak bunu engellemeliyiz” dedi.
Türkiye Barolar Birliği Kent ve Çevre Hukuku Komisyonu üyesi Aydın Barosu avukatlarından Akın Yakan ise değişikliğin son derece önemli olduğunu belirterek, “Öncelikle Yönetmelikle, Zeytincili Kanunu’nun 20. maddesi hükmünün yok sayılması olanaklı değildir. Bu değişiklik devam eden davalara etkili olamaz. Ancak yeni ÇED süreçleri için uygulanabilir. Bu Yönetmelik açıkça Anayasaya, Çevre Kanununa ve Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunu’na aykırıdır” dedi.
Burhaniye’de zeytin ve zeytinyağı işletmeciliği yapan Murat Narin: “Daha önce de buna benzer yönetmelik değişikliğini Danıştay’dan iptal ettirmiştik. Skandalın başka biri de tarım bakanlığı bu değişiklikten haberimiz yok diyor. Bakan onurlu ise istifa etmeli.”
Kişiye özel düzenleme
Zeytinlik alanların enerji amaçlı madencilik faaliyetine açılmasına izin veren yönetmeliği eleştiren CHP Doğa Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ali Öztunç “Bu resmen kişiye özel düzenlemedir. Bu yönetmeliği çıkaran Bakan, açıkça kanun emrine aykırı davranmıştır” dedi. Bu yönetmeliği düzenleyen kamu görevlilerinin açıkça kanunsuz emri uyguladıklarını belirten Öztunç, “Yönetmeliği uygulayayım diyecek kamu görevlilerini açıkça uyarıyorum, sakın böyle bir şeyi aklınızdan geçirmeyin. Bu yönetmeliği gerekçe göstererek izin veren kamu görevlisi hakkında kanuna aykırı hareket ettiği için suç duyurusunda bulunuruz” uyarısında bulundu.
İkizköy için “kıyak” yönetmeliği
Öztunç şunları söyledi: “AKP kaçak dövüşüyor. Meclise ne zaman zeytinlik alanlarla ilgili bir şey getirseler, halkın tepkisi sonrasında geri çektiler. Beşli çetenin, maden lobisinin ısrarını kıramayan AKP, ulusal çıkarları bahane edip kişiye özel düzenleme yapıyor.” dedi.
Bugün İkizköy’de termik santral için kömür çıkarılmak istenen zeytinlik sahayla ilgili davanın keşfi olduğunu hatırlatan Öztunç; “Bu İkizköy için kıyak yönetmeliğidir. Yargıya müdahale ediyorlar” dedi.
