HDP: Zilan'a HES Yapmak, Tarihi ve Kültürel Saygısızlıktır

Zilan deresi bölgesinin katledilen 15 bin insanın mezartaşı ve kemiklerinin yer aldığı anıtsal bir bölge olduğuna dikkat çeken HDP Van Milletvekili Orhan, bölgede yapılmak istenen HES projesinin durdurulmasını istedi. 
Hidro elektrik santralleri (HES) doğal, tarihi ve kültürel yaşama geri döndürülemez yıkım verirken, Türkiye bu santrallerden vazgeçmiyor. Bu santrallerden biri Van’daki Zilan deresi bölgesinde yapılması planlanan HES. Projeye tepkiler yükselirken Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekili ve Meclis Çevre Komisyonu Üyesi Muazzez Orhan, konuyu Meclis gündemine getirdi. Orhan, HES’le birlikte bölgedeki ekolojik yıkıma dikkat çekmek ve projeye derhal son verilmesi için Meclis Araştırması açılması istedi. Orhan ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na da soru önergesi verdi.
‘BÖLGE TARİHSEL, KÜLTÜREL VE DOĞAL GÜZELLİĞİYLE ANITSALDIR’
Zilan deresi bölgesine yapılmak istene HES’in iktidarın kültürel mirasa ve doğal dengeye bakışını yansıttığını kaydeden Orhan, “Çünkü Zilan bölgesi tarihsel ve kültürel anlamı, geniş coğrafyası ve doğal güzelliğiyle önemli bir alandır. Zilan deresinin bitki örtüsü çeşitliliği ve hayvan popülasyonu gibi maddi değerinin yanında 15 bin insanın katledildiği bir anıtsal değer niteliğindedir. Çünkü bugün bile birçok mezar taşı ve katledilenlerin kemikleri bu bölgede yer almaktadır. Dolayısıyla Zilan deresinde HES yapımı, insanların acılarına bir saygısızlık ve kültürel değerlerine bir saldırı şeklindedir” dedi.
Öte yanda bölgenin flora ve fauna yapısının zarar göreceğini, HES ile birlikte tarım ve hayvancılığın büyük zarara uğrayacağı ve büyük şehirlere göçü tetikleyeceğine dikat çeken Orhan, uzmanların suyun azalmasıyla koruma altında bulunan Vangölü İnci Kefali balığının da ciddi bir şekilde zarar göreceği yönünde uyarılarını hatırlattı.
Bu nedenle bir doğa ve kültür felaketi yaşanmadan HES projesinden vazgeçilmesini isteyen Orhan, Van’da Erciş Zilan deresi bölgesinde yapılan HES inşaatının açığa çıkaracağı tarihi, kültürel ve doğal zararların incelenmesi ve gerekli tedbirlerin alınması amacıyla, maddi ve manevi kayıpların önlenmesi için gerekli tespitlerin ortaya konulabilmesi, gerekli girişimlerin başlatılması ve yasal değişiklik ihtiyaçlarının ortaya çıkarılması amacıyla Meclis Araştırması açılmasını istedi.
HDP Van Milletvekili ve Meclis Çevre Komisyonu Üyesi Muazzez Orhan’ın, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un yanıtlaması üzerine verdiği soru önergesinde öne çıkan sorular ise şöyle:
“- HES yapılarak 1930 yılında 15 bin kişinin katledildiği Zilan Deresi’nin tahrip edilmesinin halkın belleğinde yaratacağı tahribatın düşünülmemesinin sebebi nedir?
– HES İnşaatına başlandığı ve toplu insan kemiklerine ulaşıldığı bilgisine rağmen inşaatın sürdürüldüğü doğru mudur?
– ÇED raporu oluşturulmadan HES projesi için şantiye kurulmaya ve inşaata başlandığı iddiası gerçek midir? Zilan Deresi’nde zengin bitki çeşitliliği ve hayvan popülasyonuna rağmen ciddi sonuçlar doğuran HES için Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu neden gerekli görülmemektedir?
– Söz konusu bölgede yapılan mera hayvancılığı için suyun betona hapsedilmesinin bölge ekonomisi çökerteceği bilinmekte midir? Bu kapsamdaki derelerden su ihtiyacını karşılayan hayvanların yaşam çevresini daraltmanın gerekçeleri nelerdir?”