Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Gazze’de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Galant hakkında tutuklama emri çıkardı. Buna göre, Netanyahu ve Gallant’ın, UCM’ye taraf herhangi bir ülkeye seyahati durumunda, o ülkenin yetkili makamlarının kendilerini tutuklayıp Lahey’deki mahkemeye teslim etmesi gerekiyor.
Siyonistlerin itirazına ret
UCM’den yapılan açıklamada, İsrail’in UCM’nin yargı yetkisine ilişkin itirazlarının reddedildiği, Filistin topraklarında işlenen suçlar üzerinde yargı yetkisi bulunduğu belirtildi. UCM Ön Yargılama Dairesi, İsrail’in 26 Eylül 2024’te yargı yetkisine ilişkin sunduğu 2 itirazı oy birliğiyle reddetti.
Mahkeme, Netanyahu ve Gallant’ın 8 Ekim 2023’ten 20 Mayıs 2024’e kadar işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan sorumlu olduklarına dair makul gerekçeler bulunduğuna hükmetti.
İnsani yardıma kasıtlı engeller
Kararda, her iki ismin Gazze’deki sivil halka yönelik gıda, su, ilaç, yakıt ve elektrik gibi yaşamsal malzemelerin ulaştırılmasını kasıtlı olarak engellediği belirtildi.
Mahkeme, İsrail’in insani yardıma izin verdiği durumlarda bile bunun uluslararası toplumun baskısı veya ABD’nin talepleri sonucu gerçekleştiğini, yardımların hiçbir zaman Gazze halkının ihtiyaçlarını karşılayacak düzeye ulaşmadığını kaydetti.
Kararda, tıbbi malzeme ve ilaçların, özellikle anestezi ilaçları ve cihazlarının Gazze’ye girişinin engellenmesi nedeniyle doktorların yaralılara ve çocuklara anestezi malzemeleri olmadan ameliyat yapmak zorunda kaldığı vurgulandı.
Sivil ölümler
UCM, gıda, su, elektrik ve yakıt eksikliğinin Gazze’deki sivil nüfusun bir kısmının yok edilmesine yönelik koşulları oluşturduğunu, bunun çocuklar dahil sivillerin yetersiz beslenme ve susuzluk nedeniyle ölümüne yol açtığını belirledi.
Netanyahu ve Gallant’ın sivil üst düzey yöneticiler olarak, Gazze’deki sivil halka yönelik kasıtlı saldırıların önlenmesi için gerekli önlemleri almadıkları da kararda yer aldı.
Siyonistlerden tepkiler
İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, yaptığı yazılı açıklamayla UCM’nin kararını eleştirdi, “Bu, adalet için karanlık bir gün” iddiasını öne sürdü.
Dışişleri Bakanı Gideon Sa’ar ise Lahey’deki UCM’nin varlığı ve faaliyeti açısından tüm meşruiyetini kaybettiğini öne sürerek kararın verildiği günü “Kara bir an” olarak nitelendirdi.
Aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir de yaptığı paylaşımda, “Benzeri görülmemiş bir rezalet ama hiç de şaşırtıcı değil” ifadesini kullandı.
Kadının Statüsünü Geliştirme Bakanı May Golan ise “Yahudi düşmanlığı ve Yahudi karşıtlığı tedavi edilemez akıl hastalıklarıdır. Lahey’deki Adaletsizlik Mahkemesindeki cahil kalabalık bunu kanıtladı” sözlerini sarf etti.
İsrail’de ana muhalefetteki Yeş Atid Partisi lideri Yair Lapid de Lahey’deki mahkemenin kararını kınadığını açıkladı.
Muhalefetteki Ulusal Birlik Partisi lideri Benny Gantz, UCM’nin kararını “asla unutulmayacak tarihi boyutta utanç verici bir leke” olarak tanımladı.
Nasıl uygulanacak?
UCM’nin çıkardığı tutuklama emirlerinin uygulanması, Roma Statüsü’nün 86 ve 87. maddeleri gereğince taraf ülkelerin yükümlülüğünde bulunuyor.
Statünün 89. maddesi uyarınca Netanyahu ve Gallant’ın, UCM’ye taraf herhangi bir ülkeye seyahati durumunda, o ülkenin yetkili makamlarının kendilerini tutuklayıp Lahey’deki mahkemeye teslim etmesi gerekiyor.
Mahkemenin daha önce çıkardığı tutuklama emirlerinin uygulanmasında zorluklar yaşandı. Sudan’ın eski lideri Ömer Beşir hakkındaki tutuklama emri Türkiye, Güney Afrika ve Ürdün tarafından, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkındaki emir ise Moğolistan tarafından uygulanmadı.
Bununla birlikte tutuklama emirleri, şüphelilerin seyahat özgürlüğünü pratikte kısıtlıyor. Nitekim Putin, hakkındaki tutuklama emri nedeniyle BRICS zirvesi için Güney Afrika’ya gitmekten kaçınmıştı.
Netanyahu ve Gallant’ın da Kanada, Avustralya, İngiltere, Fransa, Almanya, Hollanda, Belçika, İsveç gibi ülkelerin yer aldığı ve çoğunluğu Avrupa Birliği, Afrika ve Asya ülkelerinden oluşan UCM’ye üye 124 ülkeye seyahat etmekten kaçınmak zorunda kalacağı belirtiliyor.
