Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) kabul edilen Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin yürürlüğe girmesinin ardından belediyelerin sorumlulukları başlayacak. Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyelerin topladıkları hayvanları sahiplendirilinceye kadar kalmaları için bakımevleri kurması gerekiyor. Belediyelerin 31 Aralık 2028’e kadar bakımevleri kurmak ve mevcut bakımevlerinin koşullarını iyileştirme yükümlülüğü bulunuyor. Sahiplendirilmeyen hayvanlara veteriner onayıyla ötanazi yapılabilecek. Kedi ve köpek sahiplerinin, hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025’e kadar dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına aldırmaları gerekiyor.
273 evet, 224 hayır ile kabul edildi
“Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. TBMM’ye sunulmadan önce hazırlık aşamasında ve TBMM’de sunulduktan sonra komisyonda, genel kurulda yoğun tartışmalara yol açan kanun, Genel Kurul’da 273 “evet”, 224 “ret”, 1 “çekimser” oyla kabul edildi. Meclis tututanaklarına göre, oylamada 2 mükerrer oy bulunuyor. CHP, DEM Parti ve İYİ Parti milletvekillerinin ret oyu verdiği 17 maddelik yasa, Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından yürürlüğe girecek.
Teklifin görüşmeleri, Meclis Genel Kurulu’nda 28 Temmuz’da başladı. Pazar günü 14 saat süren görüşmelerde, sokak köpekleri için “ötanazi” tartışmasına neden olan ilk 5 madde kabul edildi. Pazartesi yeniden toplanan Genel Kurul’da, muhalefetin itirazlarına rağmen 14’üncü saatin sonunda teklifin tüm maddeleri kabul edilerek Meclis’ten geçti. Katılım oranının en yüksek olduğu günlerden birini yaşayan Genel Kurul, 30 Temmuz saat 03.50’de teklifin yasalaşmasıyla 1 Ekim Salı gününe kadar tatile girdi.
Muhalefet sıraları, “Tarihe kara gün olarak geçecek, ‘evet’ oyu verenleri ne tarih affedecek ne insanlık. Bu insanlık tarihine utançla geçecek bir düzenlemedir. Barınaklar ölüm merkezidir. Milyonlarca hayvan orada ölür, buna tahammül edemezler. Çocuklarınıza kanlı bir miras bıraktınız” sözleriyle duruma tepki gösterdi.
Yasayla, belediyelerin sokaktaki sahipsiz hayvanları toplaması, sahiplendirilinceye kadar bakımevlerinde tutması öngörülüyor. Sahiplendirilmeyen hayvanlara veteriner onayıyla ötanazi yapılabilecek. Böylece hayvanları öldürmenin yalnızca tıbbi nedenlerle değil, diğer istisnai durumlarda da yapılabilmesinin önü açıldı.
Tüm sorumluluk artık belediyelerde
Belediyelerin topladığı sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi veya bakımevinde barındırılan köpeği bakımevi dışında bir yere bırakmak yasak kapsamına alındı. Bununla da sahipsiz hayvanların toplanması, bakımevlerine götürülmesi ve sahiplendirilinceye kadar bakımevi bünyesinde bakılmasına ilişkin tüm sorumluluğun yerel yönetimlerde olması hüküm altına alındı.
İl Hayvanları Koruma Kurulu’nun görevleri arasına “Sahipsiz hayvanlardan kaynaklı sorunları belirlemek ve bu sorunlara ilişkin çözüm önerileri üretmek” eklendi.
Düzenlemeyle bakımevleri, hastaneler ve ameliyathaneler kurmak; bunlara ilişkin ilaç, alet ve ekipmanları temin etmek için yerel yönetimlerle diğer ilgili kurum ve kuruluşlara teşvik veya Bakanlıkça uygun görülen miktarlarda mali destek sağlanacak.
Belediyeler 31 Aralık 2028’e kadar bakımevi kurmakla yükümlü
Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyelerin topladıkları hayvanları sahiplendirilinceye kadar kalmaları için bakımevleri kurması gerekiyor. Belediyelerin 31 Aralık 2028’e kadar bakımevleri kurmak ve mevcut bakımevlerinin koşullarını iyileştirme yükümlülüğü bulunuyor.
Hayvan bakımevi kurma zorunluluğu olmayan belediyelerle il özel idareleri, sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürecek.
Kaynak ayırmayan belediye başkanına hapis cezası verilecek
Belirtilen kaynağı ayırmayan belediye başkanı ve meclis üyeleriyle ayrılan kaynağı hayvan bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, rehabilite etmek veya sahiplendirilinceye kadar bakmak için harcamayan belediye başkanı ve belediye yetkililerine altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilecek.
Belediyelerin 31 Aralık 2028’ kadar toplama, bakım evinde barındırma, sahiplendirme ve ötanazi için kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde 5’i oranında kaynak ayırması gerekiyor. Bu oran, büyükşehir belediyelerinde binde 3 olarak uygulanacak.
Verilen önergenin kabul edilmesiyle, belediyelerce bu oranların üzerinde yapılan harcamaların yüzde 40’ı, Hazine ve Maliye Bakanlığınca belediyeye aktarılacak. Aktarılacak tutar hiçbir şekilde maddedeki oranların yüzde 40’ını geçemeyecek. Ödenekler başka bir amaç için kullanılamayacak.
Kedi ve köpek sahiplerinin hayvanlarını, 31 Aralık 2025’e kadar kaydettirmesi gerekiyor
Kanuna göre “tereddüde mahal verilmemesi için ‘sahipli hayvan’ ve ‘sahipsiz hayvan’ kavramları açık şekilde tanımlanacak.” Bu çerçevede kedi ve köpek sahiplerinin hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025’e kadar dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına aldırmaları gerekiyor.
“Yakala-kısırlaştır-sal” kaldırıldı
“Yakala-kısırlaştır-sal” metodu, yeni düzenlemeyle kaldırılmış oldu. Bu nedenle bakımevi, “Bakanlıktan izin alınmak suretiyle kurulan ve hayvanların sahiplendirilinceye kadar barındırıldığı ve rehabilite edildiği bir tesis” şeklinde tanımlandı.
“Sahipsiz hayvanların da sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenmelidir” ifadesi yürürlükten kaldırıldı
Eski düzenlemedeki “Evcil hayvanlar, türüne özgü hayat şartları içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz hayvanların da sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenmelidir” ifadesi yeni düzenlemede yer almadı.
Bakımevine alınan köpeklerden “insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen”, bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olanlarına; Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nun 9. maddesindeki şu hükümler uygulanacak:
“Hayvanlara ötanazi yapmak yasaktır. Ancak, hayvanlara acı ve ıstırap çektiren veya iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan sağlığı için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumlarda veteriner hekim tarafından ötanazi yapılmasına karar verilebilir. Ötenazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılır.”
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, dün gece kabul edilen kanunu Anayasa Mahkemesi’ne götüreceklerini belirtti.
Muhalefet sıraları, “Tarihe kara gün olarak geçecek, ‘evet’ oyu verenleri ne tarih affedecek ne insanlık. Bu insanlık tarihine utançla geçecek bir düzenlemedir. Barınaklar ölüm merkezidir. Milyonlarca hayvan orada ölür, buna tahammül edemezler. Çocuklarınıza kanlı bir miras bıraktınız” sözleriyle duruma tepki gösterdi.
