Yaşamını işçi sınıfının mücadelesine adayan, işçi önderlerinden ve Lastik-İş Sendikası Onursal Genel Başkanı Rıza Kuas, ölümünün 43’üncü yılında İstanbul Edirnekapı’da bulunan kabri başında, DİSK tarafından düzenlenen etkinlikle anıldı.
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) ve Türkiye İşçi Partisi (TİP)’in de kurucuları arasında yer alan Rıza Kuas, 29 Ekim 1981 günü yaşama veda etmişti.
Sendika yöneticileri ve işyeri temsilcilerinin katılımıyla her yıl gerçekleştirilen anma etkinliğinde, bu yıl da yapılan konuşmalarda içinden geçilen dönemin zorlukları, sınıfa saldırılar dile getirildi, Kuas’ın mücadelesine ve anısına bağlılık ifadeleri tekrar edildi.
DİSK’i DİSK yapan fikir, ilke ve mücadele geleneğinden çoktandır uzaklaşmış olan DİSK yönetiminin, her yıl benzer ifadelerle Rıza Kuas’ı, Kemal Türkler’i, Kenan Budak’ı anması vazife savmaktan öte anlam taşımıyor doğrusu…
Belli ki bu yapı, sınıfın çıkarlarını esas alan mücadeleci işçi önderleri ve militan sendikacılar öncülüğünde dağıtılmadıkça varlığını sürdürecek…
Rıza Kuas kimdir?
Anadolu işçi sınıfının unutulmaz işçi liderlerinden olan Rıza Kuas 1926’da Hendek’te doğdu. Kafkasya halklarından; Abhaz halkından olan Kuas, sendikal yaşamına 1949 yılında Derby Lastik fabrikasında çalışırken işyeri sendika temsilciliği ile başladı.
1952 yılında Lastik İşçileri Sendikası Kazlıçeşme Şube Başkanlığı’na seçildi. 1954 yılında yapılan seçimlerde sendika genel başkanlığına seçilen Kuas, bu görevini uzun yıllar sürdürdü.
“İşçi sınıfı siyasal alanda da mutlaka mücadele etmelidir” diyerek 13 Şubat 1961 yılında, Kemal Türkler ve 12 arkadaşı ile birlikte Türkiye İşçi Partisi (TİP) kuruluşunda yer aldı. 1965 yılında İzmir’de toplanan Genel Kurul’da TİP Genel Sekreterliği görevini üstlendi. 1965 seçimlerinde Ankara, 1969 seçimlerinde ise İstanbul’dan TİP Milletvekili olarak TBMM’ye girdi.
Türk-İş’in sermaye ve devlet yanlısı anlayışına tepki göstererek yeni bir yol arayışına giren sendikalar ile birlikte Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) kuruluşunda yer aldı.
DİSK’in kuruluşuyla birlikte devlet-sermaye güdümlü sendikal anlayış yara almaya başladı. Sınıf sendikacılığı anlayışını esas alan DİSK hızla güçlenmeye başladı.
Rıza Kuas önderliğindeki Lastik işçileri, 1963 Kavel grevcilerinin; ‘Hak verilmez alınır, grev hakkı grevle kazanılır’ iradesini rehber edinerek direngen bir gelenek oluşturdular.
1968 yılında Derby Lastik fabrikasında işyeri işgali gerçekleştirildi. Fabrikaya sarı sendikayı sokma girişimi, Türkiye’de bir fabrikada ilk kez ortaya sandık kurularak yapılan seçimle boşa çıkartıldı.
Kuas, patronların işçinin üzerini aratarak fabrikadan çıkartma uygulamasına karşı geniş bir teşhir kampanyası örgütledi. İşçiyi hırsız gibi gören zihniyetle mücadele amacıyla başlatılan “Üstünü Aratma” kampanyası tüm ülkede geniş yankı buldu. İşçiler onurlarına sahip çıkarak bu kampanyaya aktif bir biçimde katıldı. Bazı fabrikalarda işçiler bu haklarını savunmak için toplu direniş yaptı.
Yaşamını işçi sınıfı davasına adayarak sendikal ve siyasal alanda yıllarca mücadele Rıza Kuas, 1971 yılında uluslararası bir toplantıda yaptığı konuşma esnasında rahatsızlandı, böbrek yetmezliği teşhisi kondu.
Görev yapacak durumda olmamasına karşın Lastik-İş’in 1977’deki genel kurulunda üyelerin ısrarı ile bir kez daha Genel Başkan seçildi.
Kazlıçeşme’den alıp işkolunun en etkin ve köklü sendikası konumuna getirdiği Lastik-İş’in Mart 1980’de yapılan 20’nci Genel Kurulu’nda işçi yoldaşlarıyla şu sözleriyle vedalaştı:
“Bu Genel Kurul’da Genel Başkanınız olarak sizlere veda ediyorum. Yaşamım, canım, varlığım hep sizinle onurlandı, sizin kararlarınızla işçi sınıfına hizmetle geçti. Canım sizlere feda olsun, lütfen beni bağışlayın. Sendikanızı daha yüceltin, ona yeni can ve kan katın, ama beni unutmayın, ilginiz yaşamımın tek ilacıdır…”
Rıza Kuas 29 Ekim 1981 günü yaşama veda etti.
Anısı işçi sınıfının kavgasında yaşayacak!
