Fazlaca hızlı, gündemi bol bir yılı geride bırakıyoruz. Ve bu yılın, 2020’nin şüphesiz en önemli gündemi pandemi idi, hala da devam ediyor.
Aylardır halk sağlığını, sağlığımızı temel gündem yaptık. Korumaya çalıştığımız ekolojik yaşamın önemi bir kez daha anlaşıldı. Yaşanabilir kentler mücadelesinin ne kadar anlamlı olduğu bir kez daha kanıtlandı. Ancak rejimini inşaat, maden, enerji piyasasına kuran ve ortak varlıklarımız üzerinden şirketlerine milyarlarca dolarlık sermaye birikimi yaratan Saray ve AKP iktidarının pandemide saldırıları hiç durmadı.
Covid-19 korkusuyla geçim savaşı veren on binlerce insan pandemi şartlarında şirketlerin doğal yaşam alanlarına dönük saldırılarına direnmek zorunda kaldı.
2020’de doğaya, havaya, toprağa, suya, tüm canlılara; ekolojik yaşama, bir kentte sağlıklı yaşam hakkımıza dönük saldırıları bir araya getirmeye çalıştık.
17 Ocak – Kanal İstanbul projesinin ÇED raporu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylandı. Yüzbinlerce İstanbullunun itiraz ettiği, kentin su varlıklarını, doğal yaşam ve üretim alanlarını yok eden proje için pandemiye rağmen Bakanlık tarafından hazırlıklar sürdürüldü. Güzergah üzerinde kalan 2 tarihi köprü için yine pandemi koşullarında ihale yapıldı. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne (TMMOB) bağlı 10 meslek odası, “Kanal İstanbul Projesi” için 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’nda değişiklik yapan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı aleyhine dava açtı. Kanal İstanbul’a karşı halkın mücadelesi devam ediyor.
Adım adım Kanal İstanbul Güzergahı
11 Şubat – Sakarya Sapanca Kırkpınar Mahallesi’nde 3000 ağacı yok edecek Teleferik Projesi yapıldı. Kırkpınar Hasanpaşa mevkiinden başlayarak, Mahmudiye İncebel mevkiinde sona erecek, 1500 metrelik teleferik projesi Kuzey Ormanları’nın içinde yer alıyor.
Koruma altındaki alanların tahribatı için mevzuat
16 Mart – Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan ve doğal koruma alanlarının ticari faaliyetlere açılmasına izin veren “Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Resmi Gazete’de yayımlandı.
4 Mart – Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile birçok ilde toplamda 14 milyon 92 bin 800 metrekarelik alan “yayla alanı” olmaktan çıkarıldı. Adana’dan 9, Artvin’den 1, Bolu’dan 3, Erzurum’dan 7, Eskişehir’den 3, Giresun’dan 35, Kahramanmaraş’tan 20, Kastamonu’ndan 1, Konya’dan 35, Kütahya’dan 7 ve Trabzon’dan 5 yayla alanı için tahribat süreci başlatılmış oldu.
Enerji, maden, inşaat şirketlerine sınırsız talan özgürlüğü
27 Mart – Maraş’ın Afşin ilçesinde Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) Genel Müdürlüğü tarafından yapılması planlanan Afşin C Termik Santralı Açık Kömür İşletmesi ile ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da 27 Mart tarihinde ‘ÇED Olumlu’ kararı verdi. Yıllardır mevcut santraller nedeniyle halk sağlığının yok sayıldığı kentte kurulmak istenen santralin ÇED dosyasını Kanal İstanbul’un ÇED raporunu hazırlayan Çınar Mühendislik yaptı.
1 Nisan – Bursa Yenişehir ilçesi Kirazlıyayla Köyü’nde Meyra Madencilik, Çinko, Kurşun, Bakır Zenginleştirme (Flotasyon) Tesisi ve Atık Barajı Projesi için ağaç kesimi başlattı. Pandemi koşullarını fırsat görerek başlatılan kıyıma köylüler tepki gösterdi. Su varlıklarını, doğal yaşam alanlarını, yerleşim alanını yok edecek projeye karşı Kirazlıyaylalıların mücadelesi devam ediyor.
Politeknik Kirazlıyayla Teknik Raporu
3 Nisan – İstanbul Şile ile Kocaeli Kandıra arasında yapılması planlanan Sungurlu Barajı ve HES projesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ‘ÇED Olumlu’ kararı verdi. Baraj yapılırsa tarım alanları ve yaklaşık 34 bin ağaç yok olacak.
4 Nisan – Muğla’nın Ula İlçesi Çıtlık Mahallesi, Taşkesiği mevkisinde, 30 hektar orman endüstriyel plantasyon alanı olarak belirlendi, ardından ağaç kıyımı başlatıldı.
6 Nisan – Koruma altındaki Bartın Irmağı’nın statüsü Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Karabük Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Müdürlüğü girişimleriyle ‘Kesin Korunacak Hassas Alan’dan ‘Nitelikli Doğal Koruma Alanı’na düşürüldü. Böylece Bartın Irmağı’nın kıyısında ekolojik tahribatın önü açılmış oldu.
Bir AKP klasiği: Doğal, tarihi ne varsa itina ile tahrip edilir
13 Nisan – 1. Derece Doğal Sit ve Korunan Alan statüsündeki Burdur Salda Gölü’ne Millet Bahçesi projesi yapan Çevre Şehircilik Bakanlığı ve TOKİ Salda Gölü’ne zarar verdi. İş makinaları ve hafriyat kamyonları ile başlatılan inşaat çalışmaları nedeniyle milyonlarca yılda oluşmuş kumullar zarar gördü.
21 Nisan – Tarım ve Orman Bakanlığı 1. Bölge Müdürlüğü Kırklareli Şube Müdürlüğü, İğneada Longoz Ormanları Milli Parkı Erikli Gölü Yürüyüş Parkuru, Köprü, Peyzaj Donatıları, Çevre Düzenlemesi ve Longoz Ormanının en önemli sulak bölgesi sayılması sebebiyle insanın girmesi yasak olduğu Hamam Gölü’nün kenarına ahşap güverte kaplamalı dubalı iskele yapımı için ihale açtı.
23 Nisan – Bursa Nilüfer İlçesi’nde Çalı Göleti Sulama Hattı üzerinde Şükra Enerji şirketi Çalı Hidroelektrik Santralı için çalışma başlattı.
28 Nisan – UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Aydın Karacasu’daki Afrodisias Antik Kenti yakınına Jeotermal Elektrik Santrali kaynak arama faaliyetleri için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından ÇED süreci başlatıldı.
8 Mayıs – AKP’li Ordu Büyükşehir Belediyesi, Perşembe İlçesi’nde bulunan 1. Derece Arkeolojik SİT, 2. Derece Doğal SİT alanı Yason Burnu’na çevre düzenleme projesi hazırladı. Koruma altındaki alana iş makineleriyle yol açıldı, kıyıya duvar örüldü.
16 Mayıs –Energo Pro ile Bilsev Enerji Üretim A.Ş.’ye ait Kars Karakurt Barajı ve Hidroelektrik Santral (HES) projesi nedeniyle Karakurt köyü sular altında kaldı. 2 bin yıllık yerleşim alanını yok eden baraj, köylüleri sürgüne zorladı.
24 Mayıs – Antalya Kaş’ta 24 Mayıs’ta çıkan yangında 30 dönüm makilik/ormanlık alan yok oldu. Çukurbağ Yarımadası’ndaki yangının hemen arından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı imar planları ve sit alanı değişiklikleri yaparak bölgeyi turizm ve konut alanı ilan etti.
20 Haziran – Tunceli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Ovacık İlçesi’nde 1. Derece Doğal Sit Alanı olan Munzur Gözeleri’ne proje hazırlayarak ihale yaptı. İnşaat tahribatı pandemiye rağmen hızlıca başlatıldı.
21 Haziran – Saray’da Güngörmez ve Bahçeköy Ormanları’nda 15 adet rüzgar tribünü bulunan Beşiktepe Enerji Üretim A.Ş. kapasite artışı için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na başvurdu. 11 adet RES için yapılan başvuruyu değerlendiren Bakanlık ve ÇED sürecini başlattı.
Su varlıklarını yok edecek Kanal İstanbul nedeniyle yeni baraj projesi
26 Haziran – Tarım ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri 14. Bölge Müdürlüğü, Sazlıdere Barajı’nın doğu kolu üzerinde “İstanbul Yenişamlar Barajı’’ için planlama raporu hazırlanması başlığıyla ihale açtı. Kanal İstanbul projesiyle Sazlıdere Barajı’nı yok etmeyi düşünen AKP iktidarı yeni bir baraj için yeni bir yıkım projesi hazırlığına girişti.
13 Temmuz – Artvin Arhavi’’de Üçırmak ve Pilarget HES santral binasına Artvin Belediye Meclisin’de AKP’li üyelerin oylarıyla imar izni verildi.
19 Ağustos – Kocaeli‘de Karamürsel Kızderbent Mahallesi’nde 91 bin 958 hektarlık alana açılmak istenen taş ocağı için Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) süreci başlatıldı. “Karadere ve Kınalı Barajları Malzeme Ocakları Kırma Eleme Tesisi ve Hazır Beton Santrali”ne malzeme temini için hazırlanan projeye Kızderbent halkı itiraz ediyor.
22 Ağustos – Kırklareli İli, Vize İlçesi, Okçular Köyü’nde TCDD’nin planladığı Granit Ocağı, Kırma-Eleme ve Mekanik Plent Tesisi Kapasite Artışı” projesinin ÇED toplantısına köylüler izin vermedi. Mücadele devam ediyor.
23 Ağustos – Giresun ve ilçelerinde yaşanan selde 11 kişi yaşamını yitirdi. Yıllar içinde yapılan müdahalelerle kesiti küçültülen, sahil yoluyla önüne set çekilen ve yatağına imar izni verilen dereler heyelanlara, göçüklere neden oldu.
24 Ağustos – Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG), Türkiye’nin 68 ilinde 766 maden sahasında toplam 892 bin 814 hektar alanda arama ve işletme ruhsatları vermek için ihale süreci başlattı.
Ormanlar maden ve enerji şirketlerinin hedefinde
25 Ağustos – Kuzey Ormanlarının Kandıra kesiminde inşa edilen Rüzgar Enerji Santrali (RES) projesi kapsamında ilk türbin için inşaata başlandı. Projenin %12’lik kısmı orman, %80’lik kısmı ise tarım alanı.
26 Ağustos – İzmir Çeşme Germiyan Kislecik mevkiinde Roma dönemine ait ederlerin bulunduğu arkeolojik ve orman alanında Güral Porselen’e ait RES inşaatı için tahribat başlatıldı.
27 Ağustos – İstanbul’da Kuzey Marmara Otoyolu ile kuşatılan, hançerlenen Kuzey Ormanları’nın Çekmeköy Taşdelen mevkiinde askeri alan iken TOKİ’ye devredilen bölümü inşaat projesi ile tahrip edildi. Projedeki evler, orman manzaralı denilenerek satışa çıkarıldı.
28 Ağustos – Sakarya’nın Akyazı ilçesi Durmuşlar Köyünde Kalsit ve Andezit Maden Ocağı için kapasite artışı ve yer değişikliği başvurusu yapıldı. Kuzey Ormanları içinde yer alan mevcut maden sahasının 5,87 hektardan 24,90 hektara çıkarılması ve yıllık kalsit ve andezit üretiminin ise 230 bin tondan 1 milyon tona çıkarılması hedefleniyor.
28 Ağustos – Diyarbakır Hani İlçesi Veziri Mahallesi’nde yaklaşık 400 yıllık tarihi Gabon Köprüsü, Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu tescile uygun bulmadığı için Karayolları 9. Bölge Müdürlüğü’nün yol genişletme çalışmaları sırasında iş makinesi ile yıkıldı.
14 Eylül – Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Sinop’ta planlanan nükleer santral için nihai çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) raporunu onayladı ve ‘ÇED olumlu’ kararı verdi. ÇED öncesinde santralin inşa edilmesi planlanan 10,1 milyon metrekarelik alanda şimdiye kadar 650 binden fazla ağaç kesildi.
17 Eylül – Ordu’da toplam büyüklüğü 11225 hektarlık alan maden sahası olarak ihaleye çıkarıldı.
Patronlara talan izni, yaşam savunucuları pandemi yasağı
22 Eylül – Çanakkale Kirazlı Balaban bölgesinde Alamos Gold’un maden katliamına karşı direnen ve bir yıla yakın süredir nöbet tutan yaşam savunucuları jandarma tarafından pandemi bahane edilerek nöbet alanından çıkarıldı.
25 Eylül – İstanbul Çatalca Kalfaköy’de Antik Roma Su Yolu’na zarar veren ‘Burhanettin Soğancılar Taş Ocağı’ hakkında Kuzey Ormanları Derneği ve Çatalca’nın çeşitli köylerinden gelen 37 muhtar suç duyurusunda bulundu.
9 Ekim – Hatay Belen’de başlayan ve 15 ayrı noktaya yayılan yangında Türkiye Ormancılar Derneği’nin tespitine göre 1000 hektar ormanın yok oldu. Yangının araştırılması için Meclis’e sunulan araştırma önergesi AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla reddedildi.
15 Ekim – Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Muğla‘da Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi‘nde yer alan Akyaka için İmar Planı Revizyonu hazırladı. Plan, doğal yapıya sahip kamusal alanlarda, kıyıda yeni yapılaşmalara izin verecek ve kentte nüfus baskını arttıracak.
27 Ekim – Ordu Ünye’de Yeşilkent, Üçpınar ve Çiğdem köylerinde maden arama faaliyetleri için sondaj çalışması başlatmak isteyen şirkete köylüler izin vermedi. Yaşam alanlarına verilecek zararı engellemek isteyen köylüler gözaltına alındı.
27 Ekim – Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü Eskişehir’de 149 noktada maden arama ve işletme ruhsatı için 70 bin hektarlık araziyi ihaleye açtı.
13 Kasım – Tarım ve Orman Bakanlığı, Bursa’da Uludağ Sarıalan mevkiindeki endemik türlere ev sahipliği yapan Milli Park içinde ‘‘Macera Park’ adıyla hazırladığı proje için bölgeye beton döktü.
25 Kasım – Edirne’nin Keşan ilçesi Sazlıdere Köyü mevkiinde BOTAŞ’ın FSRU Gemi İskelesi projesi için; yaşam savunucularının itirazlarla başlattığı hukuki sürece rağmen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu” kararı verildi. Saroz Körfezi’ne, kıyıya zarar verecek proje için hafriyat ve inşaat çalışmaları başlatıldı.
8 Aralık – Artvin Yusufeli’de Demirdöven, Yaylalar ve Altıparmak köylerinde yaşayan yurttaşların daha önce 3 kez engellediği Erarı Elektromekanik Enerji HES şirketi, jandarma korumasıyla gelerek çalışmalara başladı.
15 Aralık – Ayvalık’ta çevre kirliliğine yol açan Doğuş Prina Fabrikası’nın atıkları fabrika bahçesinden taştı. Nikita deresi ve fabrika çevresi kirlendi.
politeknik.org.tr
