İran’da Cumartesi gecesi çoğunluğu siyasi tutsakların bulunduğu Evin Hapishanesi’nde yangın çıktı. En az 8 kişinin hayatını yitirdiği yangının devlet destekli olup olmadığı tartışılıyor. İran Komünist Partisi’nden bir yetkili ile yaşanan süreci konuştuk.
İran tarihinde, özellikle devrimci tutsaklar için işkencehane olarak kullanılan Evin Hapishanesi’nden cumartesi gece yangın görüntüleri önümüze düştü. İran’ın başkenti Tahran’da çoğunluğu eylemcilerin ve siyasi tutsakların içinde olduğu Evin Hapishanesi’nde 15 Ekim’de çıkan yangında en az 8 kişinin yaşamını yitirdiği, onlarca kişinin ise yaralandığı belirtildi. Evin cezaevindeki mahkumların sayısı hakkında resmi bir istatistik yok, ancak insan hakları örgütleri binlerce kişinin orada hapsedildiğini tahmin ediyor.
Af Örgütü’nün tutsaklardan, tutsak yakınlarından, gazetecilerden elde ettiği ifadelerde, Evin Hapishanesi’ndeki hapishane yetkililerinin ve çevik kuvvet polisinin yüzlerce kişiye defalarca göz yaşartıcı gaz ve metal topaklar attığı, özellikle başları ve yüzleri hedef alınmak üzere mahkumların coplarla vahşice dövüldüğü ortaya konuldu.
İranlı yetkililer şimdiye kadar 8 ölüm ve 61 yaralıyı doğruladı, ancak mahkumlar bu sayının daha fazla olmasından korkuyorlar. Ölen ve yaralananların sayısı çok daha yüksek olabilir. Yetkililer ölümleri duman soluma ve kavgadan kaynaklanan boğulmalara bağlayan ifadeleri hızla yayınladılar.
Evin Hapishanesi’nde yaşananlar için ve İran’da eylemlerin gidişatına dair İran Komünist Partisi’nden bir yetkili ile görüştük.
Eylemlerin birçok şehirde özellikle üniversitelerde aktif şekilde ilerlediğini söyleyen yetkili öğrencilerin üniversitelerde ve okullarda öz örgütlerini ve komitelerini oluşturduğunu aktardı. İşçilerin eylemlere katılımına dair ise “İşçiler de katılıyor. Bugün şeker kamışı işçileri eylemlere katılıyor. Bu işçiler İran’daki en örgütlü işçi kesimlerinden biri. Ayrıca Haft Tappeh Şeker kamışı Fabrikası son 10 yılda çok sayıda grev olduğu için grevlerin başkenti olarak biliniyor. Buradaki işçiler aktif ve İran’daki birçok protestoya liderlik ediyorlar. Yarın için de yürüyüş çağrısında bulundular.” şeklinde konuştu.
“Devrime dönüşecek ayaklanma”
İran halkının direnişi devam ederken bir yandan da İran devleti saldırıya, katliamlara devam ediyor. Eylemcilerin üzerine hedef alınarak ateş ediliyor, gözaltında işkence yapılıyor. En son alınan haberlerde polislerin baskın yaptığı kız lisesinde, Hamaney’i öven marşı söylemediği için 16 yaşındaki Asra Panahi dövülerek öldürüldüğünü öğrendik. Rejim yetkilileri ise Panahi’nin “kalp rahatsızlığı” nedeniyle öldüğünü iddia etti. Uluslararası Af Örgütü’ne göre, şimdiye kadar gösterilerde en az 23’ü çocuk olmak üzere 144 sivil öldürüldü.
Saldırılar ve şiddetle ilgili konuşan yetkili “Özellikle son dönemlerde öğrencilere saldırıyorlar. Çünkü çok aktifler ve rejime karşı çıkmaktan korkmuyorlar. Rejim kuzeybatıdaki bir okula saldırdı. Çocuklar hükümet marşını okumak istemediler. Burada iki öğrenci öldürüldü. Her yerde buna benzer suçlar işleniyor. İşçiler, öğrenciler, kadınlar her yerde tutuklanıyorlar.” şeklinde konuştu. Protestolara katılanların askeri güçlerden korunmak için taktikler geliştirdiğini söyleyen yetkili “Bütün bunlara rağmen eylemler devam ediyor. İnsanlar artık protesto diye değil devrime dönüşecek ayaklanma olarak isimlendiriyorlar yaşananları. Çünkü şu an her yerde, ve devam edecek. İnsanlar küçük gruplar halinde kolluğu üzerine çekmek için farklı yerlerde toplanıyorlar. Polis oraya gittiğinde başka yerde toplanıyorlar.” dedi.
“Hapishanenin içinde gerçekten ne olduğunu bilmiyoruz”
Cumartesi gecesi Evin Hapishanesi’nde İranlı siyasi tutsakların ve protestoya katılanların çoğunun orada olduğunu söyleyen yetkili herkesin öleceğinden endişe duyduklarını, ateş ve silah sesleri duyduklarını ifade etti. “Çoğu kişi bunun devlet tarafından yapıldığını düşünüyor. Devrilmekten korktuğu için siyasi tutsaklardan ve protestolarda tutuklananlardan bir anda kurtulmaya çalıştığına inanılıyor. O gün birçok şehirden hapishaneye doğru yola çıkanlar oldu. Çoğu polis gücü tarafından durduruldu ve darp edildi.” diyen yetkili İran devletinin bu konuda doğruyu söylemediğini kaydetti ve sözlerine “Çelişkili açıklamalarda bulunuyorlar. “Yangını bazı ‘çapulcu’lar çıkardı.” diyorlar. Bazı açıklamalarda ise yangının hapishanenin içindeki atölyeden çıktığını ifade ettiler. Bir yetkili kimse hayatını kaybetmedi derken diğeri 4 kişi öldü, bir başkası 8 kişi öldü diyor.” şeklinde devam etti.
Durumun endişe verici olduğunu, devletin sınırının olmadığını belirten yetkili “Bu sabah çıkan bir ses kaydında itfaiye ekibinde yer alan birine dayandırılan mesajda, 140 tutsağın ateş edilerek öldürüldüğünü, enkaz altında da 9 kişinin hayatını kaybettiğini belirtiyor. Ama şimdi rejim 8 kişinin öldüğünü açıkladı. Hapishanenin içinde gerçekten ne olduğunu bilmiyoruz. Devlet her şeyi gizliyor. Bu ses kaydını Uluslararası Af Örgütü’ne gönderip bağımsız bir soruşturma yürütülmesini sağlamak ne olduğunu anlamak için iyi olabilir.” şeklinde konuştu.
