Kentsel dönüşümün yılan hikayesine döndüğü Fikirtepe’de mahkemeden yeni bir karar çıktı. Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü’ne gönderilen kararda müteahhit artık istediği parselleri kafasına göre birleştiremeyecek.
İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 4’ncü İdari Dava Dairesi kentsel dönüşüm çıkmazının yıllardır yaşandığı Kadıköy’ün Fikirtepe semtinde yaşayanların itirazlarını karara bağladı. Mahkeme, İstanbul Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü’ne 5 ada ve 6 parselde resen tevhid iptal kararlarının uygulanmaya konulmasını gerektiği kararını bildirdi. Buna göre mülk sahibi istemediği müddetçe müteahhit bu alanda iş yapamayacak ve mülkünü zorla elinden alıp kentsel dönüşüme tabi tutamayacak.
‘Mülk sahibi istemezse…’
Kadıköy ilçesine bağlı Fikirtepe, Dumlupınar, Eğitim ve Merdivenköy mahalleleri 2011 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) kararıyla kentsel dönüşüm kapsamına alındı. 100 bin kişiyi etkileyen kentsel dönüşüm kararında birçok kez imar yapısı değişti, binlerce mahalleli yaşadıkları yeri terk etmek zorunda kaldı. Yüzlerce arsa sahibi ise müteahhitlerin yarım bıraktığı dairelerinin tamamlanmasını beklemeye devam ediyor. Daha önce de müteahhitlerin yeni sözleşmeler hazırlayarak mahalleliye imzalatmak istemeleri de birçok kez gündeme geldi.
Gazete Duvar’dan Hacı Bişkin’in haberine göre, İdare mahkemesi şimdi de yeni bir karara imza attı. Çevre Şehircilik Bakanlığı da idare mahkemesinin bu kararını uygulayacağını taraflara bildirdi. Peki bu karar ne anlama geliyor? Resen tevhid, terk, tescil işlemlerinin iptal kararlarının uygulanması gerektiği belirtilen karara göre artık müteahhitler istedikleri projeleri çıkartamayacak.
Fikirtepe Derneği Başkanı Sabır Karakoçoğlu, müteahhitlerin mülk sahiplerinin taşınmazlarını artık zorla ellerinden alamayacaklarını söyledi. Karakoçoğlu şöyle konuştu: “Resen tevhid kararının iptal edildiği parsellerde mülk sahibi istemezse müteahhit artık orada iş yapamayacak. Çünkü müteahhit başkalarına ait parsel ve adaları birleştiriyordu. Buna göre de bir proje uyguluyordu. Yani tek tevhid olunca proje yapılıyordu ve tek tapu ortaya çıkartılıyordu.”
‘Müteahhitler kaçtı, insanlara borç taktı’
Mahallede birçok müteahhitin insanları kandırdığını söyleyen Karakoçoğlu, şunları söyledi: “Bu müteahhitler kaçtı, insanlara borç taktı, sözleşmelere aykırı davrandı. Yeni kararla bütün problemlerin çözüldüğünü söyleyemeyiz. Sözleşmelerin iptal edilmesi gerekiyor. Vatandaş, iptal yoluna gitmiyor. Çünkü hala beklenti içerisinde. Binalarının bitirilmesini ve daire almak istiyor. Bu kararın ardından müteahhitlerin tekrar tek tevhidle inşaat yapma imkanı yok. Vatandaşın artık bunu değerlendirmesi gerekiyor. Herkesin kendi binasını yenilemesini, güçlendirmesini ve bunun da desteklenmesini istiyoruz. Fakat bir sonraki planları nedir bilmiyoruz. Buranın TOKİ’ye verileceği de gündemde. Eğer böyle bir şey olursa insanlar bir araya asla gelemez.”
‘Mahalleli için iyi bir fırsat’
Mahallenin avukatı Hürriyet Azak ise kararın müteahhitlere uyarı mahiyetinde olduğunu söylüyor. Azak şöyle devam etti: “Karar, burada hiçbir inşaat faaliyetinde bulunmayan, vatandaşların en küçük talebini bile reddeden, tüketicinin parasını alan bu müteahhitlerden kurtulma adına ümit verici. Fikirtepeli’ye malını mülkünü yeniden değerlendirme, tapularına konulan ve alım satımı engelleyen inşaat şerhlerinin de kaldırılması fırsatını yarattı.”
Aynı zamanda bir Fikirtepeli olan Azak, “Fikirtepe’de ihtiyaçlara uygun, mülkiyet haklarını gözeten yeni planlar yapmasını istiyoruz” dedi.
İlk kentsel dönüşüm hikayesi: Fikirtepe
İstanbul’un Kadıköy ilçesine bağlı Fikirtepe mahallesi kentsel dönüşümün yapıldığı ilk yer. Daha sonra Merdivenköy, Dumlupınar ve Eğitim mahalleleri de kentsel dönüşüme alındı. 2011 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin kararıyla kentsel dönüşüm kapsamına alınan bu mahallelerde 100 bine yakın insan etkilendi. Binlerce insan yaşadığı mahalleyi terk etmek zorunda kalırken binlerce insan da İstanbul’da yaşayamadığı için burayı terk etmek zorunda kaldı. Kentsel dönüşümün ilk yıllarında sık sık gündemde, ‘Bu mahallede yaşayan yurttaşlara milli piyango vurdu’ haberleri yer aldı. Ancak bu ‘milli piyango’ çoğu kişiye yaramadı.
Kentsel dönüşüm kapsamına alınan mahalleler 60 yapı adasına bölündü, 3 yapı içerisinde tarihi eserler bulunmasından dolayı 57 yapı adasında çalışmalar devam etti. Sadece 7 adada çalışmalar son aşamaya geldi. Zaman ilerledikçe mahallelerde sayısız kez imar planları da değişti. Mahalleli, müteahhitlerin kendilerine zorla sözleşme imzaladıklarını söyleyerek eylem yaptı. Mahalleli bu müteahhitler için, ‘Çantacı, sahtekar’ ifadelerini kullandı.
Dolandırılan oyuncu, konkordato, açılışlar…
Kentsel dönüşüm sürerken mahallede birçok gelişme de yaşandı. Hak sahipleri, Çevre Şehircilik Bakanlığı’nın sözüne rağmen kiralarını alamadı. Zamanla biten binalar da oldu. Yabancı gayrımenkul satışı konusunda uzmanlaşan firmalar, Arapları burayı çekmek için sayısız reklam yaptı. Televizyon, gazete reklamlarında Fikirtepe’de beş yıldızlı otelleri andıran reklamlar haftalarca boy gösterdi. Şirketlere ciddi para yatıran beyaz yakalılar oldu. Ancak para yatırmasına rağmen daire alamayan Araplar da avukatlara başvurarak konuyu mahkemeye taşımıştı.
Mahalledeki bir diğer dolandırıcılık haberi ise basketbol dünyasında yaşandı. 2018 yılında Fenerbahçe Doğuş Erkek Basketbol Takımı oyuncularından Ahmet Düverioğlu, Fikirtepe’de aldığı iki daire nedeniyle mahkemelik oldu. Düverioğlu, 2007’nin mart ayında Selimoğlu İnşaat’ın Brooklyn Life projesinden 140 bin TL peşinat ödeyerek 2 daire satın aldı. Ardından aylık taksitleri ödemeye başlayan ünlü basketbolcu, toplam 450 bin TL ödeme yaptı. Ancak proje temel aşamasında kaldı. Ekonomik sıkıntılar yaşayan Selimoğlu İnşaat Pana Yapı ile ortak olsa da inşaatta bir ilerleme olmadı. Taksitleri ödemeye devam eden Düverioğlu, avukatları aracılığıyla tüketici mahkemesine başvurdu. Binin üzerindeki mahalleli ise daire alamadıkları için aylarca eylem başlatmıştı.
Mülk sahiplerinin yaptıkları itiraz sonucunda sadece beş yıl içerisinde mahallelerde beş kez imar yapıları değişti. Mahalleli bireysel mülkiyet hakları için yıllarca mahkeme mahkeme gezmek zorunda kaldı.
Ekonomik sorunların baş göstermesi en çok inşaat sektörünü vurdu. Sözleşme imzalatan firmaların daha sonra iflas ettiklerini söyleyerek konkordatoya başvurması da mahallede yaşanan gelişmelerden biri oldu. 2018 yılında mahallede çalışan Emay ve Nuhoğlu konkordato isteyen firmalar olmuştu. Bu sürede yaşanan en önemli gelişmelerden biri de Fikirtepe’de başlamadan biten projelerin mimarı olan Kurtlar Vadisi’nin yapımcısı Raci Şaşmaz’ın da arasında bulunduğu 13 kişi, ‘tacir veya şirket yöneticileri ile kooperatif yöneticilerinin dolandırıcılığı’ suçundan iddianame hazırlanması oldu. Pana ve Selimoğlu inşaat firmasının ortak ve yöneticilerinin davası da sürüyor. Bu firmalarla anlaşan mülk sahipleri ise şimdi haklarını arıyor.
2017’de bir kez daha kentsel dönüşüm töreni yapıldı
İktidarın yıllar önce büyük canlı yayınlarda startını verdiği kentsel dönüşüm projeleri sık sık gündeme gelirken 2017 yılında da yeni bir açılış yapıldı. Dönemin başbakanı Binali Yıldırım, tıkanmış projeleri hızlandırmak için mahallede açılış gerçekleştirdi. Yıldırım’la birlikte dönemin Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki de oradaydı. İkili yaptığı konuşmada projeleri överken kentsel dönüşümün Türkiye’ye örnek olacağını belirtmişti. Ancak aradan yıllar geçse de durum böyle olmadı. Hala mahallede evlerini alamayan, yarım kalan projeler var.
