Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK), Gazze’de acil ateşkes, esirlerin bırakılması ve açlıktan ölümlerin engellenmesi talep edilen karar tasarısı, ABD tarafından 4. kez veto edildi.
15 üyeli BMGK’da, 10 seçilmiş üye olan Cezayir, Ekvador, Guyana, Malta, Mozambik, Güney Kore, Sierra Leone, Slovenya ve İsviçre tarafından sunulan karar tasarısı oylamaya sunuldu.
ABD, karar tasarısını veto etti. Diğer 14 üye, tasarı için “evet” oyu kullandı.
Oylama öncesinde konuşan Guyana’nın BM Daimi Temsilcisi Carolyn Rodrigues-Birkett, karar tasarısının BMGK üyeleri arasında haftalarca süren müzakereler sonucu ortaya çıktığına dikkati çekti.
Rodrigues-Birkett, karar tasarısının Gazze’deki korkunç insani durum nedeniyle hazırlandığını ifade etti.
ABD’nin BM Daimi Temsilci Yardımcısı Robert Wood ise oylamanın ardından yaptığı açıklamada, karar tasarısı için yürütülen müzakereler boyunca koşulsuz ateşkes talebini esirler serbest bırakılmadan destekleyemeyeceklerini dile getirdiklerini kaydetti.
“Savaş, esirlerin serbest bırakılmasıyla kalıcı bir şekilde sonlanabilir.” diyen Wood, aynı zamanda karar tasarısının Hamas’a çok tehlikeli bir mesaj gönderdiğini savundu.
Wood, karar tasarısının kabul edilmiş olması halinde Hamas’ın müzakere masasına oturması için “inisiyatifi” kalmayacağını kaydetti.
Hamas’ın şimdiye kadar birçok anlaşma önerisini reddettiğini iddia eden Wood, aynı zamanda karar tasarısında Hamas’ın 7 Ekim saldırısının kınanmamasını eleştirdi.
Karar tasarısı, ateşkes, esirlerin serbest bırakılması ve açlığın engellenmesini istiyordu
BMGK’nın uluslararası barış ve güvenliğin korunmasında birincil sorumluluğu olduğu hatırlatılan karar tasarısında, Gazze’de “Tüm tarafların acil, koşulsuz ve kalıcı bir ateşkese uyması ve ayrıca tüm rehinelerin derhal ve koşulsuz serbest bırakılması bir kez daha talep edilir.” ifadeleri yer alıyordu.
Karar tasarısında, tarafların, gözaltında tuttukları kişilere ilişkin uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerine uymaları talep ediliyordu.
Gazze Şeridi’ndeki sivil nüfusun hayatta kalması için temel hizmetlere ve insani yardıma derhal erişim sağlanması istenilen karar tasarısında, “Filistinlilerin aç bırakılmasına yönelik her türlü girişim reddedilirken, insani yardımın Gazze Şeridi’ne tam, hızlı, güvenli ve engelsiz bir şekilde ulaştırılması ve özellikle kuşatma altındaki Gazze’nin kuzeyinde dahil tüm Filistinli sivillere, acil insani yardım ulaştırılması talep edilir.” vurgusu yapılıyordu.
Karar tasarısında insani yardım ulaştırma sürecinin BM koordinasyonunda gerçekleştirilmesi gerektiğinin altı çizilirken, BM Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA) Gazze’deki insani yardımların bel kemiği olduğuna dikkati çekiliyor, Ajans’ın Genel Kurul tarafından verilen yetkisini yerine getirebilmesi için tüm taraflardan gerekli desteği sağlamaları talep ediliyordu.
“Tüm taraflara sivillerin korunması, özellikle kadınlar ve çocuklar ile çatışma dışında kalan kişilerin korunması ve sivil alt yapının korunması dahil olmak üzere uluslararası hukuk ve uluslararası insancıl hukuka tam uyma çağrısı yapılır.” denilen karar tasarısında, aynı zamanda taraflara BMGK’nın 2735 (2024) sayılı kararının tüm hükümlerini tam, koşulsuz ve gecikmeksizin uygulamaları isteniliyordu.
Karar tasarısında, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’ten karar tasarısının kabul edilmesi ve karara dönüştükten sonra uygulanmasının ardından yazılı değerlendirme ve rapor hazırlanması bekleniyordu.
ABD daha önce 3 Gazze tasarısını veto etti
ABD, daha önce de Gazze’de acil ateşkes talep edilen 3 BMGK karar tasarısını da veto etmişti.
Ekim 2023, Aralık 2023 ve Şubat 2024’te sunulan Gazze tasarılarını veto eden ABD, diğer karar tasarılarında ise “çekimser” oy kullanmıştı.
Filistin: ABD’nin Gazze karar tasarısını veto etmesi İsrail’e yanlış mesaj gönderiyor
Filistin’in Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilci Yardımcısı Majed Bamya, BMGK’de ABD’nin Gazze’de ateşkes talep edilen karar tasarısını veto etmesinin ardından konuştu.
Toplu bir şekilde bir toplumun açlığa maruz bırakılması, zorla yerinden edilmesi ve topraklarının ilhak edilmesinin hiçbir meşruiyeti bulunmadığının altını çizen Bamya, “İsrail, Gazze’de tam olarak bunları yapıyor. Bunlar İsrail’in savaş hedefleri.” ifadesini kullandı.
Bamya, İsrail’in bu hedeflerini ateşkes olmadığı için sürdürmeye devam ettiğine dikkati çekerek, İsrail’in saldırılarıyla esirleri serbest bırakmayı değil, Filistin topraklarını ele geçirmeyi hedeflediğini söyledi.
“Bu odada kimse bunun aksini iddia edemez, ateşkes sağlanması hayat kurtaracaktır.” diyen Bamya, bu kadar ölüm ve yıkımın ardından koşulsuz ateşkes istemeyenlerin amacının ne olduğunun sorgulanması gerektiğini belirtti. Bamya, “Her şey çözülene kadar öldürmelerin devam mı etmesini istiyorlar?” diye konuştu.
“İsrail için farklı bir BM Şartı mı var?”
Bamya, BM’nin tüm değerlerini göz ardı etmenin ne anlam taşıdığını, bunun İsrail’in eylemlerinin sonuçlarına katlanmak zorunda kalmamasıyla sonuçlandığını belirterek, Filistinlilerin ölümünü ve çektikleri acıları izlemeye alışmamak gerektiğini dile getirdi.
Filistinli oldukları için bu vahşetin “daha az şok edici” olmaması gerektiğinin altını çizen Bamya, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Belki bazıları için yanlış uyruk, din ya da deri rengine sahibiz. Ancak biz de insanız ve insan gibi muamele görmeliyiz. İsrail için farklı bir BM Şartı mı var? Farklı bir uluslararası hukuk sistemi mi var? Onların öldürme ve bizim de sadece ölme hakkımız mı var?”
Bamya, BM Şartı’nın barış ihlali ve saldırılara karşı tedbir alınmasını öngören 7. bölümüne de değinerek, “BM Güvenlik Konseyi’nin BM Şartı’nın 7. bölümünün aktive edilmesi için İsrail daha ne yapmalı?” diye sordu.
“Filistinli hayatlar kurtarmaya değmez mi yoksa İsrail’in öldürme izni mi var?”
BMGK’nin açık ve inkar edilemez bir şekilde İsrail’in tüm bir milleti yok etme çabasıyla karşı karşıya olduğunu ifade eden Bamya, “Filistinli hayatlar kurtarmaya değmez mi yoksa İsrail’in öldürme izni mi var? Hangisi?” sorularını yöneltti.
Bamya, diplomatik girişimlerin başarılı olması halinde bu noktaya gelinmeyeceğini belirterek, İsrail’in tüm niyetini belli etmesine rağmen BMGK’de (ABD vasıtasıyla) veto hakkına sahip olduğunu, bunun kabul edilemez olduğunu dile getirdi.
ABD’nin esirler serbest bırakılmadan koşulsuz ateşkesi desteklemeyeceğine atıfta bulunan Bamya, “Peki şimdi esirler serbest bırakılıyor mu? Bu savaş esirleri de öldürüyor, tüm bir milleti de yok ediyor. Ne zaman yeterli olacak? Ne zaman artık ateşkes zamanı diyeceğiz?” ifadesini kullandı.
“Bu veto, İsrail’e planlarını aynen uygulamaya devam edebileceği mesajını veriyor”
Bamya, ABD’nin karar tasarısının “Hamas’a tehlikeli bir mesaj gönderdiği” iddiasına ilişkin ise bunun doğru olmadığını, esasen vetonun İsrail’e tehlikeli bir mesaj gönderdiğini savundu.
“Bu veto, İsrail’e planlarını aynen uygulamaya devam edebileceği mesajını veriyor.” diyen Bamya, bunun verilebilecek en kötü mesaj olduğunu söyledi.
Bamya, “14 aydır süren soykırım durdurulmalı mı, durdurulmamalı mı? Bunu tartışıyoruz. Bu süreci durduracak bir karar tasarısını veto etmenin hiçbir açıklaması olamaz.” dedi.
Tüm ülkelere “yaşam, özgürlük ve barış için” dayanışma göstermeleri çağrısında bulunan Bamya, “Biz hiçbir zaman hiçbir sivile zarar gelmesini desteklemedik.” diye konuştu.
BMGK üyeleri, ABD’nin Gazze’de ateşkes talep edilen karar tasarısını veto etmesine tepki gösterdi
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) bazı üyeleri, ABD’nin 4. kez Gazze’de acil ateşkes, esirlerin serbest bırakılması ve açlıktan ölümlerin engellenmesi talep edilen karar tasarısını veto etmesine tepki gösterdi.
BMGK’de ABD’nin Gazze tasarısını veto etmesinin ardından üye ülkeler açıklamalarda bulundu.
Çin’in BM Daimi Temsilcisi Fu Cong, bugünün oylama sonucundan büyük hayal kırıklığı duyduğunu dile getirdi.
BMGK’nin seçilmiş 10 üyesinin (E10) büyük samimiyet ve yapıcılıkla karar tasarısını hazırladığını söyleyen Fu, “ABD’nin vetosu Gazze halkının yaşamaya ilişkin ümitlerine darbe vurarak, onları daha fazla karanlığa ve ümitsizliğe itmiştir.” dedi.
“Filistin halkının canının hiçbir kıymeti yok mu?”
Fu, her bir olayın tarihe not düşüleceğini ve tarih tarafından yargılanacağını belirterek, “İnsanlar sormadan edemiyor, Filistin halkının canının hiçbir kıymeti yok mu? 44 bin kişinin ölümü ABD’den hiç mi sempati toplamıyor? Uykularından uyanmaları için daha kaç kişinin ölmesi gerek?” sorularını yöneltti.
ABD’ye BMGK daimi üyeliğinin sorumluluklarını ciddiye alma çağrısında bulunan Fu, Washington’un sürekli veto kullanmasının BMGK ve uluslararası hukukun da otoritesini zedelediğini ifade etti.
“İsrail’e ‘soykırıma devam et’ mesajı verdi”
Cezayir’in BM Daimi Temsilcisi Amar Bendjama, bugünün mesajının “işgalci güç İsrail için çok açık olduğunu” belirterek, ABD vetosunun İsrail’e “Soykırımınıza devam edebilirsiniz, Filistin halkını toplu cezalandırmanız toplu bir şekilde cezasız kalacaktır.” mesajını verdiğini dile getirdi.
ABD vetosunun Filistin halkına da çok net bir mesaj gönderdiğini söyleyen Bendjama, “Dünyadaki çoğunluk sizin kaderinizle dayanışma içindeyken, bazıları sizin acılarınızı umursamıyor.” ifadesini kullandı.
“ABD, tüm sorumluluğu üstlenmiş olduğunu gösterdi”
Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia da ABD’nin, Filistinlilerin ve İsraillilerin hayatlarını kurtarmaya yönelik bir girişimi veto etmesinin şok edici ancak şaşırtıcı olmadığını söyledi.
Aylardır ABD’nin Gazze’deki durumun Konsey nezdinde ele alınmasına engel olduğunu belirten Nebenzia, “Bu süreçte ABD, çatışmanın bir tarafını destekleyerek, kendi siyasi hedeflerini Filistinlilerin hayatı pahasına ilerletmiştir.” diye konuştu.
Nebenzia, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bugün Gazze’de acil, koşulsuz ve sürdürülebilir bir ateşkesin yanı sıra tüm esirlerin derhal ve koşulsuz serbest bırakılmasını talep edebilirdik. ABD’nin, dünyanın en kötü insani krizinde hayat kurtarmaya yönelik bu tür taleplere alaycı bir şekilde engel olması akıl almaz bir durumdur. Bize ABD tarafından ikiyüzlülük dersleri verilmesine gerek yok. Çünkü ikiyüzlülük, onların her gün farklı çatışmalarda sergiledikleri, devlet egemenliğine saygı göstermeyip kendi kurallarını dayattıkları ve iç işlere müdahale ettikleri her olayda görülmektedir.”
Nebenzia, ABD’li meslektaşlarına hitaben, “Bugün on binlerce masum sivilin ölümü, yerlerinden edilmesi, esirlerin çektiği acılar ve yasa dışı olarak alıkonulan Filistinlilerin durumu konusunda tam sorumluluğu üstlendiğinizi kesin olarak göstermiş oldunuz.” dedi.
Fransa’nın BM Daimi Temsilcisi Nicolas de Riviere de bugünkü karar tasarısının kabul edilmemesinden derin üzüntü duyduklarını dile getirdi.
Gazze’deki durumun her gün kötüleştiğini söyleyen de Riviere, “Uluslararası hukuk ayaklar altına alınıyor ve bu durumda tek çözüm acil ve kalıcı ateşkes ile kıtlığın eşiğinde olan bölge için insani yardım sevkiyatının sağlanması.” diye konuştu.
“İnsanlığın vicdanındaki lekeyi silmeye başlayabilirdik”
Guyana’nın BM Daimi Temsilcisi Carolyn Rodrigues-Birkett, ABD vetosundan derin üzüntü duyduğunu belirterek, karar tasarısının asıl amacının İsrail’in bir yılı aşkın süredir “Gazze’ye karşı yürüttüğü savaşta” en kritik olan bazı meseleleri ele almak olduğunu söyledi.
Filistin halkının yok edilmesinin kolektif insanlık vicdanı üzerinde büyük bir leke olduğunun dile getirildiğini anımsatan Rodrigues-Birkett, “Bugün Konsey, acil, koşulsuz ve kalıcı bir ateşkes talep ederek bu lekeyi silmeye başlama fırsatına sahipti ancak tüm çabalarımıza ve bu yönde neredeyse evrensel desteğe rağmen Konsey yine bir vetoyla engellendi.” dedi.
Rodrigues-Birkett, “Sefaletin devamı Filistinlilerin kaderi olamaz ve olmamalıdır. Onların acıları sona ermeli. Bu Konseyin barış tohumlarını ektiğini görmeleri gerekiyor. BMGK’nin barışa bir şans verdiğini görmeleri gerekiyor. Bugün umut kırılmış olabilir ancak yok edilmemiştir.” ifadesini kullandı.
“Konseyin uzlaşı sağlayamaması bizi üzdü”
İngiltere’nin BM Daimi Temsilcisi Barbara Woodward da İngiltere’nin Gazze’deki acıları sonlandırmak ve esirlerin derhal serbest bırakılmasını sağlamak için karar tasarısını desteklediğini dile getirdi.
“Uluslararası insancıl hukuka tüm taraflarca saygı gösterilmelidir. Konseyin bu konuda bir uzlaşı sağlayamaması bizi üzmüştür.” diyen Woodward, bu vizyonu desteklemeye devam edeceklerini söyledi.
Oturum sonrası basına ortak açıklamada bulunan E10 ülkelerinin temsilcileri ise büyük bir esneklikle hareket ettiklerini belirtti.
Karar tasarısının kabul edilmemesinden derin üzüntü duyduklarını vurgulayan E10 ülkeleri temsilcileri, çabalarını sürdürmeye devam edeceklerini kaydetti.
