Filistinlilerin 17 yıllık iç bölünmesini sonlandırma hedefiyle Çin’in başkenti Pekin’de bir araya gelen Hamas ve El Fetih temsilcilerinin, ulusal uzlaşı görüşmelerinde anlaşmaya vardığı duyuruldu.
Çin devlet medyasında Salı günü yer alan haberlere göre, Hamas ve El Fetih, yıllardır süren anlaşmazlığı sona erdirmek için Pekin’de bir deklarasyon imzaladı. Bu adım, taraflar arasındaki derin bölünmeyi çözmeye yönelik bir adım olarak değerlendiriliyor.
Salı günü düzenlenen bir basın toplantısında Hamas delegasyonu temsilcisi Musa Abu Marzook, “barış sürecini” tamamlayacak bir anlaşmanın imzalandığını belirtti.
“Tarif edilemez bir dönüm noktasındayız. Halkımız mücadelelerine devam ediyor.”
İki grup, Çin devlet televizyonu CCTV’ye göre, “bölünmeyi sona erdirmeyi ve Filistin’in birliğini güçlendirmeyi” hedefleyen Pekin Deklarasyonu’nu imzaladı.
Çin TV ağı CGTN’den sosyal medya platformu Weibo’da yapılan bir gönderiye göre, iki rakip Filistinli grup ve 12 diğer siyasi hareketin, geçtiğimiz pazar günü başlayan görüşmeleri tamamlayarak Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ile bir araya geldi.
Çin, İsrail-Filistin çatışmasında geleneksel diplomatik arabuluculardan biri değil ve Gazze’deki mevcut savaşı sona erdirmek için yapılan çabalara doğrudan katılmadı.
Çin’in arabuluculuğunda imzalanan deklarasyon, tarafları birleştirmeyi amaçlayan bir dizi görüşmenin sonucunda geldi.
Daha önceki başarısız deklarasyonlar, Çin’in arabuluculuğundaki müzakerelerin gerçekten bir çözüme yol açıp açmayacağı konusunda şüphelere yol açmıştı.
Ateşkes sonrasına belirsizlik hakim
Bu gelişme, İsrail ve Hamas’ın, dokuz aydır süren savaşı sona erdirmeyi ve Hamas tarafından tutulan onlarca İsrailli yerleşimciyi serbest bırakmayı amaçlayan uluslararası destekli bir ateşkes önerisini değerlendirdiği bir dönemde geldi. Ancak bir anlaşma imzalanması durumunda dahi, savaş sonrasında Gazze’nin nasıl şekilleneceği belirsizliğini koruyor. Zira İsrail, Hamas’ın Gazze’yi yönetmede herhangi bir rol üstlenmesine şiddetle karşı çıkıyor.
Gazze’de geçtiğimiz Ekim ayında saldırıların başlamasından bu yana, Hamas yetkilileri, partinin Gazze’yi yönetmeye dönmek istemediğini belirtti ve çeşitli Filistinli siyasi hareketler tarafından üzerinde anlaşılacak bir teknokrat hükümetinin kurulmasını talep etti. Bu hükümet, Gazze ve Batı Şeria’da seçimler için hazırlık yapacak ve birleşik bir hükümetin oluşturulmasını amaçlayacak.
Pekin’deki son görüşmelerin ardından yayınlanan ortak bir bildiri, hükümetin nasıl veya ne zaman kurulacağına dair ayrıntı vermeyerek, bunun sadece “fraksiyonlar arasında bir anlaşma” ile mümkün olacağını belirtti.
Hamas ve El Fetih, 2007’de Hamas’ın Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın El Fetih’e bağlı güçleri Gazze’den zorla çıkarmasından bu yana rakipti.
Abbas’ın başkanlığındaki El Fetih ağırlıklı Filistin Yönetimi, işgal altındaki Batı Şeria’nın bir kısmını kontrol ediyor.
2006 yılında Hamas, genel seçimleri kazandıktan sonra, birlik hükümeti kurmak için Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas ile müzakerelere başladı. İki taraf, Hamas’ı da içerecek şekilde bir birlik hükümeti altında, Filistin Yönetimi’nin 1993’te İsrail ile yaptığı barış anlaşmalarına “saygı gösterecekleri” konusunda anlaşmaya vardı. Ancak İsrail ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD), birlik hükümetini tanımayı reddetti ve ekonomik yaptırımlar uyguladı.
Hükümet, Hamas ve Abbas’ın El Fetih grubunun arasındaki çatışmaların ardından hızla çöktü ve 2007’de Hamas’ın Gazze’nin kontrolünü ele geçirmesiyle sona erdi. El Fetih bölgeden tamamen çıkarıldı.
Batı Şeria’da da benzer bir süreç yaşandı. El Fetih destekli savaşçılar, Hamas yanlısı silahlı kişileri bölgeden çıkardı.
O zamandan bu yana El Fetih, Batı Şeria’daki Filistin Ulusal Yönetimi’nin kontrolünü elinde bulundurmakta ve ayrıca bölgedeki Filistin mülteci kamplarını yönetiyor.
Ayrılığın giderilmesine yönelik belirli aralıklarla tekrarlanan girişimler, fraksiyonların güç mücadelesi ve Batı’nın, Hamas’ı açıkça terör örgütü olarak tanımayan herhangi bir hükümeti kabul etmeyi reddetmesi nedeniyle suya düştü.
ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, savaş sonrası Gazze’yi yönetmek için yenilenmiş bir Filistin Yönetimi öngörüyor. İsrail bu fikri reddetti ancak Gazze’yi kimin yöneteceği konusunda net bir öneri de getirmedi.
Daha küçük bir militan grup olan ve Hamas ile müttefik olan Filistin İslami Cihad, Salı günü yapılan görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada, “İsrail’in tanınmasını içeren herhangi bir formülü açıkça veya örtülü olarak reddettiğini” ve “Filistin Kurtuluş Örgütü’nün İsrail’i tanıma kararını geri almasını talep ettiğini” belirtti.
