Ekonomik kriz ve salgınla aynı anda boğuşan vatandaş, gelirleri erirken, borçlarının arttığını belirtti.
Salgınla birlikte derinleşen ekonomik kriz hane halkı gelirlerini eriterek borç sarmalına iterken, vatandaş yüksek enflasyon ve zamlar nedeniyle gıda alışverişlerinde bile zorlanmaya başladı. İkinci dalga öncesinde hane gelirleri ve geçim kolaylığı dibe vururken, salgın döneminde geçim zorluğu çektiğini beyan edenlerin oranı yüzde 70’e, gıda harcamalarını karşılamakta zorlandıklarını beyan edenlerin oranı yüzde 38’e ulaştı.
Sözcü’den Sayime Başçı’nın haberine göre ortalama kişisel gelirler şubat ayından eylül ayına yüzde 4.5 oranında düşerken, hanelerin yüzde 38.8’i maaş gibi sabit herhangi bir gelir elde edemedikleri durumda mevcut birikimleri ile bir ay dahi idare edemeyeceklerini beyan etti. 2018 yılında aylık geçimini çok zor sağladığını söyleyen hanelerin oranı yüzde 3.2 iken, Eylül 2020 itibarıyla ise bu oran yüzde 10.1’e yükseldi.
Salgının aile bütçesi üzerindeki ‘yıkıcı etkisi’ raporu: Geçim sıkıntısı artıyor
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından gerçekleştirilen “Covid-19 salgınının hane gelirleri üzerindeki yıkıcı etkisi” başlıklı rapor, özellikle dar gelirli vatandaşın yaşadığı geçim zorluğunu ortaya koydu.
Yüzde 42’si ‘borçlar arttı’ dedi
Katılımcıların yüzde 30’u salgın sebebiyle gelirlerinin azaldığını açıkladı. Kendi işini yapanlar arasında ise bu oran yüzde 44’e yükseldi. Bu tablo, hanelerin büyük bir kısmında geçim sıkıntısının baş gösterdiğini ortaya koyarken, bu duruma paralel olarak hanelerin yüzde 42.7’si borçlarının arttığını belirtti.
Gelir kayıplarına karşın borç almak zorunda kaldığını söyleyen hanelerin yüzde 17.2’si tanıdıklarından ve kurumsal kanallardan borçlandığını açıklarken, sosyal koruma araçlarından faydalandığını ifade eden katılımcıların oranı ise yüzde 7.9’da kaldı.
Gelirler düşecek beklentisi
Araştırmaya göre, hanelerinin geçimini sağlamakta zorlananların payı, yüzde 10’dan yüzde 19.6’ya yükselirken, biraz da olsa zorluk çektiğini söyleyenler ise yüzde 17.5’ten yüzde 41.9’a kadar çıktı. Ankete katılanların neredeyse yarısının önümüzdeki dönemde de gelirlerinde düşüş beklediği vurgulandı.
Raporun sonuçları, salgının hane gelirleri ve gelir dağılımı üzerindeki olumsuz etkisinin uzun süreli olabileceğine işaret ediyor.
‘Maaşsız en fazla 3 ay geçinebiliyoruz’
Rapora göre, Türkiye’de vatandaşın kara gün için çok büyük bir birikimi yok. Hanelerin yüzde 38.8’i herhangi bir gelir elde edemedikleri durumda mevcut birikimleriyle bir ay dahi idare edemeyeceğini açıklarken, yüzde 37.9’luk bir diğer kesim ise mevcut birikimleriyle en fazla üç ay idare edebileceğini ifade etti.
Her dört haneden üçü, birikimlerinin olası bir işsizlik durumunda en çok üç ay yeteceğini düşünüyor. Raporda salgının geleceği ve aile bütçesi üzerine etkilerine dair, “Hanelerin önemli bir kısmı önümüzdeki dönemde de geçim sıkıntısının devam edeceğini, ancak mevcut birikimleriyle bu zorluğu aşamayacaklarını düşünmektedir” değerlendirmesi yapıldı.
