Rusya’nın Ukrayna’ya dönük askeri harekatında Devlet Başkanı Putin’in “denazifikasyon” iddiası fazlaca tartışıldı.
Bir kısım yazar, Ukrayna’da Nazifikasyon olmadığı konusunda hala ısrar etmekte. Ya da Putin’in denazifikasyon söyleminin hamasi olduğu iddia edilmekte.
Bunları kimisi bilmemezlikten, kimisi de hakikati çarpıtma amaçlı söylüyor. Fakat ülkenin Yahudi azınlığı, yıllardır ülkedeki Nazifikasyon sürecini bas bas bağırarak anlatıyor
Halihazırda Mariupol’de çetin bir savaş var. Bu kentin Azak Taburu tarafından karargaha çevrildiğini epeydir Batı basını da söylüyordu.
Maydan’dan Azak Taburu ve türevi onlarca grup ülkenin çeşitli bölgelerinde çeteleşerek yağma, tecavüz, işkence ve cinayet gibi çok sayıda suça karıştı. Bu suçlara rağmen hepsi, 12 Kasım 2014’te İçişleri Bakanı Arsen Avakov tarafından yasal statüye kavuşturularak “gönüllü taburlar” adı altında suç faaliyetlerini sürdürdü.
Bahsi geçen grupların başlıcaları şöyle:
Tornado Taburu
Maydan’dan sonraki gazeteci cinayetlerinde adı geçen Tornado Taburu, hakkındaki suçlamaları takiben 2015’in ortalarında dağıtıldı. Faaliyeti alanı Lugansk bölgesiydi.
2014’ün eylül ayında kuruldu. İlk mensupları, yağmacılık nedeniyle dağıtılan eski Şahtersk Taburu milisleriydi. Taburun ilk etapta istihbarat ve sabotaj faaliyetlerinde kullanılması planlanıyordu.
2015’in mart ayında Ukrayna Askeri Savcılığı, Tornado Taburu mensuplarına tecavüz, cinayet ve organize suç örgütü kurmak suçlamalarıyla işlem başlattı. 17 Haziran’da polis birimleri taburun 8 mensubunu ve sabıka kaydı olan ve o sırada Dnipropetrovsk hastanesinde tedavi gören tabur komutanı Ruslan Onişçenko’yu gözaltına aldı. Onişçenko, eski polis amiriydi.
Savcılığın hazırladığı iddianameye göre tabur mensupları, yalnızca mart ayının son 2 haftasında toplam 10 kişiyi kaçırarak ağır işkencelerden geçirdi. 8 Haziran’da İçişleri Bakanı Arsen Avakov, taburun dağıtılması talimatını verdi.
Avakov’un talimatına karşılık tabur mensupları, Severodonetsk’teki bir okulu karargaha çevirip burada barikat oluşturdular. Kolluk güçleriyle girdikleri çatışma, can kaybı olmadan sona erdi.
Avakov, yaşananların ardından Facebook hesabından yaptığı açıklamada, suça karışmayan Tornado mensuplarının idari soruşturmadan geçtikten sonra silahlı kuvvetlerde hizmet vermeye devam edeceklerini yazdı:
“Tornado mensupları, görevini namusuyla yerine getiren kıymetli savaşçılardır. İlovaysk’ya görenlerini kahramanca yapanlar, profesyonel bir incelemeden ve farklı bir birime kaydolduktan sonra hizmetlerin sürdürecekler”.
Azak Taburu
Bugün var olan en faal neo-Nazi grup. Azak Taburu, 2014’ün mayıs ayında Mariupol’de kuruldu. Neo-Nazi kimliğini hiçbir zaman gizlemeyen taburun elemanlarından “küçük kara adamlar” diye bahsediliyor.
Örgüt bünyesinde çok sayıda yabancı savaşçı mevcut. Bunlar arasında İsveç, İtalya, Fransa, Kanada, Belarus ve Rusya vatandaşları var. Taburun kurucusu, Sosyal-Milliyetçi Kongre ve Ukrayna Vatanseverleri adlı parlamento fraksiyonlarının başında olan Andrey Biletskiy. “Beyaz şef” lakabıyla anılıyor. Biletskiy’in paramilitarizm kariyeri epey köklü. 2002’de Harkov’da “Trizub” adındaki neo-Nazi örgüte liderlik ederek işe atıldı.
Biletskiy, 2011 yılında Boryspol kentindeki Lenin heykelini havaya uçurma planında yer aldığı suçlamasıyla tutuklandı. 2014 Maydan darbesini takiben ortaklarıyla beraber cezaevinden salıverildi.
Biletsky, Ukrayna ulusunun vazifesinin “beyaz ırkın, Samilerin başını çektiği aşağı ırklara karşı haçlı seferine liderlik etmek” olduğunu iddia ediyor. Ayrıca, nasyonal sosyalizmin “Ukrayna’nın tüm kadim Aryan değerlerini” uyandıracağını öne sürüyor.
Azak Taburu, İçişleri Bakanlığı’na Ulusal Muhafızlar bünyesinde faaliyet gösteriyor. Bu yüzden bir süre Batı’dan gelen silah yardımlarına doğrudan erişiyordu. Fakat ABD, 2015’te Azak elemanlarına yönelik eğitim ve silah desteğini yasaklama kararı aldı.
Azak Taburu, 2014’ün ağustos ayına kadar finansmanını o sırada Dinyeper Valisi olan Yahudi oligark İgor Kolomoyskiy’den aldı.
Finansmanın sonlandığını, 2 Ağustos 2014’te Vali Yardımcısı Boris Filatov duyurdu. Filatov, Facebook’tan yaptığı açıklamada söz konusu kararı, Azak’ın komutan yardımcısı İgor Mosayçuk’un “radikal açıklamalar” nedeniyle aldıklarını belirtti.
Daha sonra Mosayçuk, örgütten ayrıldı ve finansman tekrar sağlanmaya başladı. Bunun yanı sıra Azak Taburu; İçişleri Bakanlığı, hayır kurumları, gönüllüler ve diğer bir dizi oligarktan da para ve silah desteği alıyor.
İlgili içerik: Neo-Nazi cihadizminin ana arteri olarak Ukrayna: Azak Taburu ve İntermaryum
Aydar Taburu
İşkence, adam kaçırma ve cinayet gibi çok sayıda suça karıştığı belgeli olan Aydar Taburu ya da 24. özel harekat müfrezesi, geçen haftalarda eski komutanı Maksim Marçenko’nun Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy tarafından Odessa’ya vali olarak atanmasıyla yeniden konuşulmaya başlamıştı.
Aydar’ın kurucusu ve ilk komutanı Sergey Melniçuk, bir süre Verhovna Rada’da milletvekiliydi.
Aydar Taburu elemanları, Maydan’da silahlarla donanmış ve barikatları korumakla görevlendirilmiş olan öz savunma grubuna öncülük etti. Mayıs 2015’te Ukrayna Başsavcılığı, organize bir suç örgütü kurduğu şüphesiyle Melniçuk’un milletvekili dokunulmazlığının kaldırılmasını talep etti.
Savcılığın sözünü ettiği suç örgütünün Aydar Taburu olduğuna şüphe yoktu. İddiaya göre Melniçuk, elemanlarının topladığı 365 bin grivna rüşvetle kurtuldu. Örgütün başında Kasım 2014’ten beri Yevgeniy Ptaşnik bulunuyor.
Aydar, kurulduğundan ber Lugansk Halk Cumhuriyeti yakınındaki yerleşimlerde konuşlu. Kiev’le arasındaki ilişki sürekli krizlere girdi. 2014 haziran ayında dönemin Savunma Bakanı Mihail Koval, taburun eylemlerinin Terörle Mücadele Operasyonu liderliği tarafından onaylanmadığını duyurdu.
Tabur, örgüt içi hesaplaşmalarla tanınıyor. Örgüt mensupları sürekli olarak birbirlerini yağmacılık ve kara para aklamakla suçladılar. Örgütün bilindik suçları arasında savaş esirlerine ağır işkence de var. Melniçuk, 2015’in ocak ayında taburun dağıtıldığını bildirdi ve ertesi gün Ukrayna ordusu, tabura karşı harekat başlattı.
Aydar mensupları o gün Kiev’de Savunma Bakanlığı binasına saldırdı ve ordunun taburu hedef almaya son vermesini talep etti. Bu hadisenin ardından tabur, savaş birimi olarak varlığını sona erdirdi.
Tabur, finansmanını bağışlar ve çeşitli hayır kurumlarından alıyordu. Kolomoyskiy’in beslediği gruplar arasındaydı; Kolomoyskiy, Aydar’a mali yardımı Fond oboroniy Krayniy adında bir paravan vakıfla sağlıyordu.
Praviy Sektor
Biletskiy’in kurduğu Trizub’un eski kıdemli üyelerinden Dmitriy Yaroş tarafından kuruldu. Yaroş, geçen aylarda Ukrayna Genelkurmay Başkanı’nın başdanışmanı olarak atandı ve bir dönem Rada’da milletvekilliği de yapmıştı.
Praviy Sektor, Maydan protestoları sırasında ortaya çıktı. Aralık 2013’te kurulan grup, 2014’ün temmuz ayında Donbass’ta savaşmak üzere kendi paramiliter kanadı “Ukrayna gönüllü birliği”ni oluşturdu.
Yaroş, ilk başlarda Avakov’un yasal statü teklifini, “yaptıkları işlerin gönüllülük esasına dayandığı” gerekçesiyle geri çevirmişti.
Maydan’da ve sonrasında en çok adı duyulan örgütlerden biri. Kiev’de Onur Yürüyüşlerine dönük saldırılarıyla biliniyor.
Azak ve Aydar gibi Praviy Sektor’un da ana bağışçısı bir dönem Kolomoyskiy’di.
Dinyeper-1 Taburu
Eski milletvekili ve oligark Yuriy Bereza tarafından kuruldu. Yine Ukrayna İçişleri Bakanlığı’na bağlanan ve Kolomoyskiy’den finansman desteği alan gruplar arasında.
Tabur, 2014’ün nisan ayında Dinyeper’de kuruldu. Donbass’ta savaşan ilk gönüllü gruplardan biri ve ilk etapta 5 bin elemanı vardı. 23 Eylül’de Dinyeper-1 Taburu adını aldı ve halihazırda hem ordu hem de polis birimleriyle ortak çalışıyor.
Donbass Taburu
“Semyon Semençenko” lakaplı Konstantin Grişin tarafından 2014’ün ninsan ayınrda kuruldu. Grişin, 2014 Maydan protestolarında aktifti ve bir dönem Rada milletvekilliği yaptı.
Tabur, ilk olarak Donbass’ta, Donetsk halk cumhuriyetine bağlı ve İgor Bezler’in komuta ettiği Vostok Taburu’yla şiddetli çatışmalara girdi. 2014’ün ağustos ayında İlovaysk savaşında yer aldılar.
Ocak 2015’te tabura bağlı 46. özel harekat birliği Savunma Bakanlığı’na bağlandı. Finansörlerini başında yine Kolomoyskiy geliyor; taburun sponsorlarından biri de Nazi işbirlikçisi Ukrayna Milliyetçileri (OUN) liderlerinden Mikola Lebed’in yeğeni Mark Paslavskiy’di.
Pavlavskiy, ABD’de yatırım bankası işletiyordu ve 10 yıl boyunca da Amerikan ordusunda görev yaptı. 19 Ağustos 2014’te Ukrayna’ya Donbass’ta savaşmak üzere gelen Pavlavksiy, 2014’ün ağustos ayında İlovaysk yakınlarında girdiği bir çatışmada öldü.
Meryem Ana Taburu
Grubu kuran “kendisine el bombası efişinadosu” diyen Dmitriy Korçinskiy adında bir “aktivist”. Korçinskiy, ayrıca aşırıs sağcı “Bratstvo” [Kardeşlik] partisinin de kurucusuydu. Taburun faaliyet alanı Mariupol kentiydi.
Korçinskiy, taburun halktan gelen bağışlarla finanse edildiğini iddia ediyor. 2015’te Odessa belediye başkan yardımcısı, tabura 3 ton kumanya, Amerikan postalları, battaniyeler, askeri üniformalar, Kevlar miğferleri ve bir kamyon bağışlamıştı.
Korçinskiy, neo-Nazi Radikal Parti lideri Oleg Lyaşko’dan para almakla da suçlanmıştı.
2014’ün eylül ayında kurulan Meryem Ana Taburu’ndan eski Şahtersk ve Azak taburu milislerinin yanı sıra Bratstvo mensupları da yer alıyor.
Korçinskiy, örgütü kurmaktaki maksadını bir tür “Hristiyan Talibanı kurmak” olarak açıklıyor.
Ukrayna Milliyetçileri Örgütü (OUN)
2014’ün bahar aylarında Azak Taburu’na bağlı olarak çalışıyordu. “Azov-2” adında ayrı bir tabur kurma planları vardı. Ancak Ukrayna devletine resmi olarak kayıt yaptırmayı başaramayan OUN liderliği, Praviy Sektor’un gönüllü birliklerine katılmaya karar verdi.
Ağustos 2014’te OUN, Praviy Sektor’den ayrılarak kendi birliğini kurdu.
Teni Taburu
Aleksandr Gladkiy takma adlı, pek meşhur olmayan biri tarafından kuruldu. Sonrasında Dinyeper-1 Taburu’na katıldı. Gladkiy’in kim olduğu tam olarak bilinmiyor; sadece savaştan önce şirketlerde güvenlikçi olarak çalıştığını söylüyor.
Kasım 2014’ten beri Donetsk ve Lugansk bölgelerinde çatışmalara katılan grup, sabotajlarıyla meşhur. Gladkiy’e göre taburu, 600 Rus subayını öldürdü.
Teni, 2014’ün aralık ayında Donetsk Halk Cumhuriyeti lider Aleksandr Zaharçenko’ya yönelik suikast girişimini üstlenmişti.
