Dünya sinemasına kattıklarıyla yeri bambaşka olan Charlie Chaplin’in bugün doğum günü. Çektiği filmler, söylediği sözler ve sessizliğin sesi olmasıyla kuşaktan kuşağa yeniden hatırlanacak olan toplumcu sinemanın kurucularından biri olan ‘Şarlo’nun hikâyesine bir bakalım…
İlk sahne tecrübesi…
Charlie Chaplin, 16 Nisan 1889’da Londra’da dünyaya geldi. Anne ve babasının da profesyonel sanatçı olmasının etkisiyle tiyatrolarda ve müzikhollerde erken yaşta çalışmaya başladı. İlk sahne tecrübesini ise ‘The Eight Lancashire Lads’ adlı grupta çalışırken yaşadı.
Dönemin ünlü kumpanyasına katıldı
Kardeşi Sydney Chaplin‘in 1906’da dönemin ünlü ‘Fred Karno Kumpanyası’na katılmasının ardından Charlie Chaplin de 1908’de onu izleyerek bu topluluğa katılmayı başardı.
ABD’ye turneye çıktı
Charlie Chaplin, gezici ‘Fred Karno Kumpanyası’ ile 1910- 1912 arasında ABD’ye turneye çıktı. İngiltere‘ye dönüşünden sadece beş ay sonra ‘Karno’ ile birlikte 2 Ekim 1912’de yeniden ABD‘ye giden Charlie Chaplin, turneye devam etti.
‘Keystone Stüdyoları’ ile anlaşma…
1913’teki bir gösteri sırasında Mack Sennett‘ın dikkatini çekince onun sahibi olduğu ‘Keystone Stüdyoları’ ile bir anlaşma yaparak onun ekibine katıldı.
Sinemaya adım atış…
Böylece 2 Şubat 1914’te Henry Lehrman yönetmenliğinde sessiz bir film olan ‘Making a Living’ adlı tek makaralık filmde rol alan Charlie Chaplin, yeteneğini tam anlamıyla gösterebileceği sinemaya adım atmıştı artık.
Bir yılda 35 filmde rol aldı
İlk başta İngiliz olmasından ötürü kaynaklanan ‘yabancılığı’ ve iddialı tavırları ile Mack Sennett tarafından şüpheyle karşılansa da kısa süre içinde yeteneğini kanıtladı ve ‘Keystone’ ile birlikte çalıştığı bir yıl boyunca 35 filmde rol aldı Charlie Chaplin.
‘Şarlo’nun ortaya çıkışı
1914’teki ilk filmi ‘Making A Living’in ardından çekilen ‘Kid Auto Races in Venice’ filminde bol pantolonlu, melon şapkalı, büyük ayakkabılı, sürekli bastonunu çeviren ve sakar hareketleri ile gülünç mizansenler oluşturan ‘Şarlo’ tiplemesini yarattı.
Dünya çapında üne kavuştu
Takip eden yıllar içinde aralarında 1917 yapımlı ‘The Immigrant’ ve ‘The Adventurer’ gibi filmlerinin de bulunduğu altmıştan fazla kısa filmde oynayarak yeni gelişmekte olan sinemanın da etkisiyle dünya çapında üne kavuştu.
‘United Artists’ ile kült filmlere imza attı
1918 yılında çektiği ‘A Dog’s Life’ filmi ile uzun metrajlı filmlere de başlayan Charlie Chaplin, Mary Pickford, Douglas Fairbanks ve D. W. Griffith ile birlikte ‘United Artists’ film şirketini kurdu. ‘United Artists’ ile birlikte ‘Altına Hücum’, ‘Şehir Işıkları’, ‘Büyük Diktatör’, ‘Modern Zamanlar’, ‘Sirk’ ve ‘Sahne Işıkları’ gibi kült filmlere imza attı.
ABD’ye girmesi yasaklandı
‘The Immigrant’ filmindeki bir sahnede ABD memurunu tekmelemesi, ‘Altına Hücum’ filmindeki bazı sahnelerin komünizm propagandası olarak yorumlanması, ABD vatandaşlığını reddetmesi sebebiyle hakkında karalama kampanyası başlatılması, kendisinden bir hayli genç olan kadınlarla yaptığı dört ayrı evlilik, bir dönem kendisine açılan babalık davası derken Charlie Chaplin‘in ABD‘ye girmesi yasaklandı.
1972’de ABD’ye dönüş ve bir ‘Oscar’ ödülü daha…
Yıllar sonra 1972’de ‘Oscar Özel Ödülü’nü almak için ABD‘ye geri dönen Charlie Chaplin, bir sonraki sene ‘Sahne Işıkları’ adlı filmle bir kez daha ‘Oscar’ ödülünü kazandı.
Şövalye unvanına layık görüldü
1975 yılında ise 86 yaşında iken İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth tarafından şövalye unvanına layık görüldü Charlie Chaplin.
İşçilerin ve fakir halkın kötü durumlarına dikkat çekti
Sessiz filmlerinde ‘1929 Dünya Ekonomik Krizi’ne yer vererek ‘The Tramp’ (serseri) karakteri aracılığıyla, yoksullukla mücadeledeki kötü yönetim politikalarına göndermeler yapan Charlie Chaplin, ‘Modern Zamanlar’ filminde ise işçilerin ve fakir halkın kötü durumlarına dikkat çekti.
Tüm dünyanın sahiplendiği bir film: ‘Büyük Diktatör’
Nazi Almanyasını çok sert biçimde eleştirdiği ve hafızamızda hâlâ daha canlılığını koruyan film ‘Büyük Diktatör’, ABD’de tepki ile karşılansa da zamanla tüm dünyanın sahiplendiği bir film haline geldi.
Naaşı kaçırılmak istendi
1977 senesinde İsviçre’de hayatını kaybetti Charlie Chaplin. 1 Mart 1978’de naaşı, İsviçreli küçük bir grup tarafından fidye için kaçırılmak istendi. Fakat hırsızlar, başarıya ulaşamadan yakalandı.
Sessizlikten ‘isyan’ yaratan ‘Şarlo’…
Dünya sinemasına çok önemli dokunuşlar yaparak yön veren Charlie Chaplin, yani ‘Şarlo’, bir bakıma dünyanın temel sorunlarına ışık tuttu. Bu yüzden ki çektiği filmler, kuşaktan kuşağa hâlâ aynı sorunu söylüyor ve hâlâ aynı cevabı arıyor. Sözün bittiği yerde sessizlikten ‘isyan’ yaratan ‘Şarlo’, hafızamızda yerini daima koruyacak. Kutlu olsun!
