Etiyopya’nın en büyük etnik azınlığının sesi olarak bilinen devrimci sanatçı Hachalu Hundessa’nın öldürülmesi sonrası başlayan kitlesel protestolarda 50 protestocunun öldürüldüğü bildirildi. Muhalif siyasetçilerinden Jawar Mohammed gözaltına alındı.
Devrimci sanatçı ve aktivist Hachalu Hundessa’nın 29 Haziran’da Etiyopya başkenti Addis Ababa’da araba sürerken silahla vurularak öldürülmesi sonrası, başkentte binlerce kişi protestolara başladı. Protestolar kısa sürede başka kentlere de yayıldı. Hundessa’nın cenazesi başkentin batısındaki yerli Ambo kasabasına gömülmek üzere götürülmek isterken, protestocular cenazenin götürülmesine izin vermedi. Bunun üzerine Oromo halkı ile birlikte eylemlere katılan muhalif siyasetçi ve aktivist Jawar Mohammed ve 34 protestocu, cenazeyi alarak başkente geri götürmeye çalışmaları üzerine gözaltına alındı.
Etiyopya’nın en büyük etnik grup olan Oromo’ların önceki hükümetler tarafından siyasi olarak marjinalleştirildiğini savunan ve kendisi de bir Oromo olan reformcu Başbakan Abiy Ahmed’i destekleyen muhalif siyasetçi Mohammed’in gözaltına alındığına dair ilk açıklama federal polisten geldi. Federal polis komiseri Endeshaw Tassew, “Jawar Muhammed dahil otuz beş kişi gözaltına alındı. Güvenlik güçleri, Jawar Mohammed’in arabasında sekiz Kalaşnikof, beş tabanca ve dokuz radyo vericisi buldu” açıklamasını yaptı.
Devrimci halk sanatçısı Hundessa kimdir?
Ölümünün ardından faillerin bulunması için kitlesel protestoların devam ettiği 34 yaşındaki devrimci sanatçı bir süredir ölüm tehditleri aldığını söylemişti. Eski bir politik tutsak olan müzisyen daha önce protestolara katıldığı için 17 yaşındayken tutuklanarak 5 yıl cezaevinde kalmıştı. Hapishaneden çıktıktan sonra güvenliği için yurtdışına gitmesi yönünde desteklenen sanatçı, ülkesinde kalmayı tercih etmiş ve mücadele şarkıları ile Oromo halkı için bir direniş sembolü haline gelmişti.
Şarkıları ile Etiyopya’nın en büyük ‘azınlığı’ olan Oromo halkının gördüğü baskıyı anlatan ve Oromo halklının haklarını savunan Hundessa’nın şarkıları 2018’de bir önceki Etiyopya başbakanının devrilmesi ile sonuçlanan protesto dalgalarında marş olarak kitleler tarafından söyleniyordu. Hundessa en ünlü şarkılarından birinde “Yardımın dışarıdan gelmesini beklemeyin, bu hiçbir zaman gerçekleşmeyecek bir rüya. Ayağa kalkın, atınızı hazır edin ve savaşın, sarayı devirecek olan sizsiniz” diyordu.
Protestolarda neler oluyor?
Müzisyenin ölümü sonrası baş gösteren protestolara binlerce kişi katılırken Oromo halkının protestoların öncüsü konumunda olduğu bildiriliyor. Oromo halkının yaşadığı bölge olarak bilinen Oromia Bölgesel Yönetim Sözcüsü Getachew Balcha, binlerce kişinin katıldığı protestolarda 50 kişinin öldürüldüğünü açıkladı. Ülkenin doğu kenti Chiro’da bir yerel hastane doktoru BBC’ye verdiği demeçte, protestolar sırasında iki kişinin vurularak öldürüldüğü bilgisini verdi. Doğu Harar şehrinde, protestocular Etiyopya’nın son imparatoru Haile Selassie’nin babası olan kraliyet prensinin heykelini devirdi.
Oromo halkı neden ayakta?
Direniş hareketlerinin öncüsü konumundaki Oromolar, Hundessa için adalet talebiyle yine kitlesel olarak protesto gösterileri düzenliyor. Etiyopya nüfusunun yüzde 35’ini oluşturan Oromolar, uzun zamandır ezildiklerini ve haklarının yok sayıldığını ifade ederek 2016 yılında baskıcı hükümete karşı da sokaklara dökülmüştü. Oromo halkı 2017 yılında hükümetin istifa etmesi talebiyle kitlesel protestolarına devam etmişti. Koalisyon hükümetinin Başbakan Hailemariam Desalegn’in devrilmesi ile sonuçlanan protestolar sonrası Abiy Ahmed başbakan koltuğuna oturdu. Yeni Başbakan Abiy, 2019’da öncelikle uzun süredir Etiyopya ile çatışma halinde olan Eritre ile barış yaptığı için Nobel Barış Ödülü’nü kazandı.
