1. Derece Koruma Alanı statüsü değiştirilerek Nitelikli Doğal Koruma Alanına çevirilen Kelebekler Vadisi hakkında Fethiye Ekolojik Yaşam Derneği’nden Biyolog Ulaş Kiper ile yapılan röportaj…
Kelebekler Vadisi’ni bu kadar özel kılan nedir?
Kelebekler Vadisi’nin jeolojik yapısı canlılar için hemen hemen tüm sisteme sahip; kıyı zonu, dağ sinsilesi, iç kısımlara doğru görülen nemli bölgesi pek çok canlı için kayda değer yaşam alanları sunuyor. Bu açıdan da Kelebekler Vadisi’ni değerlendirirken bütüncül bir yaklaşımla tamamının ekolojik değeri göz önünde bulundurulmalı.
Vadinin ekolojik varlığı ne durumda?
Kelebekler Vadisi üzerine yapılmış bilimsel çalışmaları gözden geçirdiğimizde ilk göze çarpan doğal bitki örtüsü ve özellikle kelebek türleri açısından zengin ekosistemi. Vadide 54 familyaya ait 147 tür flora elemanı mevcut. Bitki türleri başka güncel çalışmalarla 189 türe ulaşmış durumda. Aynı çalışmada 15 familyaya ait 105 tür Lepidoptera (Kelebek) türünün de vadide yaşadığı belirlenmiş. Türkiye’de son yapılan bilimsel çalışmalarla Anadolu’da yaşayan kelebeklerin listesi 400 türü biraz geçmiş durumda. Vadinin sırtını yasladığı Babadağ ise fauna ve flora açısından çok büyük öneme sahip.
Kelebekler vadisi özelinde yeni ortaya çıkan sit değişiklikleri ne anlama geliyor?
Daha önce 1., 2. ve 3. derece olarak sınıflandırılan sit alanları artık, “kesin korunacak hassas alanlar”, “nitelikli doğal koruma alanları” ve “sürdürülebilir koruma ve kontrollü kulanım alanları” olarak değiştiriliyor. Kelebekler vadisinin tamamını kapsayan 1. derece koruma statüsü ise bu değişiklikle nitelikli doğal koruma alanına dönüşüyor. Yani yıllar boyunca sıkı koruma altında olan alan ki buna rağmen olumsuzluklar yok değil, artık bir anlamda korumasız ve insan baskısına karşı savunmasız kalıyor. Yapılan değişiklikten anladığımız kadarıyla, vadi tabanı ile ekolojik olarak bir bütünlük oluşturan üst katmanlar birbirinden ayrılarak, tüm vadiyi korumasını beklediğimiz statü yerine kullanıma açık alanları arttır nitelikte yeni bir düzenlemeye gidiliyor. Tekrar etmek gerekirse bu değişiklik, Kelebekler Vadisi gibi eşsiz bir doğal alanı maalesef korumasız hale getiriyor.
Fethiye Ekolojik Yaşam Derneği olarak süreçten beklentiniz nedir? Kelebekler Vadisi’nin geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Türkiye’de son dönemde hemen her bölgede karşılaştığımız doğa tahribatı örneklerinin yeni bir halkasının Kelebekler Vadisi’nde ortaya çıkması en büyük kaygımız. Dünya’da çok sık örneği görülmeyen kelebek popülasyonu ile dünya mirası niteliğindeki vadinin asıl sahibi olan kelebeklerin sığınanın, kar hırsıyla ekolojik yıkıma kapı aralayarak korumasız bırakılmasına karşı olduğumuzu, Mimarlar Odası ve diğer sivil toplum kuruluşları ile konun takipçisiyiz. Biyoçeşitlilik açısından genetik rezerv niteliği taşıyan Kelebekler Vadisi için eğer tam koruma sağlanamaz ise geleceğe bırakabileceğimiz önemli bir ekolojik mirastan daha yoksun kalacağımızı açık. Dahası buna turizmi geliştirmek için göz yumarsak, vadinin kelebekleriyle yarattığı turizm etkisini çöpe atmış ve tüm değerlerini yok etmiş oluruz ki bu kısır döngünün sonucunda önce kelebekler, sonra turistler bölgeyi terk edecektir. Eğer Kelebekler Vadisi’ni bu haliyle korumayı başaramazsak, vadiye yeni isim bulmamız gerekecek…
Kaynak: Birgün Mutlu Erol Kahya
