TMMOB, dört kişilik bir hanenin doğalgaz, elektrik, su ve internet faturasının asgari ücretin dörtte birine denk geldiğini belirtti, işsizlerin faturalarının bütçeden ödenmesini talep etti.
Türkiye’de Covid–19 salgınının da etkisiyle işsizlik arttı, küçük esnaf pandemi tedbirleri kapsamında işyerlerini kapatmak durumunda kaldı. Bu dönemde yurttaşlar geçim mücadelesi verirken 2021 yılının ilk günlerinde doğalgaz ve elektriğe gelen zamlar cep yakan faturalara dönüştü.
Gazete Duvar’da yer alan habere göre, ocak ayında elektrik tarifelerinde tüm tüketici grupları için vergi ve fonlar dâhil yaklaşık yüzde 6 zam yapılırken, doğalgazda konut, ticarethane, sanayi ve elektrik üretim santralleri abone gruplarında zam oranı yüzde 1 olarak belirlendi.
Doğalgaza, elektriğe gelen zamlar asgari ücretteki gelir artışını geçti
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu Başkanı Oğuz Türkyılmaz, zamlarla birlikte Ankara ve İstanbul’da dört kişilik bir hanenin doğalgaz, elektrik, su ve internet faturasına ödediği toplam miktarın asgari ücretin dörtte birine, asgari ücretin altında maaş alan çalışan ve emekliler için de 3’te birine denk geldiğini kaydetti.
Türkyılmaz, son yıllarda doğalgaza, elektriğe ve Özel İletişim Vergisi’ne gelen zamların asgari ücretteki gelir artışını geçtiğini ifade ederek şunları söyledi:
“Bu yılın başında gelen zamlar yurttaşların bütçelerinde elektrik ve doğal gaz için ayırdıkları gideri artırdı. 2019 Ocak-2021 Ocak aylarındaki resmi enflasyon oranı yüzde 26,8 oldu. Konutlar ve elektrik fiyat artışı resmi enflasyondan yüzde 80,5 daha fazla. Ankara ve İstanbul’da ise yüzde 43 ila 59 arasında resmi enflasyondan daha yüksek. Doğalgaza yapılan son yüzde 1’lik zam ile birlikte tüketiciler için yüzde 43,5 artış geldi.”
Pandemi döneminde işsiz kalan yurttaşın faturalarını kamu karşılasın
10 milyonun üzerinde kişinin işsiz olduğunu hatırlatan Türkyılmaz, şu önerilerde bulundu:
“Pandemi döneminde işsiz kalanları, işyeri kapatılan esnafı, ücretsiz izne çıkarılan yurttaşları da düşünürsek zamlarla birlikte halk açısından son derece olumsuz bir tablo ortaya çıkıyor. İnsanlar şu anda faturalarını ödeyemiyor. Şimdi bir düzenleme getirilerek 65 yaş ve üzeri insanların abone olduğu konutlarda önceden bir fatura ödenmediğinde doğal gaz kesiliyordu, şimdi buna üç hak verildi. Buna ek olarak özellikle pandemi döneminde işsiz kalan, işyeri kapatılan yurttaşların doğalgaz, elektrik ve internet faturaları kamu bütçesinden karşılanmalı. Bu halk bu yükün altından kalkamıyor.”
Vatandaş şikâyet etmek yerine doğalgaz kullanmamayı tercih ediyor
Öte yandan, Türk-İş, 2021 Ocak ayında dört kişilik ailenin açlık sınırını 2 bin 652, yoksulluk sınırını ise 8 bin 638 lira olarak açıkladı. Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar, Türk-İş’in açıkladığı rakamlar dikkate alınarak asgari ücretin altında geliri olan hanelere enerji yardımı yapılması gerektiği görüşünde.
Türkiye’de 20 milyon dolayında yurttaşın açlık sınırının altında yaşadığına dikkat çekerek, doğalgaza, elektriğe gelen zamlarla birlikte tüketicinin “geçinmeye” gücünün kalmadığını belirten Çakar şunları söyledi:
“Son zamlarla birlikte tüketici çok büyük sıkıntıya girdi. Özellikle pandeminin de etkisiyle bu yoksullukta, bu işsizlikte milyonlarca kişi doğal gazı ya kısıyor, ya da tamamen kapatıyor. Bu dönemde en az 20 milyon dolayında insan ısınamıyor. Milyonlarca yurttaşın evine sağlıklı gıda giremezken şimdi de doğalgaz giremiyor. Vatandaş artık bu zamları kanıksadı; şikâyet etmek yerine doğalgaz kullanmamayı tercih ediyor. Bu durum Cumhuriyet tarihinin yoksulluk konusunda en karanlık dönemidir. Bu kapsamda asgari ücretin altında geliri olan vatandaşların doğalgaz, elektrik giderleri devlet tarafından karşılanmalı.”
Elektrik faturası çok gelmesin diye kış aylarında buzdolabının fişini çekiyorum
Zamların yanı sıra Covid–19 salgını döneminde zor durumda kalan vatandaş, geçinebilmek için farklı tedbirler alıyor. İstanbul’da asgari ücretin altında 2 bin 500 TL’ye çalıştığını söyleyen bir yurttaş, yaşadıklarını şöyle anlatıyor:
“Bu süreçte işsiz kalmadığıma dua ediyorum. Yani ağlanacak halimize gülüyoruz bir nevi. Malum İstanbul gibi bir yerde bu ücretle geçinmek neredeyse imkânsız; ancak gıda harcamalarından, sosyal yaşamdan kısıyorum. Mesela elektrik faturası çok gelmesin diye kış aylarında buzdolabının fişini çekiyorum. Hava soğuk, doğalgaz da tek odada en düşük ayarda çalıştığı için yiyecekler pek bozulmuyor. Böyle tedbirlerle hayatı kolaylaştırmaya çalışıyorum. Ona rağmen geçtiğimiz ay elektrik 150 lira, doğalgaz da 178 lira geldi.”
