ÇHD İşçi Komisyonu koronavirüs (covid-19) salgını sürecinde işçilerin haklarının gasp edilmesine karşı işçilerin sorularını cevaplayarak işçilere haklarını hatırlatıyor
“İşçilere hastalıktan ölüm veya açlıktan ölüm dayatılmaktadır; asla kabul etmiyoruz. İşçilere dayatılan sağlıksız, güvencesiz çalışma şartlarına karşı birlikte mücadelenin gerekliliğine inanıyoruz.” diyen Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) İşçi Komisyonu “Elimizden geldiğince, dilimiz döndüğünce, bilgimiz el verdiğince işçi dostlarımızın sorularını yanıtlamaya çalıştık. Biz her zaman buralardayız.” diyerek dün sosyal medya hesabından işçilerin sorularını yanıtladı. #ÇalışanlarÇHDyeSoruyor etiketiyle soruları cevaplayan ÇHD İşçi Komisyonu örnek dilekçeleri de twitter hesabından işçilerle paylaştı.
Tweets by IsciKomisyonu
Dünyada etkisini gösteren koronavirüs (covid-19) salgını süresince hayati risk bulunmasına rağmen çalışmaya mecbur bırakılan, hakları gasp edilen; geçinememekle, işsizlikle karşı karşıya bırakılan işçilerin en çok merak ettiği sorulardan biri ücretsiz izne çıkarılırken imzalamak zorunda bırakıldıkları taahhütnamelere karşı ne yapılması gerektiği oldu.
İşveren, işçileri ücretsiz izne veya yıllık ücretli izne çıkartabilir mi ?
İşverence işçinin YAZILI rızası olmadığı sürece ücretsiz izine çıkarılması mümkün değildir. Ücretsiz izni kabul etmediğiniz için işten çıkarılmanız halinde, iş sözleşmeniz işverence haksız olarak feshedildiğinden kıdem ve ihbar tazminatı almaya hak kazanırsınız. Ücretsiz izine ayrılmayı kabul etmeniz halinde bu dönemler için ücret alamayacaksınız. Ayrıca bu dönemde iş sözleşmeniz askıda olacağından ücretsiz izin süreleriniz kıdem hesabında çalışılmış süreden sayılamayacaktır.
İşçilerin onay vermemesi halinde, işverenler, işçileri ücretsiz izne çıkaramazlar. İşten atma tehdidi ile işçilere imzalatılan ücretsiz izin talep dilekçelerinin veya formlarının bir geçerliliği yoktur. Ücretsiz izin uygulaması halinde, iş ilişkisinin asli unsurları olan, iş görme ve ücret unsurları askıya alındığından, iş ilişkisi sona ermektedir.
İşverenin, onayı olmadan tek taraflı olarak işçiyi izne çıkarması tek taraflı bir işten çıkarma olduğundan, işçi, kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanacağı gibi, işe iade davası da açabilecektir. İşe iade dava açma süresi, ücretsiz iznin işçiye bildirilmesi ile işlemeye başlar.
Yıllık ücretli izin, ancak işçinin talebi ile kullandırılabileceğinden, işçinin yazılı talebi olmadan işçinin bireysel olarak yıllık izne çıkarılması da yasal olarak mümkün değildir. İşçiler, yıllık izinden sayılmamak kaydıyla işverenler tarafından ücretli izne çıkarılabilirler.
Salgın nedeniyle işten çıkarılsam tazminat alabilir miyim?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/3. fıkrasında “İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması” halinde, işverenin, iş sözleşmesini derhal sona erdirebileceği düzenlendiği için; işçi, kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
İşçilerin sözleşmeyi haklı nedenle feshi mümkün mü?
İşçiler, ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda, iş sağlığı kurulu veya işverene başvurmak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gidebilirler.
İşçiler, talep etmelerine rağmen işverence gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda, tabi oldukları kanun hükümlerine göre iş sözleşmelerini feshederek kıdem tazminatı talep edebilirler.
İşverene dilekçe verilmesine rağmen işverenin gerekli tedbirleri almaması halinde, işçiler, işten ayrılmak yerine, iş yerinde tedbir alınması için iş mahkemesine tedbir başvurusu yapabilecektir.Kamuda çalışanlar ise idare mahkemesine yürütmenin durdurulması veya asliye hukuk mahkemesine tedbir başvurusu yapabilirler. Tedbir kararı verilip bu karar uygulanana kadar işyerine gitmeme hakkı saklıdır.Her bir işçinin hayatından ve sağlığından, tedbir almayan işverenler ve denetim görevini yerine getirmeyen Devlet görevlileri sorumlu olacaktır. Öngörülebilir,yakın ve yaşamsal nitelikte bir tehdidi görmezden gelenler için, olası kastla öldürme ve diğer suçlar gündeme gelecektir.
Ailesinde virüsten kaynaklı hastalığa yakalanan biri olması durumunda işçiler ne yapmalı?
Ailenizden birinin Korona Virüs’ten kaynaklı hastalığa yakalanması ve bu durumun resmi olarak tespit edilmesi halinde ise işverene bu durumu bildirerek işe gitmemeniz gerekir. Hastalığın taşıyıcısı olma ihtimali nedeni ile karantinada kalmanız gerekeceğinden mazeretiniz geçerli olacaktır. Bu nedenle işveren sizi işten çıkartamaz.
Her ne kadar işyeriniz tarafından size yıllık izin verilmişse de, ülkedeki salgın durumu göz önüne alınarak tarafınıza verilen yıllık izin dinlenme hakkı olduğundan zorunlu durumlarda başvurulması yıllık izin hakkının özünü ortadan kaldırmaktadır.
Kronik hastalığı olan işçiler ne yapmalı?
İçişleri Bakanlığı’nın yayınladığı genelge 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı bulunanlar şeklinde belirtildiğinden, kronik hastalığı olan genç hastaları da kapsamaktadır.
Bu durumda olan ve Kronik hastalığı olan genç çalışanlar bu hastalığını belgeleyen belgeleri (düzenli ilaç reçeteleri v.b) ile işverene başvuru yapıp, sokağa çıkma yasağı da dikkate alınarak mazeret bildirebilirler. Bu nedenle işe gitmedikleri için işten çıkartılamazlar.
İçişleri Bakanlığı'nın yayınladığı genelge 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı bulunanlar şeklinde belirtildiğinden, kronik hastalığı olan genç hastaları da kapsamaktadır. https://t.co/pEykOqzAhv
— ÇHD İşçi Komisyonu (@IsciKomisyonu) March 22, 2020
Sokağa çıkma yasağı ilan edilirse maaş almaya devam edebilir miyiz?
Sokağa çıkma yasağı ilan edilmesi halinde işverenler İş Kurumu’na kısa çalışma ödeneği için müracaat edebilirler. Ekonomik kriz veya salgın hastalık gibi sebeplerle işyerindeki çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması, işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, iş yerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlanır.
İşverence İŞKUR’a başvuruda bulunması ve İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucunda, işçinin de belirli sigortalılık süresini doldurmuş olması halinde işçilerin bu gelirden faydalanması mümkün olabilecektir.
Sokağa çıkma yasağı ilan edilmesi halinde işverenler İş Kurumu’na kısa çalışma ödeneği için müracaat edebilirler. Ekonomik kriz veya salgın hastalık gibi sebeplerle işyerindeki çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması, işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört https://t.co/rl6ATU81I8
— ÇHD İşçi Komisyonu (@IsciKomisyonu) March 22, 2020
