Mother Jones
Mary Harris Jones, ABD’de emek hareketinin en etkili ve militan figürlerinden olan sosyalist bir kadın önderdi. 1937’de İrlanda’da doğan ve küçük yaşta ABD’ye göç eden Jones, eşini ve çocuklarını sarı humma salgınında kaybetti. 1871’deki Büyük Chicago Yangını’na şahitlik edip gördüğü yoksulluk ve sefalet karşısında daha da öfkelenen Jones, “Emek Şövalyeleri”nin enkazlar arasında yaptığı toplantılara katılmaya başladı. Jones, ünlü “Ekmek ve Gül” grevini gerçekleştiren Dünya İşçi Birliği’nin de kurucularındandı.
İşçilerin “Ne zaman madencilerin başı sıkışsa Jones Ana oradadır” diye andığı Jones, özellikle maden ve tekstil işçilerinin mücadelelerinde önde gelen bir ses oldu. Onlarca grev örgütleyen ve hemen hepsinde tutuklanan Mother Jones’un, yirmi yıl ceza yediği bir tutuklamadan sonra işçilerin tepkileri sonucu serbest bırakılması, onun işçiler üzerindeki etkisini oldukça iyi anlatır. Jones, birçok kadın grevi de örgütlüyordu. Ayrıca maden grevlerinde, grev kırıcıları süpürgeler ve paspaslarla kovalayan “kadın orduları” oluşturmuştu. Maden sahipleri onları “yine bu yaşlı ana ve vahşi kızları diye” anıyordu. Çocuk işçiliğe karşı, 1903’te organize ettiği “Mill Children’s March” ise en ses getiren eylemlerinden biriydi.
Yaşamı boyunca ezilen işçilerin sesi olan Jones, 30 Kasım 1930’da 93 yaşında hayatını kaybetti. Katıldığı son grevlerden biri 1919’daki büyük çelik greviydi. Vasiyeti üzerine 1899’daki maden grevleri sırasında öldürülen işçilerin mezarlarının yakınına defnedildi. Mother Jones’un mücadele dolu yaşamı, şu sözlerinde özetlenir: “Savaşmaya devam edin! Siz savaşmaya devam ettikçe umut vardır.”
Gece Cadıları
Gece Cadıları, II. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği’nde faaliyet gösteren, tamamen kadınlardan oluşan, 588. Gece Bombardıman Alayı’nın lakabıdır. Bu alay, 1942 yılında, Marina Rakova önderliğinde Sovyet Hava Kuvvetleri tarafından kurulmuştur. Çoğunlukla gönüllü kadın pilotlardan, navigatörlerden ve teknisyenlerden oluşan bu alay, Nazi Almanyası’na karşı savaşta büyük bir rol oynamıştır.
Gece Cadıları, Alman birliklerine gece baskınları düzenleyerek, stratejik hedefleri bombalamakla görevlendirilmişlerdi. Uçuşlar genellikle tehlikeli, eski ve yavaş olan Polikarpov Po-2 çift kanatlı uçaklarla gerçekleştiriliyordu.
Fakat bu uçaklar yeterli koruma ve zırha sahip değildi. Bu yüzden kadınlar, özel bir saldırı taktiği geliştirmişlerdi. Hedefe yaklaşıldığı zaman, uçağın motoru rölantide çalıştırılıyor, bombalar hedefe bu şekilde bırakılıyordu. Böylece hedef, üstündeki uçakların varlığına dair hafif bir uğultudan başka emare fark etmiyordu. Alman askerleri duydukları bu sesi, cadı süpürgesi sesine benzeterek, bu uçakların kadın pilotlarına “Gece Cadıları” anlamına gelen “die Nacht hexen” ismini vermişlerdi. Alay; Polonya, Almanya, Belarus, Kırım Taarruzları’nda ve Kafkasya Muharebesi’nde önemli rol oynamış, savaş sonrasında madalyalarla ödüllendirilmişti.
