HDP Ekonomi Komisyonu’nun Zam Raporu’na göre yeni hükümet sistemine geçişle birlikte 300 bin esnaf kepenk kapattı, son 17 yılda 4 bin 801 kişi geçinemediği için intihar etti
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Ekonomi Komisyonu hazırladığı “Zam Raporu”nu Meclis’te düzenlediği basın toplantısında açıkladı. Rapora ilişkin konuşan HDP Ekonomi Komisyonu Üyesi ve İstanbul Milletvekili Erol Katırcıoğlu, Türkiye’de ekonomik sorunların önemli bir kısmının siyasetteki sorunlardan kaynaklandığını belirtti. Özellikle “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”nin yürürlüğe girdiği son 3 yılda bu sorunların derinleştiğini dile getiren Katırcıoğlu, “Son günlerde siyasette gördüğümüz gerginlikler esas itibariyle ‘işler ekonomide iyi gitmiyor’ demenin itirafıdır. Evet gerçekten işler ekonomide iyi gitmiyor. Yapılan zamlar hayatı daha da çekilmez hale getirdi” dedi.
Yüzde yüzün üzerinde artış
Pandeminin de etkisinin olduğunun altını çizen Katırcıoğlu, ekonomideki sorunların asıl nedeninin ekonomiye dair alınan yanlış kararların olduğunu belirtti. Katırcıoğlu, son üç yılda hayati mal ve hizmetlerin fiyatlarını karşılaştırdıklarını ve yoğurt, süt, makarna, tuz, ay çiçek yağı gibi birçok üründe yüzde yüzün üzerinde bir artışın olduğunu belirtti.
Zam ve sefalet sistemi
Katırcıoğlu daha sonra hazırlanan raporu okudu. “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Zam ve Sefalet Sistemidir” başlığını taşıyan raporun öne çıkan başlıkları şöyle:
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin uygulanmaya başlandığı 2018 Temmuz ayı itibariyle enflasyon, işsizlik, döviz kuru, cari açık ve yoksulluk tarihi rekorlar kırmıştır. Her ne kadar TÜİK en son enflasyon rakamını yüzde 14,60 olarak açıklasa da piyasa fiyatları gerçek enflasyonun yüzde 30-40 aralığında olduğunu bize göstermektedir. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişle birlikte TÜİK’in verilerinin aksine pek çok ürün ve hizmet fahiş biçimde zamlanmıştır. Örneğin yeni sisteme geçildiğinden beri buğday unu yüzde 214, mercimek yüzde 184, fasulye yüzde 149, tuz yüzde 104, makarna ve süt yüzde 100, elektrik yüzde 71,7, doğalgaz yüzde 64,1 oranında zamlanmıştır. Yapılan zamlar neticesinde marketlerde bebek mamalarına ve peynirlere hırsızlığa karşı alarm sistemlerinin konulması noktasına gelinmiştir.
Pandemide yoksulluk derinleşti
Pandemi ile birlikte gıda ürünlerine yapılan fahiş zamlar yoksulluğu derinleştirmiş, insanlar zaruri ihtiyaçlarını dahi karşılayamaz noktaya gelmişlerdir. Bu dönemde meyve, sebze, yağ ve bakliyat gibi birçok temel gıda maddesinde fahiş artışlar söz konusu olmuştur. Birçok iktidar, yurttaşlarını pahalılık karşısında korumaya yönelik tedbirler alırken, AKP iktidarı sadece borç vererek yoksulluğu derinleştirmiştir. Böylece hane halkı borcu, kredi miktarları ve haciz dosyaları rekor artışlar göstermiştir.
17 yılda 4 bin 801 kişi intihar etti
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişle birlikte hem toplam intihar vakalarında hem de ekonomik nedenlerle gerçekleşen intihar vakalarında artış gerçekleşmiştir. TÜİK verilerine göre 2002 ile 2019 yılları arasında 53 bin 425 kişi intihar etti. Buna göre AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılında 2 bin 301 kişi canına kıymışken, 2018 yılında 3 bin 342 vatandaş intihar ederek yaşamına son verdi. AKP döneminde en çok intihar ise Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişle birlikte 2019 yılında yaşandı. 2019’da 3 bin 406 kişi intihar etti. Öte yandan sadece 2021 yılı ocak ayı içerisinde, işsizlik, geçim sıkıntısı gibi ekonomik nedenlerle 9 yurttaş intihar girişiminde bulunmuş ve 5 yurttaş hayatına son vermiştir. 1-13 Şubat 2021 tarihleri arasında ise 9 yurttaş intihar girişiminde bulunmuş ve 7 yurttaş hayatına son vermiştir. Hatırlanacağı üzere yakın zamanda İstanbul’da ekonomik sıkıntılarla boğuşan henüz 20’li yaşlardaki Elvan ve Enver Demir çifti, 11 Şubat günü, 1,5 yaşındaki çocuklarını bir yakınlarına bırakarak hayatlarına son vermişti. 2002 ila 2019 yılları arasında resmi kayıtlara göre 4 bin 801 kişi ‘geçim zorluğu’ nedeniyle intihar etti.
300 bin esnaf kepenk kapattı
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, ‘Bazı dostlar geldi, ‘Dükkânlar kapanıyor’ dedi, işte rakamlar ortada, kapanan filan yok’ demişti. Oysa Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesi verilerine göre 2020 yılında yaklaşık 100 bin esnaf (99 bin 588) esnaf meslekten ve sicilden terkini gerçekleştirerek kepenk kapattı. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilen Temmuz 2018 ila Aralık 2018 tarihleri arasında ise 45 bin 11 esnaf sicil terkini gerçekleştirirken 8 bin 199 esnaf ise meslekten terkinini gerçekleştirdi. Yani yeni sistemin henüz ilk altı ayında 50 binin üzerinde esnaf (53 bin 210) kepenk kapattı. Temmuz 2018’den Şubat 2021’e kadar toplamda yaklaşık 300 bin esnaf (278 bin 947) kepenk kapattı. Yani Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişle birlikte günde yaklaşık 300 (290), ayda yaklaşık 9 bin (8 bin 717) esnaf kepenk kapattı.
Vergi zamları
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yılsonu itibariyle uygulanmak üzere ilan edilen 2021 yılı Yeniden Değerleme Oranı yüzde 9,11 olarak belirlenmiştir. Buna göre:
* 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren Türkiye’ye getirilen cep telefonu kayıt ücreti, vergi ve harçların toplamı, yüzde 9,11 oranında arttırılarak 2 bin TL’nin üzerine çıktı.
* 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren sözleşmeler, mazbatalar, ticari senetler, beyanname, bildirge ve makbuzlardan alınan damga vergileri yüzde 9,11 oranında artırıldı. 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren Türkiye’deki tüm araç sahiplerinin MTV vergisi yüzde 9,11 oranında artırıldı.
* 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren bina, arazi ve arsalar için ödenen vergi yüzde 4,55 oranında artırıldı.
* 2 Şubat 2021 ÖTV artışı yüzde 10’dan yüzde 60 oranında değişerek bazı otomobillere uygulandı.
* Deprem Vergisi olarak alınmaya başlanan Özel İletişim Vergisi de yüzde 7,5 oranından yüzde 10’a yükseltildi.
Çözüm Yeni Yaşam Ekonomisi’nde
HDP olarak ekonomik adaletin, toplumsal barışın zemini olduğunu ifade ediyoruz. Adil, katılımcı ve kamusal ekonomik yaşamın inşası için üretim ekonomisinin hayata geçirilmesi, dağıtım mekanizmalarının herkes için eşitlikçi şekilde işler hale getirilmesi gerektiğini savunuyoruz. Kaynakların yüzde 1 için harcandığı, halkın yüzde 99’unun yoksulluk ve açlık tehdidi altında olduğu mevcut ekonomik sistemi asla kabul etmiyoruz. Ekonominin demokrasiyle buluştuğu yeni bir ekonomik düzen olan Yeni Yaşam Ekonomisi’ni öneriyoruz. Bu temelde zamlara karşı ilk elden yapılması gereken uygulamaları kamuoyuyla paylaşıyoruz:
* Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildikten sonra yapılan zamlar geri alınmalıdır.
* Temel gıda ve yaşam ihtiyaçları üzerindeki vergiler kaldırılmalıdır.
* Yeniden Değerleme Oranı’nın TÜFE üzerinden hesaplanması sağlanmalıdır. Bu düzenlemenin yanında yurttaşların maaşlarına yapılacak olan zammın yıllık enflasyon oranının 2 katından az olmaması sağlanmalıdır. Asgari ücretlilerde bu oran en az 2,5 kat olacak şekilde düzenlenmelidir.
* Kepenk kapatan esnafın ticaretinden kaynaklı borçlarını kamu üstlenmeli, bu esnafların ticari hayata dönüşü için gerekli destekler sağlanmalıdır. Kamusal hizmetleri sağlayan kurum ve kuruluşlarla ilgili yapılan özelleştirmeler durdurulmalı, özelleştirilen kurumlar halka geri verilmelidir.
* KÖİ projeleriyle inşa edilen köprüler, otoyollar, hastaneler ve diğer tesisler kamulaştırılmalıdır.”
