ABD’de “Black Lives Matter” protestoları devam ederken polisin katılımcıları dağıtmak için kullandığı çeşitli silahlar, akıllara dünyanın dört bir yanındaki protestolar sırasında yasal hakkını kullanan protestocuların, “kendilerini nasıl koruyabileceği” sorusunu getiriyor.
Göz yaşartıcı gaz, kauçuk mermiler, ışık (flaş) bombaları ve uzun menzilli akustik cihaz (LRAD) gibi silahlar, kalabalıkları dağıtmak için kullanılan yaygın silahlar arasında. Scientific American’dan aldığımız grafik, mevcut bazı tıbbi araştırmaları baz alarak gözlerden kulaklara madde madde vücudun bu tarz silahlara karşı nasıl korunabileceğine dair fikirler veriyor. Bu öneriler, daha az ölümcül silahlar ve gelişmiş gözetim taktikleri ile karşı karşıya olan protestoculara yardımcı olma potansiyeline sahip olsa da birçok uzman, protestolarda görünmemek dışında kendinizi onlardan tam olarak korumanın bir yolunun olmadığını söylüyor.
GÖZLER
Güçlü olduğu kadar hassas da olan gözlerimiz, bir protesto sırasında tahriş edici kimyasal maddelere, kauçuk mermilere, flaş bombalarına ve hatta koronavirüs enfeksiyonuna karşı savunmasızdır. Bu tehditlerin çoğuna karşı korunmanın en iyi yolu kırılmaz gözlük takmak. Genellikle kalabalığa karşı kullanılan ilk silahlar olan göz yaşartıcı gaz ve biber gazı ile doğrudan teması engelleyebilirler.
Kontakt lenslerden de kaçınılmalı. Çünkü bir dış etkenin göze temas süresini uzatabiliyorlar. Göze süt ve mide antiasidi dökmek fayda ediyor gibi gözükse de tıbbi açıdan önerilmiyor. Kaliforniya Üniversitesi’ne bağlı İnsan Hakları Merkezi’nde araştırma uzmanı, acil hakim Rohini J. Haar, “Çok fazla su ve temiz hava, gerçekten önemli fark yaratan tek şey” diyor.
Gözler ayrıca, “sersemletme bombası” olarak da adlandırılan flaş patlamalarının yaydığı yoğun ışık patlamalarına karşı da savunmasız. Tipik güneş gözlükleri fazla yardımcı olmuyor. Bununla birlikte kırılmaz gözlük takmak, gözleri kırılan plastik parçalardan ve kauçuk mermilerden de koruyabilir.
KULAKLAR
Protestoları bastırmak için bazen inanılmaz derecede yüksek desibele sahip sesler kullanılıyor. Örneğin sersemleştirme bombaları söndüğünde yoğun ışığa yüksek sesli bir “patlama” eşlik ediyor. Bu silahların ses seviyesi 160 ila 180 desibel olabilir; ki bu rock konserlerinde veya jet motorlarının yakınındki gürültü seviyesini aşabiliyor. Ve geçici işitme kaybına ve yönelim bozukluğuna neden olabiliyor.
Sözgelimi LRAD adı verilen akustik silahlar, ses dalgalanni bir yönde ve uzun mesafelerde odaklıyor. Göz yaşartıcı gaz veya biber gazı kadar yaygın olarak kullanılsalar da Black Lives Matter protestolarında kullanıldığı biliniyor. Bu silahlar ne yazık ki kalıcı hasara neden olabiliyor. Amerikan Konuşma-Dil-lşitme Derneği’ne göre, bir LRAD ‘sadece kalıcı işitme kaybına değil aynı zamanda migren, vestibüler ve diğer işitsel semptomlara da neden olabilir.”
Akustik silahlann insanlar üzerindeki etkileri veya bunlara karşı nasıl korunulacağı konusunda çok az tıbbı çalışma var. Bir İnsan Haklan Doktorlan (PHR) raporu, kulak tıkacı kullanılması veya kulaklann ellerle sıkıca kapatılmasının sesi 20 ila 30 desibel azaltabileceğini belirtse de bu, önemli yaralanmaları önlemek için yeterli olmayabilir, inşaat ve silah poligonlarında kullanılan “gürültü önleyici kulaklıklar” bu tarz silahlara karşı daha etkili bir koruyucu olabilir. Ancak, bir protesto sırasında pratik olmayacak kadar hantallar.
YÜZ
Maskenin COVID-19’ın dışında koruma amaçlı kullanımının önem arz ettiği bir husus, “Büyük Birader” meselesi. Bazı aktıvistler, polisin protestocuları takip etmek için yuz tanıma teknolojisini yoğun olarak kullandığından endişe ediyor ki bu teknoloji, Çin’den Birleşik Kral- lık’a dünyanın dört bir yanında zaten kullanılıyor.
İnsan Hakları İzleme örgütü’nde yapay zekâ ve insan hakları konusunda üst düzey bir araştırmacı olan Amos Toh, birçok polis departmanı tarafından yüz tanıma teknolojisinin kullanımının şeffaf olmamasını bir sorun olarak nitelendiriyor. Ve bunun için erişim ortamının açık olduğunu ve durumun istismara neden olabileceğini söylüyor. Çözümün ise yüz boyamak ya da maske takmak yoluyla yüz tanıma teknolojisinin şaşırtılması olabileceği belirtiliyor.
CİLT
Göz yaşartan gaz ve biber spreyi türlerinin aktif bileşenleri belirli farklılık gösterse de hepsi gözlerde, solunum sisteminde ve deride ağrı ve iltihaplanmaya neden oluyor. Kaliforniya Üniversitesinden acil hekimi Haar, protestolar sırasında cildin korunması için uzun kollu gömlek ve uzun pantolonlar gibi vücudu örten giysiler giymeyi öneriyor. Ancak eğer cilt, bir tahriş edici bir kimyasala maruz kalırsa, ardından hemen yıkamak en etkili tedbir.
SOLUNUM SİSTEMİ
PHR’nin raporu, göz yaşartıcı gaz ve biber spreyinin, göz ve ciltten sonra en büyük zararı akciğer ve kalbe verdiğini gösteriyor. Haar, sadece temiz bir maske takmanın, tahriş edici maddelerin solunum sistemi üzerindeki etkilerini azaltabileceğini vurguluyor. Gaz maskeleri, göz yaşartıcı gaz ve biber spreyini engelleme konusunda daha iyi bir iş çıkarabilir ancak yaygın olarak bulunmuyorlar ve bir nebze de hantallar.
TELEFON
Bir akıllı telefonu cebinde taşımak, insanlarla bağlantı kurmayı ve şiddet içeren davranışları kaydetmeyi mümkün kılıyor. Fakat aynı zamanda bir kişinin izlenmesinin de yolunu açıyor. Toh, ABD polisinin telefondan konum verilerine erişebileceğini söylüyor. Mesela telefonunuzdaki harita uygulamasında “konuma erişme” izni verdiyseniz aracı kuruluş yoluyla bu bilgiye ulaşabiliyor veya GPS aracılığıyla doğrudan izleyebiliyor.
Bazı insanlar, protestolar sırasında telefonlannı uçak moduna ayarlıyor. Ancak, “uçak modunu açmak, Bluetooth veya Wi-Fi bağlantılarınızın devre dışı olduğu anlamına gelmez” diyor Toh. Kişinin bulunduğu konumdaki verileri tam olarak korumak için her iki bağlantıyı ve tek tek uygulamalar için konum hizmetlerini kapatmanızı öneriyor. Konum bilgisinin ötesinde, telefonlarınızdaki parmak izi tanıma veya Face ID gibi biyometnk telefon açma teknolojilen de telefonlara erişim sağlamak için kullanılabiliyor. Özellikle ABD hükümetinin bu konu da temiz bir geçmişi olmadığı söylenebilir.
- Kayak veya yüzme için kullanılan kırılmaz gözlükler, görme organımızı göz yaşartıcı gaz. biber gazı ve diğer tehditlere karşı koruyabilir. Protestocular kontakt lens takmaktan kaçınmalıdır.
2. Kulak tıkaçları, akustik silahların sesini yaklaşık 20 ila 30 desibel azaltabilir.
3. Bir maske takmak hem yüzü hem de solunum sistemini kimyasal tahriş edicilerinden koruyabilir. Aynca COVID-19’un yayılmasını azaltmaya da yardımcı olur. Dahası, yüz tanıma teknolojisini daha az etkili hale getirir.
4. Bir sırt çantası hem hidrasyonu korumak hem de kimyasal temas eden yeri durulamak için kullanılacak su ve diğer malzemeleri yanınızda tutar.
5. Uzun kollular ve pantolonlar, cildi göz yaşartıcı gaz ve biber spreyi gibi tahriş edici maddelerden koruyabilir.
6. Telefonları uçak moduna alarak gözetim teknolojisinden kaçınmayı umanlar, hem Bluetooth hem de Wi-Fi’ın yanı sıra diğer uygulamaların da konum hizmetlerini (konuma erişim iznini) kapatmalıdır.
Derleyen: Batuhan Sarıcan
Kaynak: https://www.scientificamerican.com/article/how-to-protect-yourself-during-protests/
