Kürtaj, 27 Mayıs 1983’ten bu yana Nüfus Planlaması Kanunu’nun 5. ve 6. maddelerince, hamileliğin 10. haftasına gebenin rızasına ve kadının sağlığı açısından tıbbi sakınca olmamasına bağlı olarak yasal. İsteğe bağlı kürtaj hakkı Türkiye’de kanun ile güvence altına alınmış olsa da uygulamada kadınlar çeşitli engellemelerle karşılaşabiliyor.
Diyarbakır’da da çeşitli engellemelere maruz kalan kadınlar için durum Türkiye’nin diğer illerinden farklı değil. Diyarbakır SES Şube Eşbaşkanı Yıldız Ok Orak ise bu uygulamaların kadınları hijyenik ve sağlıklı olmayan kürtaj yollarına yönlendirdiğini belirtti.
İlgili tüzükte kadın hastalıkları ve doğum uzmanlarının mesleklerini uyguladığı her hastanede gerekli teçhizatlar bulunduğu için gebelik işlemine son verilebilir. Diyarbakır’da da bu işlemi güvenli ve ücretsiz koşullarda gerçekleştirebilecek 11 kamu hastanesi bulunmakta. Bu hastanelerden biri Diyarbakır merkezde, 10’u da ilçelere bağlı hastanelerin kadın doğum birimi olarak hizmet veriyor.
“Doktorumuz öyle bir günahın altına girmeyecektir”
Gazete Duvar’dan Evrim Deniz’in telefonla ulaştığı ve ‘isteğe bağlı kürtaj’ işlemine dair bilgi aldığımız kamu hastaneleri, doktorları ve veznedarları farklı gerekçeler ile kürtaj yapmadıklarını belirttiler.
Kamu hastaneleri yetkililerinden 9’u kürtajın yasak olduğunu dile getirirken 2’si ise ancak kişinin evli olması ve gebeliğin sağlık açısından risk oluşturması durumunda babanın da rızası alınarak kürtaj yapacaklarını belirtti.
“İsteğe bağlı kürtaj yapıyor musunuz?” sorusuna 11 hastanenin 9’unda erkek , 2’sinde ise kadın veznedar cevap verdi. Veznedarların cevapları “Yasak” ve “Hastanede böyle bir şey yapmıyoruz” oldu. 3 kadın doğum hastalıkları uzmanı sekreterinin 2’si, “Gebelik riskli değilse doktorumuz kürtaj yapmayacaktır” cevabını verdi. 3’üncü sekreter ise “Doktorumuz böyle bir günahın ve sorumluluğun altına girmeyecektir” cevabını verdi.
Resmi nikahlı eşinin onayı olmadan kürtaj yapılmıyor
Diyarbakır SES Şube Eşbaşkanı Yıldız Ok Orak ise Diyarbakır’da bulunan özel hastanelerin de yasal prosedüre uymadığını belirterek şunları söyledi:
“Sizin telefonunuzun ardından birçok hastaneyi aradım. Ve hepsinden ‘Resmi nikahlı eşinin onayı olmadan kürtaj yapmıyoruz’ cevabını aldım. Kişi evli değilse isteğe bağlı kürtaj yapmadıklarını dile getirdiler. Bu yasal düzenlemenin dışında tamamen fiili bir uygulama. Bazı hastaneler de gebe için riskli bir durum varsa 15-20 bin TL arasında fiyat verirken isteğe bağlı gebeliğin 30 bin TL ve üstü fiyatlandırmaya tabi olduğunu belirttiler.”
“Fiyatlar kadınları merdiven altı kürtaja yönlendiriyor”
Özel hastanelerdeki fiyatların yapılacak işlemler ile artacağının altını çizen Orak, “Bu uygulama kadının kendi bedeni için karar verme özgürlüğünü elinden alan, bir erkeğe mecbur bırakan, belki bu yüzden merdiven altı yerlerde hayatını tehlikeye sokan bir uygulama. Maliyetinin bu kadar yüksek olması da ayrıca büyük bir problem ve kadınları başka yollar aramaya itiyor” diye konuştu.
Özel hastanelerdeki fahiş fiyatlar nedeniyle gebe kadınların tehlikeli yollara itildiğini belirten Orak, “Ekonomik koşullardan ya da hastanelerin bu işlemi yapmayışından kadınlar merdiven altı, hijyenik olmayan yerlere gitmek zorunda bırakılıyor. Kadının sağlığını hatta hayatını riske atıyor bu durum. İşlemin steril alanda yapılması, sonraki süreçte kanama açısından takibi gerekir, hastane ortamında bile kanama, enfeksiyon gibi durumlarla karşılaşıyoruz. Bir an önce kamu hastaneleri kürtajı yasa da olduğu gibi uygulanmalı.”
Ne yapmalı?
Sık sık kürtaja yönelik engellemeler ile karşılaşan kadınlar için Kadının İnsan Hakları Derneği ise geçtiğimiz günlerde kamu hastanesinde isteğe bağlı kürtaj yaptırmak isteyen kadınlar için bir rehber yayınladı.
Rehberde kürtajı çeşitli sebeplerle engelleyen hastaneler için izlenecek adımlar şöyle sıralandı:
“Kürtaj yasal hakkınızdır. 10 hafta içerisindeki gebeliğinizi isteğe bağlı olarak, herhangi bir gerekçe göstermeden sonlandırabilirsiniz. Size aksi yönde bilgi verilmesi halinde bu bilgiyi yazılı olarak vermelerini talep edebilir, yazılı bilgi verilmesinin reddedilmesi halinde size söylenen yanlış bilgiyi yazdığınız ve hastaneden konu hakkında açıklama istediğiniz dilekçeyi hastaneye, İl Sağlık Müdürlüklerine ve CİMER’e gönderebilirsiniz. Bu süreçte gebeliğinizin ilerlemesi durumunda destek almak için kadın örgütlerine ulaşabilirsiniz.”
