Meclis’e sunulan 2020 yılı bütçe teklifinde savunma ve güvenlik harcamalarına 100 milyar TL’yi aşan kaynak aktarılması öngörüldü. Buna karşın eğitim, sağlık ve sosyal politikalara ayrılan kaynaklar ise önceki yılların gerisinde kaldı.
Hükümet tarafından hazırlanan 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi, Meclis’e sunuldu. Toplamda 1 trilyon 95,5 milyar lira olan bütçe teklifinin Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmelerine 6 Kasım’da başlanacak.
2020 yılı bütçesi, yine savunmaya ve güvenlik harcamalarına ayrılan payla dikkat çekiyor. Geçtiğimiz yıl savunma ve güvenlik harcamalarına 102,8 milyar TL ayrılırken, 2020 yılı için öngörülen ödenek miktarı 141, 1 milyar TL’ye yükseltildi. Bu rakam bütçenin yüzde 12,8’ine tekabül ediyor.
Bütçeden savunma ve güvenlik harcamalarına ayrılan pay, AKP’nin iktidara geldiği son 17 yılda sürekli arttı.
En fazla ödenek Milli Savunma Bakanlığına
Savunma ve güvenlik harcamaları kapsamında 2020 yılında en fazla ödenek teklif edilen bakanlık, Milli Savunma Bakanlığı (MSB) oldu. MSB’nin bütçesinin 7,9 milyar lira artışla 53,9 milyar TL’ye yükseltilmesi teklif edildi. MSB’ye 2021 yılı için 57, 8 milyar TL, 2022 yılı için ise 62,2 milyar TL bütçe ayrılması planlandı.
Personel giderleri arttı
MSB’nin dikkat çekici artış gösteren kalemleri ise personel gideri ve cari transfer kalemleri oldu. Geçen yıl 23 milyar 395 milyon ödenek ayrılan “Personel giderleri” için bu yıl 29,4 milyar TL, önümüzdeki yıl ise 31,6 milyar TL ödenek ayrıldı.
Geçen yıl 596 milyon 496 bin ayrılan “cari transfer” kalemi için bu yıl ayrılan ödenek de 670 milyon 813 bin TL oldu.
Sadece çözüm sürecinde azaldı
Çözüm sürecinin başladığı 2013 yılında Milli Savunma Bakanlığı (MSB) bütçesinde önceki yıla göre 2,13 milyar artış yaşanmıştı. Çözüm süreci döneminde ise bu nispi düşüş yaşandı. MSB bütçesinde 2014 yılında 1,4 milyar TL, 2015 yılında ise 949 milyon TL artış oldu. Çözüm sürecinin sonlandırılmasıyla birlikte MSB bütçesinde 2016 yılında 3,6 milyar TL, 2017 yılında 2,2 milyar TL artış yaşandı. Bakanlığın bütçesinde 2018 yılında da 63,8 milyar TL ile rekor artış yaşandı.
Savunma Sanayii Başkanlığı’na ise 2020 yılı için 13 milyon TL artışla ayrılan 100 milyon 839 bin TL ödenek ayrılması hedeflendi
Savunma Sanayii ödeneğinde çözüm süreci döneminin dışındaki yıllarda büyük artışlar oldu. 2013 yılı için 7 milyon artış olurken, 2014 yılında 5 milyon, 2015 yılında 3 milyon artış, 2016 yılında 7,7 milyon, 2017 yılında 5,4 milyon ve 2018 yılında ise 3 milyon lira artış yaşandı.
MİT’e ayrılan payın yarısı MİT personeline
2019 yılında 1,1 milyar TL bütçe ayrılan Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı’na (MİT) 2020’da ayrılan miktar ise 2 milyar 182 milyon 381 bin. Bu rakamın 1,2 milyar TL’si “istihbarat personeli” kalemine ayrıldı. MİT’e 2021 yılı için 2,3 milyar TL, 2022 yılı için de 2,4 milyar TL bütçe ayrılması öngörüldü.
Emniyet Genel Müdürlüğü’ne (EGM) için de önümüzdeki yıl 5,8 milyar artışla 38,9 milyar TL ödenek ayrıldı. EGM bütçesinde 2014 yılında 1,7 milyar artış olurken, 2015 yılında 1 milyar, 2016 yılında 3,5 milyar, 2017 yılında 2,3 milyar 2018 yılında ise 4,2 milyar artış oldu.
2020 yılı bütçesinde yine Milli Güvenlik Kurulu’na (MGK) 1,4 milyon artışla 34,7 milyon TL, Jandarma Genel Müdürlüğü’ne 3,9 milyarlık bir artışla 22,9 milyar TL, Sahil Güvenlik Komutanlığı’na ise 1,1 milyar TL ödenek teklif edildi.
MEB ayrılan payın oranında düşüş
Savunma ve güvenlik harcamalarında ayrılan paylarda bu artışlar yaşanırken, eğitim ve sosyal politikalar alanına dair artış oranları ise yıldan yıla düştü. Bunlardan biri Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) bütçesi.
2019 yılı bütçesinde 21,2 milyar TL artış yapılan MEB bütçesinde, 2020 yılı için artış 11, 5 milyar TL’de kaldı.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nda (AÇSHB) yaşanan düşüş de dikkat çekici. 2019 yılı bütçesine 76 milyar TL ödenek artış yaşanırken, 2020 yılı bütçesinde sadece 22 milyarlık TL artış oldu.
Sağlık Bakanlığı bütçesinin ödenek artışında değişiklik yaşanmadı. 2019 yılı bütçesinde 10 milyar artış yapılarak 48,4 milyar TL olan Sağlık Bakanlığı bütçesine bu yılda 10 milyar artış yapılarak 58,8 milyar TL olarak planlandı.
