Anayasa Mahkemesi (AYM), sendika konfederasyonları ile hükümet tarafından imzalanan ve kamu işçilerinin mali-sosyal haklarını belirleyen ‘çerçeve anlaşma protokolleri’nin bağlayıcı olacağına dair düzenlemeyi anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etti.
AYM üyelerinin oy birliğiyle aldığı karar Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlandı. CHP’li milletvekillerinin başvurusu üzerine yapılan incelemede 6356 sayılı yasaya eklenen ek 2. maddenin “Bu protokol hükümleri geçerlilik süresi içinde bu madde kapsamındaki idareler ile taraf konfederasyona üye olan sendikalar için bağlayıcıdır” hükmünün anayasaya aykırı olduğu tespit edildi.
Çerçeve protokollerinin bağlayıcılığı sebebiyle sendikaların toplu iş sözleşmesi yapma hakkını kısıtladığı belirtilen kararda, “Söz konusu bağlayıcılık toplu iş sözleşmesi yapılması sırasında uyuşmazlık çıkmasını da engeller nitelikte olduğundan sendikanın grev kararı almasını dolaylı olarak engeller niteliktedir” ifadelerine yer verildi.
Kararda bu engellerin sendikal faaliyete ve sendika hakkı kapsamında olan haklara temas ettiği ve düzenlemenin sendika hakkını sınırlandırdı aktarıldı. Düzenlemenin Anayasa’nın 13. ve 51. maddelerine aykırı olduğu belirtildi. Aralık 2017’de 696 sayılı KHK ile 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na ek 2. madde eklenerek hükümet ve kamu işveren sendikaları ile işçi sendikaları konfederasyonları arasında kamu işçilerinin mali ve sosyal haklarını belirlemek üzere kamu toplu iş sözleşmeleri çerçeve anlaşma protokolü imzalanmasına olanak tanındı. OHAL Kapsamında yapılan düzenleme ile ile işçi konfederasyonları, sendikaları ekarte ederek hükümet ile toplu iş sözleşmesi çerçeve anlaşma protokolü imzalayabiliyordu. Bu maddeye göre protokol hükümleri idareler ile taraf konfederasyona üye olan sendikalar için bağlayıcıydı. Bu hükme dayanarak Hükümet ile Türk-İş ve Hak-İş arasında toplu iş sözleşmesi çerçeve anlaşma protokolleri imzalanmıştı.
Grev hakkı iade edildi
Çalışma Yaşamı Uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik, kararı sosyal medya hesabından “Anayasa Mahkemesi, toplu iş sözleşmesi ve grev hakkını yok eden ucube düzenlemeyi iptal etti” ifadeleriyle duyurdu. Çelik, AYM’nin iptal kararını şu ifadelerle değerlendirdi: “İptal kararı sonrasında hükümet ile konfederasyonlar arasında protokoller yine imzalanabilecek ancak konfederasyonlar tarafından imzalanan çerçeve anlaşma protokolü taraf idare ve üye sendikalar için bağlayıcı olmayacak. Üye sendikalar taraf idareler ile toplu iş sözleşmesi prosedürü yürütebilecek, uyuşmazlık çıkarabilecek ve greve çıkabilecek. Çerçeve anlaşma protokolü bağlayıcı değil yol gösterici olabilecek. Üye sendikalar isterlerse bu protokolü esas alabilecek. Bu karar ile konfederasyonların üye sendikaların grev hakkını askıya almasının önüne geçilmiş oldu. Karar ile sendikaların grev hakkı iade edilmiş oldu. Bu iptal kararı ile halen yürürlükte olan toplu iş sözleşmesi çerçeve protokolü hukuken dayanaksız kalmış oldu.”
