Pandemide işsiz ve gelirsiz kalan yüzbinlerce kişiye, iflasa sürüklenen esnafa destek vermeyen hükümet, sıra inşaatçıya gelince yine kesenin ağzını açtı. Otoyol, köprü, şehir hastanesi gibi büyük altyapı ihalelerini kazanan ama bankalardan kredi alamayan inşaatçının imdadına koşan hükümet, hazırladığı yasa teklifi ile bu şirketlerin alacağı borca da kefil olacak. Yeni hazırlanan yasa değişikliğinin gerekçesi, yabancı kreditörlerin şirketlere borç vermeye yanaşmaması. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, ihaleyi alan şirketin borcuna kefil olacak.
Gazete Duvar’dan Bahadır Özgür’ün haberine göre, Kamu özel işbirliği (KÖİ) olarak adlandırılan mega projelerde en fazla tartışma yaratan konuların başında, Hazine’nin bu ihaleleri alan şirketlerin çektikleri kredilere kefil olması geliyordu. Avrasya Tüneli, Yavuz Sultan Köprüsü, İstanbul-İzmir Otoyolu gibi bazı projelerde şirketlerin aldıkları kredilerin toplam 17.2 milyar dolarlık kısmına Hazine kefil olmuş durumda. Yani devlet de, bankalarla bir borç üstlenim anlaşması imzalıyor. Eğer krediyi alan şirket borcunu ödeyemezse banka bu tahsilatı devletten yapabilecek.
Hazine’nin bugüne kadar üstlendiği borçlar ve projeler şöyle:
Garantörlüğün kapsamı genişletiliyor
İşte şimdi hükümet bu garantörlüğün kapsamını daha da genişletiyor. AKP’li milletvekilleri tarafından Meclis’e sunulan 12 maddelik kanun teklifinin 2’inci maddesinde şöyle deniliyor:
“Covid-19 salgının ilk kez 11 Mart 2020 tarihinde ülkemizde görülmeye başlanması ile birlikte, salgınla mücadele kapsamında pek çok idari tedbir alınmıştır. Bu tedbirler küresel olarak içinde bulunulan finansal koşullar dolayısıyla, ihale kararı alınarak ihalesi yapılmış ancak henüz uygulama sözleşmesi imzalanmamış yap-işlet-devret projelerinin finansman temini aşamasında aksaklıkların meydana geldiği, özel sektörün finansman temin ederken zorlandığı görülmektedir. Bu durumda, içinde bulunulan mücbir sebep dolayısıyla, yabancı kreditörlerin özel bütçeli idarelerin harcama ve gelirlerinin birbirini karşılayamayacağı ve idarenin yükümlülüklerini ifa etmekte yetersiz kalabileceği konusunda tereddüt yaşadığı görülmüştür. Özellikle Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın borç üstleniminden faydalanamayan ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na bağlı özel özel bütçeli idarelerce yürütülen yap-işlet-devret projelerinde, genel bütçe kapsamındaki kamu idaresi olan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın, yabancı kreditörlerce sağlanan finansman için ilave teminat sağlayabilmesini teminen, projeyi yürüten özel bütçe kapsamındaki kuruluşların borç üstlenim anlaşmasından kaynaklanan yükümlülükleri ile sınırlı olmak üzere, 4749 Sayılı Kanun’un 4’üncü maddesi ile 8/A maddesinde yer alan hükümlere tabi olmaksızın, borç üstlenim anlaşmasına taraf olması öngörülmektedir.”
Bu değişiklik ile son yıllarda ihalesi yapılan neredeyse bütün altyapı projelerinde de devlet, Altyapı ve Ulaştırma Bakanlığı vasıtasıyla kefil olarak devreye girecek. Bunların arasında şehir hastaneleri ve yeni otoyollar bulunuyor. Ayrıca Kanal İstanbul da bu kapsama alınabilecek.
