Kapitalizmin tüm dünyadaki krizi ve çıkarabileceği “sorunlar” burjuvazinin uluslararası örgütleri tarafından da fark ediliyor. Geçtiğimiz ay da konuya dair kaygılarını haber kanallarından belirtmiş oldular
Dünya Bankası’nın açıkladığı “Küresel Ekonomik Görünüm Raporu”nda küresel ekonomik görünümde aşağı yönlü baskıların olduğu ifade edildi. Rapora göre, büyümenin küresel boyutta yavaşlaması, ticaret savaşlarının artması, ticaret politikalarındaki belirsizliklerin yükselmesi, büyük ekonomilerde beklenenin üzerinde ekonomik bozulmanın yaşanması, gelişen piyasalarda ekonomik gerilimler görülmesi gibi ihtimaller gelecek dönemde dikkate değer riskler arasında yer aldı.
“İstikrarsızlık ve toplumsal huzursuzluk önümüzdeki on yıla damgasını vuracak”
Peterson Dünya Ekonomisi Enstitüsü’nde konuşan Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva ise, son 20 yılda farklı toplum grupları (sınıflar demeye “utandığından”) arasındaki eşitsizliğin belirgin bir şekilde arttığını kaydetti.
İngiltere’deki yüzde 10’luk kesimin, nüfusun en yoksul yarısının toplam varlığına denk düşen zenginliği kontrol etmesini buna örnek olarak gösteren Georgieva, benzer bir durumun, Almanya ve Fransa’nın da dahil olduğu Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün diğer ülkelerinin yanı sıra ABD, Avustralya, Japonya ve Güney Kore gibi ülkelerde de gözlemlendiğine dikkat çekti.
Artan eşitsizliğin ekonomik büyümeyi engellediğini ve popülizm ve siyasi istikrarsızlığı körüklediğini belirten Georgieva, “Bu kaygı verici eğilim, teknolojik gelişim ve entegrasyonun ilk önce Yaldızlı Çağ’a daha sonra Kükreyen Yirmili’ye ve son olarak da Büyük Buhran’a yol açan 20. yüzyılın başlarındaki durumu hatırlatıyor” ifadelerini kullandı.
Şu anda durumun iklim krizi ve artan korumacılık politikası nedeniyle daha da karmaşıklaştığına vurgu yapan Georgieva, sonuç olarak finansal piyasalardaki istikrarsızlık ve toplumsal huzursuzluğun önümüzdeki on yıla damgasını vuracağını kaydetti.
Oxfam’dan eşitsizlik raporu
Uluslararası bir kuruluş olan Oxfam, her yıl olduğu gibi, bu yıl da dünyadaki eşitsizliklere dair veriler açıkladı. Dünyanın en zengin 2.153 kişisinin elinde bulunan servetin, 4,6 milyar kişinin toplam servetinden fazla olduğunu belirtti.
Rapora göre dünyanın en zenginlerini oluşturan yüzde 1’lik kesimin serveti ise 6,9 milyar insanın (neredeyse geriye kalan herkes) servetinin iki katından fazlasına denk.
Tefecilikle başladı, tefecilikle “devam ediyor”
Uluslararası Finans Enstitüsü’nün (IIF) yayınladığı “Küresel Borç Monitörü” raporuna göre, geçen yılın üç çeyreğinde küresel borç tutarı 9 trilyon dolar artarak 253 trilyon dolara yükseldi.
Rapora göre, 2019’un üçüncü çeyreğinin sonunda toplam borç, dünyadaki gayri safi yurt içi hasılanın (GSYH) üç katını (yüzde 322) aştı.
Finansal olmayan şirketlerin borçlarının artışıyla yükselen borç seviyesine vurgu yapılan IIF raporunda, Hindistan, Çin, Güney Afrika, Brezilya ve Türkiye gibi “gelişmekte” olan ekonomilerin hanehalkı ve şirketlerin borcunu içeren toplam borcunun geçen yılın üçüncü çeyreğinde 72 trilyon dolara ulaştığı kaydedildi.
Hanehalkı borcunun toplam GSYH’ye oranlarının Belçika, Finlandiya, Fransa, Lübnan, Yeni Zelanda, Nijerya, Norveç, İsveç ve İsviçre’de tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştığı belirtilen raporda, kamuya ait borçların GSYH’ye oranının Avustralya ve ABD’de rekor kırdığı vurgulandı.
TC’nin “olmayan” ekonomik krizi
Emperyalist ülkeler kendi ekonomik sorunlarını sömürgelerinin üzerine yıkarak ötelemeye çalışsalar da Türkiye için bu durum geçerli olmuyor. İşte bazı haber kanallarına konu olan ve birçok haber kanalında ise gündem olmayan haberlerden bazıları:
- Devlet bütçesi 2019 yılında 123,7 milyar TL açık verdi.
- Ekonomik krizdeki Türkiye’de tüketimin azalmasıyla geçen yıl 83,2 milyar liralık vergi kaybı yaşandı.
- Enerjiden turizme, inşaattan perakendeye, gıdadan tarıma kadar bankalara 2 trilyonu aşan ticari kredi borcu olan şirketler, 2020’ye 127 milyar liralık batık krediyle girdi.
- 2019 yılında 899 şirketin konkordato ilan ettiği ortaya çıkarken, iki yılın sonunda ise yaklaşık iki bin şirketin konkordato ilan ettiği belirtildi.
- İŞKUR verilerine göre, 2019’da İşsizlik Fonu’ndan patronlara teşvik ve destek olarak yapılan ödemeler bir önceki yıla göre yüzde 45 artarak 26 milyar TL’ye ulaştı. Ayrıca yüzde 94’lük büyük ağırlıkla devlet tahvilinde değerlendirilen fon varlığının son dönemde kamu bankalarının düşük faizli sermaye benzeri tahvil ihraçları gibi daha verimsiz yatırımlara yönlendirilmesi de etkili oldu.
- Varlık Fonu’na devredildikten sonra kârları eriyen Ziraat Bankası ve Halkbank’a görev zararı karşılığı 3,6 milyar aktarıldı. Özel statüye geçirilen Vakıfbank arpalığa dönüştü. Fona aktarıldığında kasasında 650 milyon TL olan PTT’nin ise iki yıllık zararı 900 milyon TL olarak belirtildi.
- ABD’nin İran’a saldırısı sonrası dünyada yükselen gerilime paralel olarak TL’nin dolar karşısında değer kaybını önlemek için kamu bankalarından 1-1,5 milyar dolar civarında döviz satılarak TL’nin düşüşü frenlendi.
- Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, ‘Toplu Konut İdaresi (TOKİ) tarafından uygulanan Sosyal Konut Projesinin dini hükmü nedir?’ sorusuna cevap verdi. Kurul verdiği cevapla, tarihinde ilk defa faizli işleme onay verdi. Karar oy çoğunluğuyla alındı.
- 2019 yılının ikinci yarısında Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nden beklenen sayıda araç geçmediği için devlet, ICA’ya 1,6 milyar TL dolayında ödeme yapacak.
İşçi sınıfının kendi eline almadığı “kaderi”
Birleşik Metal-İş Sendikası Araştırmalar Merkezi’nin (BİSAM) hesaplamasına göre, 2019 Aralık ayında dört kişilik bir ailenin sağlıklı bir biçimde beslenebilmesi için, günlük en az 72,58 lira, aylık 2.178 liralık harcama yapması gerekti. Yoksulluk sınırı ise 7.532 lira oldu. Kasım 2019’a göre açlık sınırı 102, yoksulluk sınırı 351 TL arttı.
Aralık ayında ayrıca birçok temel gıda ürününün fiyatı arttı. Yüzde 34,11 ile taze fasulye, yüzde 24,71 ile salatalık, yüzde 22,93 ile domates, yüzde 20,84 ile yeşil soğan öne çıkanlardan.
Kış ayının gelmesi ve artan soğuklarla beraber ısınma problemi temel gündemlerden biri hâline geldi. Son iki yılda doğalgaza toplamda yüzde 65’in üzerinde zam yapılmıştı. CHP Balıkesir Milletvekili ve CHP Genel Başkanı Enerji Başdanışmanı Ahmet Akın, iktidarın enerji politikalarının vatandaşa değil, yandaşa çalıştığını, kamunun israfının vatandaşın omzuna yüklendiğini belirtirken, yüksek faturalar nedeniyle sobaya dönüldüğünü ve kendi seçim bölgesi Balıkesir’de vatandaşların doğalgazı kapatarak evde ailece tek odada yaşamaya başladıklarını dile getirdi.
Önerilen “çözüm”: Taksitlendirme
İGDAŞ Genel Müdürü Dr. Mithat Bülent Özmen, kampanyayla ilgili yaptığı açıklamada, “İstanbul genelinde çevre dostu ve ekonomik bir yakıt olan doğal gazı tüm abonelerimize, kesintisiz ve güvenli bir şekilde ulaştırıyoruz. Havaların soğumasıyla birlikte, doğal gaz tüketimleri de artmaya başladı. Biz de abonelerimizin artan ısınma giderlerini kolayca ödemelerini sağlamak amacıyla taksit kampanyası başlattık. Bankalarla görüşmeler yaparak kampanyamıza katılımlarını sağladık. Amacımız, abonelerimizin hayatını kolaylaştırmak” dedi.
Özgür Bir Dünya İçin Kaldıraç dergisinin 2020 Şubat tarihli 223. sayısında yayımlanmıştır.
